West-Vlaams acteur Kurt Defrancq wil creatie- en woonplekken voor kunstenaars op leeftijd realiseren

Acteur Kurt Defrancq voor het Concertgebouw in Brugge. © Tom Brinckman
Stefan Vankerkhoven

Acteur Kurt Defrancq wil een plek creëren, waar kunstenaars op leeftijd de rest van hun leven kunnen wonen en werken. Daartoe wil hij de kerk en de pastorie van Baarle herinrichten, maar hij heeft gelijkaardige plannen in Brugge en Oostende.

“Het idee voor het Kurt Defrancq Huis is zes jaar geleden gerijpt, toen ik optrad in het Rosa Spier Huis in Amsterdam”, vertelt de acteur, die in Oostende het levenslicht zag en in Brugge opgroeide.

“Dat was voor mij een aha-Erlebnis: waarom kunnen we in Vlaanderen niet doen wat al zestig jaar in Nederland wel lukt? Het Rosa Spier Huis is een woonzorgcentrum, specifiek voor kunstenaars. Acteur Rijk de Gooyer heeft er gewoond, nu vertoeft auteur Adriaan van Dis er, samen met plastische kunstenaars en muzikanten. Ze genieten er de faciliteiten om te doen waarin ze goed zijn: kunst creëren. Er zijn ateliers en een concertzaaltje.”

Fonds Generet

“Vanuit mijn West-Vlaamse ondernemersmentaliteit heb ik zitten nadenken: dat moet toch ook bij ons kunnen! In alle stilte heb ik jaren aan dit project gewerkt. Ik heb belangrijke Belgen warm gemaakt: Herman Van Rompuy, de professoren Wim Distelmans en Jean-Paul Van Bendegem, de artiesten Frederik Sioen, Johan Verminnen, Jo Lemaire, Stijn Coninx en Berlinde De Bruycker in onze algemene vergadering. De Koning Boudewijnstichting wil het project via het Fonds Generet financieel steunen.”

“Onze plannen zijn het meest concreet in Gent, waar we de kerk, de pastorie en oude bibliotheek van Baarle willen omvormen tot een kunstenaarscentrum. We hebben een dossier ingediend om de stadsgebouwen in erfpacht te nemen. Kunstenaars kunnen verblijven in het vlakbij gelegen wzc Leiehome, dat een nieuwe vleugel met serviceflats aan het bouwen is. We hebben al een optie genomen op dertig van de zestig kamers. We voeren gesprekken met de gemeentebesturen van Brugge, Oostende, en Luik om iets gelijkaardigs te realiseren.”

“Het is geenszins de bedoeling om enkel artiesten op rust een onderkomen te geven. We willen een dynamiek creëren, zodat ze verder kunnen schilderen, schrijven, componeren, zingen of beeldhouwen. Nee, voor mezelf heb ik, als 59-jarige, nog geen kamer gereserveerd. Het is geen commercieel project, wel vrijwilligerswerk. We koppelen het aan een sociaal fonds, want niet alle artiesten zijn vermogend. Ik ben de voorzitter van een steunfonds voor acteurs in moeilijkheden.”

“Tijdens de lockdown had ik tijd om dit project uit te werken. In tegenstelling tot sommige andere acteurs stond ik niet werkloos aan de zijlijn te roepen hoe zwaar corona onze sector trof. Is dat mijn West-Vlaamse roots? Velen vragen mij, waarom doe je dat toch Kurtje? Omdat ik kunstenaars graag zie! Naar welke samenleving zouden wij evolueren als er geen kunst meer is? Je hebt kunstenaars nodig. Zij krabben, doen hun publiek nadenken.”

“Ik heb niet stilgezeten tijdens de pandemie. Als cultureel adviseur op het kabinet van de rector van de Gentse Universiteit mocht ik de Zuid-Afrikaanse schrijfster Antjie Kroch aanstellen tot writer in residence. Vanuit die functie probeer ik een brug te maken tussen kunst en wetenschap. Er zou in elke opleiding een vak cultuur moeten zijn. We leiden topspecialisten op, waar blijft het algemeen wereldbeeld? Samen met professor Johan Braeckman stel ik proeflessen samen: het vak Universitas zal aan alle faculteiten gegeven worden. Het is een primeur, tot nu toe doet enkel een New Yorkse Universiteit het met enkel literatuur hetzelfde.”

“Daarnaast blijf ik anno 2022 uiteraard nog acteur. Samen met actrice Karlijn Sileghem heb ik de pittige theatervoorstelling Kramp gecreëerd, binnenkort toeren we hiermee door Vlaanderen. Daarnaast ga ik de boer op met de monoloog De binnenzak van de ziel. Straks zien de televisiekijkers mij in de tv-reeks Chantal op Eén, naast Maaike Cafmeyer. Het is een spin-off van Eigen Kweek, die zich afspeelt in de Westhoek. Ik speel korpschef Huyghe en moet plat West-Vlaams spreken. Waar is de tijd dat ik als jonge acteur voor een taalcommissie moest verschijnen. De BRT wou erover waken dat ik geen gekuist Brugs sprak naast het Aantwaarps!”

Pater Verbiest

Kurt Defrancq hoopt binnenkort in China onderzoek te verrichten naar Ferdinand Verbiest: “Deze Jezuïet was de adviseur van de Chinese keizer. Hij was een all-round wetenschapper à la Leonardo da Vinci, die kunst met wetenschappen combineerde. Er is in Beijing een observatorium naar hem vernoemd. In 2023 viert ook Pittem zijn 400ste verjaardag.”

“Jammer dat Brugge niet dezelfde eer betoont voor Roldan de Argote. Die verdient een standbeeld in zijn geboortestad. Bruggeling Marcel van Brussel slaagde erin Roldans leven te reconstrueren. Deze cartograaf nam in 1519-1523 deel aan de expeditie van Magellaan en was de eerste Vlaming die rond de wereld voer! Brugge is niet geïnteresseerd in een tentoonstelling, Oostende gelukkig wel! Tijdens Oostende voor Anker zullen er in mei voor een expo over Roldan eeuwenoude zeekaarten vanuit Madrid overgevlogen worden. Op z’n Brugs of liever: Oostends gezegd: als de bareel gesloten is, moet je niet blijven staan!”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier