De kans dat je de komende maanden ergens in de binnenstad op Ensors lookalike botst, is groot: een heel jaar lang zal voormalig kledingverkoper Ivan Cazaux (66) tijdens tal van actes de présence gestalte geven aan de grootmeester. “Een tikje rebels, het hart op de tong: Ensor had zelf ook het karakter van een echte Oostendenaar”, laat hij optekenen.
De man heeft opvallend gelijkaardige trekken in zijn gezicht en dezelfde zilverkleurige baard en snor als de meester in zijn latere dagen. “Ik boots ook zijn manier van praten na – Ensor sprak met lijzige stem – en probeer zijn stemgeluid zo dicht mogelijk te benaderen”, zegt Ivan met licht Frans accent. De knorrige gelaatsuitdrukking nam hij ook mee. “Ensor lachte nooit veel.”
Qua postuur is er dan weer enig verschil merkbaar. “Hij was een stuk zwaarder dan ik. Zeker in zijn latere jaren was Ensor best wel een imposante figuur”, klinkt het. “Maar die hoed en wandelstok doen er natuurlijk ook veel aan.”
Poseur
Veel bewegende beelden van de bekende meester zijn er niet. “Het kwam er dus ook op aan om me zo goed mogelijk in te leven in de tijdgeest en de heersende etiquette van toen”, zegt Ivan. “Zo neem ik in de gedaante van Ensor steevast mijn hoed en handschoen af bij het groeten. Het leven ging toen ook veel trager dan nu, mensen namen nog de tijd. Om een gazetje te gaan lezen in ‘t casino, bijvoorbeeld. Een activiteit die gerust een hele middag mocht duren.”
Dat de meester graag poseerde voor foto’s, daar twijfelt Ivan niet aan. “Dat zie je aan de trotse houding die hij op elke foto aanneemt: Ensor wás een poseur. En hij zag ook het potentieel van dat nieuwe medium. Hij had al heel vroeg door dat het zijn bekendheid naar een hoger niveau kon tillen”, klinkt het.
Fotografiewedstrijd
Aanleiding voor de verkleedpartij was de jaarlijkse fotografiewedstrijd van Stad Oostende, die ditmaal in het teken stond van het Ensorjaar. “Bedoeling was ‘het Oostende van Ensor’ in beeld te brengen en als fotograaf in de voetsporen van de meester te treden. Een goede vriend van mij, Zeno Dasseville, is ook fotograaf en zo zijn we samen op stap gegaan. Hij achter zijn lens, ik in de gedaante van Ensor. Op die manier kon ik als geboren en getogen Oostendenaar zelf ook mijn steentje bijdragen aan het Ensorjaar”, aldus Ivan.
Het Ensorhuis was een voor de hand liggende locatie voor de foto’s. “Maar ook het ‘Ensorkerkje’ – noem het nooit zo in het bijzijn van de pastoor – mocht natuurlijk niet ontbreken”, zegt Ivan. Zelfs de beroemde foto van Ensor en Permeke in de spiegelbol, in 1921 gemaakt door de Oostendse stadsfotograaf Maurice Antony, kreeg een make-over. En er was die fotoshoot op het strand: een knipoog naar Ensors Les bains d’Ostende. “Hij keek daar met een cynische blik naar”, weet Ivan. “‘De baden van Oostende’ was zijn kritiek op rangen en standen, én op de toen heersende preutsheid.”
Pietje de Dood
Of ‘Pietje de Dood’ – een lokale bijnaam die Ensor kreeg door zijn macabere onderwerpen en omdat hij altijd in het zwart gekleed ging – net als Ivan een modebewuste man was? “Een stijlicoon zou ik ‘m alleszins niet noemen”, zegt Ivan. “Ensor stak al zijn creativiteit in zijn werk. Maar hij was natuurlijk wel een flamboyante verschijning. Zo flaneerde hij als jonge snaak weleens in een knalgele mantel over de zeedijk, en daar werd dan ook wat lacherig over gedaan. ‘Madame Ensor’, werd er dan achter zijn rug gefluisterd. Naast dat excentrieke kantje had hij ook iets rebels. Ensor was een kritische figuur, iemand die geen blad voor de mond nam en wel eens tegen de schenen van het gezag durfde te schoppen. Dat is het karakter van de doorsnee Oostendenaar hé. Ik herken mezelf daar ook wel in”, grijnst Ivan.
“Kortom: Ensor was ne speciale”, knipoogt Ivan. “Maar ‘t was toch vooral een figuur die veel respect verdient. Ik heb altijd al een zekere fascinatie gehad voor dat mysterieuze kantje van hem. Ensor was een gesloten figuur, maar toch kwam hij veel buiten. Hij stak zijn kop niet in het zand. Ik zie daar een aanknopingspunt met het vele vrijwilligerswerk dat ik doe. Hoe gesloten je van nature ook bent, het is goed om uit je schulp te komen.”
Een grote maskerade
Een heel jaar lang kruipt Ivan in de huid van de bekende kunstschilder. Zo was hij erbij tijdens de onthulling van de strooien Ensor-buste op het Oostende-Doverplein en werd hij gevraagd om als Ensor de inworp te doen bij Filou Oostende. “Naast de 75ste verjaardag van het overlijden van Ensor vieren we in 2024 immers ook 75 jaar basket aan zee, en de club heeft daar van alles rond gepland. In juni treedt er in het kader van het Ensorjaar een zangkoor op in het Duinenkerkje, en ook op de bekendmaking van de nieuwe stadsfotograaf zal ik aanwezig zijn. Tot slot zitten er in de Bibliotheek Kris Lambert nog enkele projectjes aan te komen waarvoor ze mij opgetrommeld hebben als Ensor”, klinkt het.
Ivan had gedurende vele jaren een bekende kledingzaak in de Oostendse binnenstad. “Ik ken hier veel mensen en dat maakt dit figurantenwerk extra leuk om te doen”, zegt hij. “Al was het maar om de reacties te zien bij die mensen die mij eerst niet herkend hadden. Want dat zijn er best wel wat”, grijnst Ivan. “De mensen verwachten dat niet hé van je. En de kleren maken de man: in dat pak wórd ik Ensor.” En dat allemaal zonder enige acteerervaring. “Ach, we spelen allemaal wel eens een rolletje hé”, knipoogt Ivan. “Het leven is één grote maskerade.”
Op 9 februari wordt de winnaar van de fotowedstrijd bekendgemaakt en weten we wie de nieuwe stadsfotograaf is. Een jury koos de 27 beste foto’s uit, deze zullen van 10 tot 25 februari te zien zijn in de Anglicaanse kerk in de Langestraat.
Ensor 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
