Voor het boek ‘Sasmeester Victor Kemp’ verdiepte auteur André Gysel zich in het leven en werk van Victor Kemp (1860-1940), de sasmeester die een sleutelrol speelde bij de bediening van de Nieuwpoortsluis in WO1. Hij maakte daarbij dankbaar gebruik van de bij elkaar gesprokkelde archiefstukken van studiegenoot en vriend Maurits Timperman.
Victor Kemp was achttien jaar lang (1889 tot 1907) sluismeester derde klasse in zijn geboortedorp Boezinge, daarna sluismeester tweede klasse aan het drukkere sas van Veurne (1907-1920) en vervolgens sluismeester eerste klasse of eresluismeester bij de Dampoortsluis in Brugge (1920-1925). Na het grote verlies dat de Duitsers leden bij de Slag aan de Marne in september 1914 (139.000 gesneuvelden en zwaargewonden en 29.000 krijgsgevangenen), waagden ze zich met groot geweld aan een wanhopige poging om via een kleine strook van het westelijk front tegen de zee een doorbraak te forceren. Het werd een flop voor de Duitsers. Door een samenloop van omstandigheden, feiten en personages leidde dit tot de geslaagde onderwaterzetting.
Dominosteentjes
“Welke rol deze figuren speelden in een theaterstuk onder het oog van de Duitsers zonder voorafgaande repetities of afspraken is een historisch hoogstandje”, schrijft André Gysel. “Het leek wel of kapitein Prudent Nuyten, koning Albert, commandant Robert Thys, sasmeester Victor Kemp, schipper Hendrik Geeraert en toezicht Karel Cogge van Noordwatering Veurne elkaar al jaren kenden. Dat was echter helemaal niet het geval. Hun beslissingen vielen als dominosteentjes op het juiste prangende moment. Naast de goed gekende burgers Cogge en Geeraert zorgde Kemp mee voor de beheersing van de watersystemen via de Nieuwpoortsluis in Veurne. Helemaal niet spectaculair, maar de hele oorlog lang vervulde hij plichtsgetrouw zijn job. Toen de lintjes en de decoraties werden toegekend, viel hij buiten de prijzen, hoewel genie-commandant Thys vergeefse pogingen ondernam om dit te verhelpen.”
Dit blijkt onder meer uit een schrijven van Robert Thys aan kolonel Lartigue, directeur van de Genietroepen, waarin hij wijst op de belangrijke diensten en raadgevingen die Kemp heeft geleverd, maar waarvoor hij geen enkele eervolle onderscheiding of financiële beloning heeft gekregen. Daarop volgt, nog steeds in oorlogstijd, een pingpongspel in briefwisseling tussen hogere officieren. Zij vinden dat Victor Kemp als burger in dienst is bij Bruggen en Wegen en tevreden moet zijn met een Burgerlijk Ereteken. Gysel: “We maken een ongehoord staaltje Belgische muggenzifterij mee onder ministers en officieren op de kap van de toegewijde sluismeester Kemp. Het ging natuurlijk om een burger van Vlaamse origine, in het andere geval zou daar mogelijk wel vlug een mouwtje zijn aangepast. Ook na de Grote Oorlog probeerde Kemp nog het gelijk aan zijn kant te krijgen, maar kreeg daarbij lik op stuk van het ministerie van landsverdediging: geen militaire onderscheiding.”
Monument Kemp
Ter gelegenheid van de herdenkingen 2014-2018 nam achterkleinzoon Luc Kemp, aannemer in Izegem, het initiatief om voor zijn overgrootvader Victor een monument bij de Nieuwpoortsluis op te richten. Zijn inzet voor correcte geschiedenis en zijn respect voor de verdiensten van zijn overgrootvader wilde hij graag weerspiegeld zien in een publicatie, die het sluitstuk zou kunnen vormen rond Victor Kemp. André Gysel vond dat de informatie die Maurits Timperman al had verzameld verder onderzoek vereiste.
“De historische waarheid achter het doen en laten van veel verdienstelijke burgers die ook een rol speelden in het merkwaardige verhaal van de onderwaterzetting van de IJzer, werd stiekem en/of vlijtig onder het historische tapijt geveegd”, aldus Gysel. “Deze bijdrage probeert een juister beeld te scheppen rond Victor Kemp. Het is onze wens dat het hier niet bij blijft, dat anderen zich ook in die materie vastbijten en dat ook andere figuren misschien in een doctoraat geschiedenis de aandacht krijgen die ze verdienen. Op het Monument Kemp bij de Nieuwpoortsluis zouden ook andere namen van Veurnse burgers die een rol speelden tijdens WO 1 niet misstaan. Met de publicatie van Sasmeester Victor Kemp is nu een voorzet gegeven.”
Genealogie
Luc Kemp heeft zich intussen vastgebeten in de genealogie van het geslacht Kemp tot eind zeventiende eeuw. Die heeft hij al gebundeld in de brochure Genealogie Kemp. “Het gaat om allerlei families in de Westhoek”, zegt Luc. “Het zou fijn zijn om nog verder te komen, alle tips en hulp zijn welkom via info@kemp.be.”
‘Sasmeester Victor Kemp’ kost 23 euro en is te koop via uitgeverij www.deschorre.net, in een aantal Standaard Boekhandels, in de bookshop IJzertoren, bij In Flanders Fields Ieper en Westfront Nieuwpoort.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
