Met ‘Passchendaele, operatie rode modder’ pakt Nederlander Michiel Janzen uit met een oorlogsroman die zich afspeelt in de Westhoek. Hij vond daarvoor inspiratie in de streek, al wordt het atypische verhaal niet neergezet als de strijd tussen goed en kwaad. “Er is geen zwart/wit, alleen veel lagen grijs.”
In de herfst van 1917 krijgt piloot Stan O’Connor het bevel om een belangrijke boodschap naar het Britse hoofdkwartier in Kassel te brengen. Zijn vliegtuig wordt echter neergehaald boven het niemandsland van Passendale. Zowel de Duitsers als de Britten willen de piloot en zijn belangrijke boodschap in handen krijgen, maar die strijd verloopt niet zonder bloedvergieten…
Passchendaele, operatie rode modder, is de nieuwste oorlogsroman van Michiel Janzen uit Den Haag. Hij is evenwel geboren in Noord-Brabant, dicht tegen de grens, waardoor hij zich naar eigen zeggen altijd een ‘reserve-Belg’ heeft gevoeld. “België heeft me altijd gefascineerd, zeker ook door de wereldoorlogen en de rol dat het land erin heeft gespeeld”, aldus Michiel. “Mijn vader vertelde als kind – en vandaag nog altijd – veel verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Oorlog is jammer genoeg van alle tijden en vormt nog steeds onze maatschappij.”
Slag van Passendaele
Het inspireerde Michiel om boeken te schrijven, gebaseerd op de geschiedenis, maar niet zozeer waargebeurd. Meer nog: in zijn boek Het vierde rijk wordt de vraag gesteld: wat als Hitler WO II overleeft? “Het was mijn uitgever die met Passendale op de proppen kwam. De naam deed wel een belletje rinkelen – ik was een paar jaar geleden in Ieper, maar wat de Slag van Passendale precies inhield wist ik niet zozeer. Mijn interesse spitste zich voornamelijk toe op de Tweede Wereldoorlog.”
“Als een vliegtuig neerstort, wil ik zien wáár dat gebeurt”
Dus deed Michiel wat hij anders doet bij de aanvang van een boek. “Ik verzamelde zoveel mogelijk info. En van zoveel mogelijk bronnen, dus niet zozeer van Wikipedia. Ik las buitenlandse boeken, maar ging ook ter plekke. Ik wilde met mijn eigen ogen zien hoe de wapens en uniformen in elkaar zaten, maar ook het landschap. Als een vliegtuig neerstort, wil ik zien wáár dat gebeurt. Ik trok naar Passendale, Zonnebeke, Tyne Cot… De eerste maanden is dat vooral veel info verzamelen, en puzzelen. Je begint met een puzzel van 500 stukjes en eindigt met eentje van 5.000 stukken. Dat was ook zo op vlak van personages. Ik wilde er geen klassieke strijd van maken, dus besloot ik om van de piloot een Ier te maken, die op dat moment woelige tijden beleeft in eigen land met de befaamde Paasopstand.”
Geloofwaardig
“Bovendien wilde ik ook een geloofwaardig verloop van de gebeurtenissen, ik wilde niet zomaar een deus ex machina (een kunstgreep waarbij alles te makkelijk opgelost raakt, red.) invoeren. Het mocht niet bij de haren gesleurd zijn.”
De roman is allesbehalve een strijd tussen goed en kwaad. “Het is niet zwart/wit nee, maar bevat heel veel grijs. Oorlog draait ook rond keuzes maken. Als een generaal beslist of hij naar links of rechts gaat, hangen daar letterlijk levens van af. Maar dat geldt ook voor de gewone mens. Als je beslist geen partij te kiezen, maar er staat plots een Joods gezin aan je deur op zoek naar onderdak… Wat doe je dan? Dan moet je wel een keuze maken.”
Oorlog in Oekraïne
Ook de zinloosheid van oorlog is een thema dat doorheen het boek sluimert. “Of ik nog zaken heb geleerd uit mijn research? Dat de Eerste Wereldoorlog écht een grote rol heeft gespeeld in de geschiedenis van oorlogsvoering. Van mitrailleurs tot tanks en duikboten, maar ook de loopgraven. Die oorlog heeft een sleutelrol gespeeld in de uitvoering ervan. En hoewel het er uitzag alsof de situatie heel lang stilstond, was het absoluut geen statische oorlog. Over die hele frontlinie gebeurde net heel veel. Voor mijn volgend boek gebruik ik de oorlog in Oekraïne als inspiratiebron, al sluit ik niet uit dat ik nog terugga naar de Westhoek. Er liggen daar nog veel onderwerpen te rapen.”
‘Passchendaele, operatie rode modder’ van Michiel Janzen is uitgegeven bij Lannoo.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
