Koenraad Jonckheere (Izegem) pende naslagwerk over 2.500 jaar Europese kunstgeschiedenis

IzegemIzegem zendt wel vaker zijn zonen uit. Dat is ook het geval voor Koenraad Jonckheere die als professor kunstgeschiedenis aan de slag is aan UGent en zich nu ook heeft gewaagd aan het schrijven van een toegankelijke en complete Europese kunstgeschiedenis.

Onder de titel ’Another History of Art’ geeft Koenraad Jonckheere zijn kijk op 2.500 jaar Europese kunstgeschiedenis. Dit boek is opmerkelijk, omdat het wellicht de eerste keer is dat een Nederlandstalige auteur zich heeft gewaagd aan het schrijven van een toegankelijke en complete Europese kunstgeschiedenis. Het is het resultaat van zijn liefde voor en grote kennis van kunst en van zijn ervaringen als docent om kunstgeschiedenis te vertellen aan 18-jarige studenten anno 2020.

Hoe komt iemand er toe om 2.500 (!) jaar aan Europese kunstgeschiedenis in een boek te bundelen en hoe begin je daar aan?

“Kort samengevat: je gaat aan je bureau zitten (lacht). Ik speelde al langer met dit idee, maar uiteindelijk moet je er eens aan beginnen. Het puzzelen in mijn hoofd was al een tijdje aan de gang. In totaal ben ik er drie, vier jaar aan bezig geweest, maar dat deed ik tussen andere projecten door. Normaal schrijf ik academische stukken in andere talen voor collega’s over de hele wereld. Maar dit keer moest het een boek voor een groot publiek worden. Je moet daarvoor ook een andere soort taal gebruiken, ander woordkeuzes maken. Dat allemaal goed krijgen heeft misschien wel nog het meest tijd gekost. Mijn vak doceer ik in UGent aan de hele Faculteit Letteren. Daarbij krijg ik jaarlijks zowat 700 studenten voor mij die niet per definitie in kunst geïnteresseerd zijn. Ik probeer er hen warm voor te maken. Kunst is altijd een exponent van de samenleving en het is ook verweven met politiek, religie, wetenschap, techniek…”

“De liefde voor kunst heb ik van mijn ouders geërfd”

Wat maakt kunstgeschiedenis voor een millennial relevant?

“Het is een enorm boeiend vakgebied. Je kan er later mee aan de slag in een museum, maar het is veel breder dan dat. Alles komt er in terug: van wiskundige algoritmes tot poëzie. We leven momenteel in een maatschappij waarbij we meer en meer gaan communiceren met beelden, het woord wordt naar de achtergrond geschoven. Door Facebook en Instagram is dat in een enorme stroomversnelling gekomen. Kunst is het summum van de visuele cultuur. En als je nu op Instagram een filter op je foto’s legt, is het wel interessant om weten dat Da Vinci dat eigenlijk ook al deed in zijn portretten.”

Moet je een specialist zijn om jouw naslagwerk ter hand te nemen?

“Mijn boek, dat ook als handboek kan dienen voor de studenten, kan door iedereen gelezen worden. Je hoeft geen achtergrond in de kunstgeschiedenis te hebben om van het boek te genieten. Ik leg de lat niet op de grond natuurlijk. Hoogspringen is immers niet plezant als de lat op de grond ligt, maar het moest toegankelijk zijn en dat is het geworden.”

Je draagt het boek op aan je ouders, Herman Jonckheere en Rita Vandemoortele. Hoe is het nog met hen?

“Mijn ouders hebben zowel voor mijn broer en zus, als voor mezelf, heel veel gedaan. Het is ook van hen dat ik de liefde voor de kunst geërfd heb. Aan mijn vaders kant was er een grootoom kunsthistoricus en mijn ouders zijn ook grote liefhebbers. Het is niet toevallig dat ze nu in Oedelem, dicht bij kunststad Brugge, wonen. Zij hebben het meer voor hedendaagse kunst, terwijl ik zelf wat meer ben uitgeweken naar de oudere kunst. Maar het gaat goed met mijn ouders. Mijn pa werkt nog veel in de tuin, ook vaak bij mijn zus die daar ook in de buurt woont.”

Hoe vergaat je het online lesgeven?

“We maken er het beste van. In het begin van de eerste lockdown had ik al voor mezelf uitgemaakt: als het dan toch digitaal moet, dan ga ik me amuseren. Ik ben filmpjes op een professionele manier gaan maken en zo wordt het voor de studenten ook wat aangenamer. Die filmpjes maak ik uiteraard op voorhand, maar daarna is nog ruimte voldoende om vragen te stellen. Het liefst neem je je studenten uiteraard mee naar een museum, maar dat kan nu niet.”

Ook mentaal is het niet makkelijk voor hen.

“Eigenlijk is het dramatisch. De grootste slachtoffers zijn de studenten die vorig jaar nog in het zesde middelbaar zaten. Zij hebben geen mechanismes om op terug te vallen. Ze kennen de mensen niet waarmee ze samen studeren en ook alles wat zich buiten de aula afspeelt, valt weg. Je bouwt er normaal veel contacten op die blijvend voor het leven zijn. Er is nu een beetje licht aan het einde van de tunnel en we hopen dat alles goedkomt. De situatie is nu allesbehalve fijn, maar ik zie wel dat medewerkers van universiteiten en hogescholen ongelofelijk veel doen om er het beste van te maken.”

Kom je nog vaak in Izegem?

“Ik zie er wel nog eens vrienden terug. Ik heb ook nog een oom die tandarts is in Izegem, maar gezien mijn ouders er niet meer wonen, kom ik er zo vaak niet meer.”