Ahmad (21) schrijft zijn vlucht uit Afghanistan van zich af: “Je beslist zelf hoe je met tegenslagen omgaat”

Ahmad getuigt over zijn jeugd in Afghanistan: “Ik herinner me dagelijkse bomaanslagen en aanvallen. Wie ’s morgens naar school of werk vertrok, wist nooit zeker of hij of zij weer zou thuiskomen.” © Kurt Desplenter
Phebe Somers

Een vlucht van geweld naar veiligheid, daar schreef de 21-jarige Ahmad Ahmadyaar een boek over. De Kortrijkse student kroop in de pen om zijn eigen ervaring neer te schrijven, met de bedoeling om anderen te informeren, te inspireren. Met troostende woorden voor jonge mensen die in dezelfde situatie verkeren, maar ook met verantwoordelijkheidszin.

Op 9-jarige leeftijd vluchtte Ahmad Ahmadyaar samen met zijn vader weg uit Afghanistan. Het werd een tocht van twee moeilijke jaren. We zouden bijna ‘reis’ zeggen, maar Ahmad drukt ons meteen op het hart dat je het allesbehalve kunt vergelijken met een pleziertrip naar de andere kant van de wereld: “Deze zomer ben ik met een vriend op reis geweest. Je stapt op het vliegtuig en enkele uren later kom je aan op je bestemming. Zo ging het bij ons helaas niet toen we vertrokken uit Ghazni.”

In plaats van het vliegtuig reisde het duo vooral via auto, bus, ferry, rubberboot, container, vrachtwagens en te voet. Ze doorkruisten Pakistan, Iran, Turkije, Griekenland, Macedonië, Servië, Hongarije, Oostenrijk, Duitsland, Italië en Frankrijk, om dan uiteindelijk in België terecht te komen. Tot in Macedonië deed de vader zelfs noodgedwongen een beroep op een mensensmokkelaar, maar nadat ze werden betrapt liet hij Ahmad, zijn vader en 30 anderen aan hun lot over. Een levensgevaarlijk traject, is dat het wel waard? “Er bestaat een mooi citaat hierover. Ik las ooit eens Niemand zal een kind meenemen in de zee, tenzij de zee minder gevaarlijk is dan het land waar ze van wegvluchten. Het gaat over risico’s afwegen. Dat geloof ik ook echt”, getuigt de 21-jarige man. (lees verder onder de afbeelding)

Het parcours van Ahmad: van Afghanistan naar West-Vlaanderen.
Het parcours van Ahmad: van Afghanistan naar West-Vlaanderen. © Tim Vansteelandt

De keuze voor België was allesbehalve op voorhand gemaakt. “Het eerste doel van mijn vader was om zich te settelen in een veilig land, zodat mijn moeder en zus ons konden komen vervoegen, zonder die gevaarlijke tocht te moeten afleggen. Maar het was ook wel belangrijk dat we een toekomst konden opbouwen. En dat kan enkel in een land waar vluchtelingen bepaalde kansen krijgen om zich te integreren, zoals taallessen, begeleiding bij het zoeken naar werk, hulp bij huisvesting. Het asielbeleid is hier streng, maar wel rechtvaardig.”

Nooit veilig

Dat niet iedereen zomaar asiel krijgt in ons land, vindt Ahmad meer dan normaal. “Het hoort een systeem te zijn voor mensen die echt in nood zijn, een goede background check is nodig”, klinkt het. Ahmad vertelt over zijn jeugd in Afghanistan, het land dat sinds de machtsovername van de taliban wekenlang de nieuwsuitzendingen domineerde.

Het asielbeleid is hier streng, maar wel rechtvaardig

De extremistische groepering was dan wel niet aan de macht toen Ahmad klein was, toch was geweld en angst dagelijkse kost. “Het is gek om te zeggen, maar eigenlijk is het nu rustiger in Ghazni dan voor de taliban het land regeerde. Ik herinner me dagelijkse bomaanslagen en aanvallen. Wie ’s morgens naar school of werk vertrok, wist nooit zeker of hij of zij weer zou thuiskomen. Nu vertelt mijn verre familie dat die zijn gestopt. Natuurlijk is het nooit veilig, de strenge wetten die de taliban hanteren en bijkomende lijfstraffen, folteringen en executies zullen terugkeren. Nochtans slaat de sharia nergens op, het is niets meer dan een extreme interpretatie van de islam die door onopgeleide geweldzoekers wordt opgelegd. Religieuze boeken zijn mooi, het is wat mensen ermee doen dat heel lelijk kan zijn. We leven natuurlijk in de 21ste eeuw intussen, ik hoop dat ze bijvoorbeeld op vlak van vrouwenrechten minder extreem zullen kunnen optreden dan voorheen. Toch is het pijnlijk dat ik machteloos moet toekijken en niet kan helpen.”

De sharia laat nergens op, het is niets meer dan een extreme interpretatie van de islam die door onopgeleide geweldzoekers wordt opgelegd

Het is moeilijk om je voor te stellen hoe het voelt om je te moeten integreren in een nieuw land. Hoe goed Ahmad nu zijn leven op orde heeft, zo chaotisch waren de eerste maanden na aankomst in België. “We kwamen terecht in het asielcentrum in Sint-Niklaas. Daar overheerste de onzekerheid. Je weet niet wat er gaat gebeuren, waar je zal belanden… Ja kan niet beginnen met een toekomst op te bouwen. Gelukkig kon ik wel onmiddellijk naar school om Nederlands te leren.” Eens vader en zoon gesetteld waren in Kortrijk kwam er opnieuw perspectief. (lees verder onder de afbeelding)

Ahmad kijkt er enorm naar uit om te beginnen met werken, op z'n eigen benen te staan en een bijdrage te leveren aan de samenleving.
Ahmad kijkt er enorm naar uit om te beginnen met werken, op z’n eigen benen te staan en een bijdrage te leveren aan de samenleving. © Kurt Desplenter

Ahmad volgde na zeven maanden OKAN de normale schoolprocedure. Hij studeerde af in de richting sociaal-technische wetenschappen in Go! Athena, om daarna de bacheloropleiding maatschappelijke veiligheid aan de Vives Hogeschool aan te vatten. In juni dit jaar zal hij dat diploma op zak hebben. Hij heeft echt zin om te werken, dat is duidelijk tijdens ons gesprek. Of hij bang is voor discriminatie op de arbeidsmarkt? “Ik ben me ervan bewust dat ik misschien minder kansen zal krijgen, maar ik kies ervoor om positief te blijven. Ik kan de toekomst niet voorspellen. Als je je op voorhand zorgen maakt, en dan komt je vrees ook werkelijk uit, dan dwing je jezelf om het twee keer mee te maken”, klinkt het wijs.

Hoop en moed

Het boek ‘Ik ben Ahmad’ is onder andere verkrijgbaar in Standaard Boekhandel.
Het boek ‘Ik ben Ahmad’ is onder andere verkrijgbaar in Standaard Boekhandel.

Over de twee jaren onderweg als kind schreef Ahmad een boek. Geheel onverwacht, zegt hij zelf, maar uiteindelijk wel een heel bijzonder project. “In 2012 deed ik samen met andere OKAN-leerlingen mee aan een theaterstuk voor het Rootsfestival. Toen ik in het vierde middelbaar zat, werd die video ingezonden voor de MNM-wedstrijd ‘De Strafste School’. In de finale werd die nog eens afgespeeld.” Door de media-aandacht kreeg Ahmad plots aanvragen van andere scholen om lezingen te geven. Op zijn 18e besloot hij zijn ervaringen neer te schrijven. Met hulp van ex-leerkrachten vond hij na twee jaar uiteindelijk een uitgever, nu is het boek Ik ben Ahmad al toe aan een tweede druk. De boodschap van zijn boek is er eentje van hoop en moed. “Iedereen krijgt wel eens te maken met tegenslagen. Je hebt volgens mij altijd twee opties: ofwel blijf je er verslagen mee zitten, ofwel laat je het achter je. Jij beslist hoe je verder gaat. Dat probeer ik echt aan te tonen met mijn verhaal”, legt Ahmad uit.

Racisme komt vaak voort uit onwetendheid, daar is mijn boek een antwoord op

Daar blijft het echter niet bij. Met zijn boek wil Ahmad mensen informeren, in de hoop zo vooroordelen de wereld uit te helpen. “Racisme komt bij de meeste mensen voort uit onwetendheid. Er wordt heel veel veralgemeend wanneer een vluchteling negatief in beeld komt. Plots zijn we allemaal zo, terwijl dat natuurlijk niet zo is. In de media wordt er dan ook weinig context en duiding gegeven. Mijn boek is daar een antwoord op. Mijn verhaal is goed afgelopen, maar van zoveel anderen is dat niet zo. Ik wil hen een stem geven en hoop dat veel mensen ernaar zullen luisteren.”