Dertien jaar cel gevorderd voor kopstukken van grote mensensmokkelbende

Op het proces tegen een grote mensensmokkelbende heeft procureur Frank Demeester voor twee kopstukken dertien jaar effectieve gevangenisstraf gevorderd. De Koerdische bende werkte vanuit Duitsland en smokkelde transmigranten met gammele bootjes van Frankrijk naar het Verenigd Koninkrijk. Negentien andere beklaagden riskeren dertig maanden tot elf jaar cel.

Sinds eind 2019 worden in West-Vlaanderen regelmatig voertuigen vol bootjes, buitenboordmotoren en zwemvesten ontdekt. Vooral aan de westkust liepen heel wat handlangers van mensensmokkelbendes tegen de lamp. De voertuigen bleken meestal vanuit Duitsland onderweg te zijn naar Noord-Frankrijk. Bestuurders en inzittenden werden door de Brugse correctionele rechtbank voor mensensmokkel veroordeeld tot gevangenisstraffen van dertig maanden tot zelfs twaalf jaar.

“Dat die smokkel levensgevaarlijk is, kan niemand ondertussen nog ontkennen”, aldus procureur Frank Demeester, die verwees naar reddingsacties voor de Belgische kust. “Mensen werden in allerijl naar het ziekenhuis gebracht, omdat ze al te lang ronddobberden en al zeewater hadden moeten drinken.”

Onderzoeken

Op basis van circa veertig verschillende gerechtelijke onderzoeken kon de West-Vlaamse federale gerechtelijke politie (FGP) geleidelijk aan een grote mensensmokkelbende in kaart brengen. “Wij zijn niet telkens gestopt bij de vervoerder van het nautisch materiaal. Als een organisatie aan de lopende band bootjes levert, dan ga je bootjes blijven krijgen met de regelmaat van de klok. Je kan niet alle bootjes tegenhouden, dus blijft het risico aanwezig dat er een dramatisch overtocht met doden gemaakt wordt.”

Tijdens hun onderzoek stelden de speurders vast dat de bende steeds professioneler begon te werken. Zo werden konvooien van voertuigen gebruikt om eventuele controles te slim af te zijn. “De sukkelaar zat achter het stuur van de wagen met nautisch materiaal. De mensen die iets hoger in de rangorde staan, zaten in de andere wagens.”

Westkust

De meeste betrappingen gebeurden aan de Westkust, maar ook in Oost-Vlaanderen, Henegouwen, Vlaams-Brabant en Namen liepen chauffeurs tegen de lamp. Dankzij één van die betrappingen kwam Hewa R. (30) in het vizier van de speurders. De Iraanse-Koerd uit Londen wisselde een lijst namen van te smokkelen Albanezen uit.

Daarnaast werd ook ingezet op internationale samenwerking. Zo bleek dat op 8 oktober 2021 een voorraad bootjes, buitenboordmotoren en zwemvesten op een verkeerd adres werd afgeleverd in het Duitse Osnabrück. Amper een week later één van die motoren aangetroffen op een bootje in het Verenigd Koninkrijk. Aan boord zaten 29 mensen uit Irak, Iran, Afghanistan en Albanië. Frank Demeester verwees ook naar een schietpartij onder mensensmokkelaars in november 2021 in Osnabrück. “Volgens de Franse politie zijn twee verdachten hier mogelijk betrokken bij die moordpoging. We zitten dus niet bij de kleine jongens van de bende.”

Hewa R. werd uiteindelijk begin mei 2022 opgepakt tijdens zijn werk in Oost-Londen. Vervolgens werden op 5 juli 2022 ook in Duitsland achttien verdachten ingerekend. Bij huiszoekingen op 36 plaatsen werden daarbij 119 boten, 33 motoren en 967 zwemvesten aangetroffen. Momenteel zitten elf beklaagden nog steeds in voorhechtenis.

Beelden tonen levensgevaarlijke omstandigheden

Aan de hand van enkele beelden probeerde het openbaar ministerie (OM) ook de levensgevaarlijke omstandigheden aan te tonen. Het gaat onder andere om aftandse buitenboordmotoren en om ongeschikte zwemvesten. “Als je daarmee in het water springt, zal zo’n vest je niet redden. Zeker niet op de Noordzee. Het zijn zwemvesten, geen reddingsvesten. Het ondersteunt mensen die kunnen zwemmen, maar we weten dat veel van die mensen niet kunnen zwemmen.”

De criminele organisatie was volgens Demeester uiteraard op de hoogte van die gevaren. Toen er in november 2021 27 doden vielen voor de Franse kust, stuurde Hewa R. nota bene zelf een artikel over het incident naar een Turkse leverancier van boten. “Wat zeer kwalijk is, is dat men eigenlijk van geen ophouden wist. Ook toen men in het vizier kwam.”

Grote winsten

Ten slotte werd stilgestaan bij de grote winsten die bende gemaakt moet hebben. Ze betaalden immers hoogstens 1.400 dollar voor een boot, 1.800 dollar voor een motor en amper 7 dollar voor een zwemvest. De slachtoffers betaalden 1.700 tot 2.000 pond. Dat betekent dat met een overtocht van 35 mensen bijna 60.000 euro winst gemaakt werd. In dat kader vorderde het OM ook de verbeurdverklaring van ruim 277.000 euro, 157.000 Britse pond en ruim 82.000 Amerikaanse dollar.

Straffen

Het openbaar ministerie eiste uiteindelijk dertien jaar cel en 120.000 euro boete voor Hewa R. en voor de Irakees Fryad K. (44), die als de boekhouder van de bende gezien werd. Vervoerders van bootjes konden hun verkeersboetes zelfs bij hem inleveren. Twee andere leiders van de criminele organisatie hangt elf jaar cel en 80.000 euro boete boven het hoofd. Bebak A. (41) en Daban M. (37) zijn net als Fryad K. Iraakse Koerden die in Duitsland wonen.

Zeven andere beklaagden werden omschreven als het middenkader van de organisatie. Ze incasseerden het geld, wisten waar de loodsen waren en vervoerden soms ook mensen. Voor hen eiste het OM vier tot tien jaar cel en geldboetes van 16.000 tot 40.000 euro. Ten slotte riskeren de andere bendeleden dertig maanden tot vier jaar cel en geldboetes van 8.000 tot 16.000 euro.