Frederiek Nolf, tien jaar later

Frederiek Nolf zat in de fleur van zijn leven. Hij hield van fietsen, had van zijn passie zijn beroep kunnen maken en was samen met het meisje van zijn dromen. Het leven lachte de 21-jarige Kuurnenaar toe. Tot zijn hart in de nacht van 4 op 5 februari 2009 plots stopte met kloppen. Tien jaar na datum moeten zijn ouders, Freddy Nolf en Mimi Vandekerckhove, nog dagelijks aan hun enige kind terugdenken. “Je moet het een plek geven, maar het blijft een gemis. Je bent de helft van je alles kwijt.”

Op het gelaat van Freddy Nolf (57) en Mimi Vandekerckhove (57) verschijnt een glimlach. Dierbare herinneringen ophalen aan hun overleden zoon blijft pijnlijk, maar de mooie momenten overheersen. Meer zelfs, Freddy en Mimi hebben er vriendschappen voor het leven aan overgehouden.

We zien al mijn broers en zussen opa en oma worden. Dat zullen wij niet meer meemaken

Mimi: “Walter Planckaert en Jean-Pierre Heynderickx (de twee ploegleiders van Frederiek bij Topsport Vlaanderen in 2009, red.) horen we nog elke week. Komende dinsdag (deze week, red.) gaan Walters vrouw en ik op stap. Dat doen we om de twee maanden. Eens gaan wandelen, iets gaan eten, gewoon eens samen zijn… Jean-Pierre en Rita zijn hier vorige week op bezoek gekomen, Smetje (verzorger Peter De Smet, red.) de week ervoor. Dat zijn niet meer de bazen van Frederiek. Dat zijn vrienden geworden. Ook met 1 november komen ze altijd op bezoek. Zo zijn er geen 100 meer, begrijp je? De vriendin van Frederiek (Sharon Lannoo, red.) zien we ook nog altijd, net als Gianni (Meersman, red.). Mooi toch?”

Freddy: “Gianni was zijn beste maat.”

Mimi: “Ook zijn grootste supporter, Danny Vanderhaeghen, zien we nog vaak. Hij was een supporter van het eerste moment, ook al kenden we hem eigenlijk niet.”

Freddy: “Gelijk waar we gingen, naar de Ardennen of het buitenland, hij was er altijd bij.”

Mimi: “Ik ben met Danny nog naar het WK in Oostenrijk gegaan, samen met een vriendin en zijn dochtertje. Zijn vrouw en Freddy zijn toen thuisgebleven, omdat het geen reizigers zijn.”

Bus naar Hoogstraten

Frederiek Nolf was een groot talent bij de jeugd. In 2003 veroverde hij in Hoogstraten als tweedejaarsnieuweling de Belgische titel op de weg. Twee jaar later won hij maar liefst negen internationale koersen bij de juniores. Nog eens twee campagnes later bood Walter Planckaert hem op amper 20-jarige leeftijd al een profcontract bij Topsport Vlaanderen aan.

Freddy: “Fré heeft veel mooie koersen gewonnen. Interclubs, het provinciaal kampioenschap, veertien dagen later die Belgische titel in Hoogstraten. Dat zijn van die dingen… Kuurne was te klein. Met een hele bus waren we naar Hoogstraten gereden, zonder te denken dat hij daar kon winnen. Maar in het begin van de koers reed hij met zes man weg en in de finale ging hij er alleen vandoor. Ik zie het nog zo voor me, toen hij in de laatste ronde passeerde. Stive Vermaut stond naast mij.”

Mimi: “Hij is ook al gestorven.”

Freddy: “Vermaut zei: ze zullen hem nooit meer terugpakken. (peinzend) Dat was Frederiek. Als hij tien meter had, zagen ze hem niet meer terug. Hij kon heel goed alleen rijden en viel niet stil. Er zijn er veel die dat zeggen. Ik herinner me ook een tijdrit bij de juniores voor de Beker van België aan Lac de l’Eau d’Heure. Er moesten nog 80 renners starten toen de vader van Pieter Vanspeybrouck me opbelde en zei: die tijd kan nooit meer verbeterd worden. (glimlacht) Mooie herinneringen.”

Mimi: “Of die eerste koers van hem als aspirantje, waar we allemaal met een kloppend hartje naartoe gingen. Wat gaat hij doen? Hoe gaat hij het doen? Wisten wij veel of hij talent zou hebben. Pieter was de beste aspirant in België. Frederiek won toen niet, maar deed het ook goed, altijd tussen plaats twee en vijf. En toen heeft hij gezegd: ik zou zo graag eens winnen.”

Freddy: “Hij was ook nog zo klein. Het gebeurde vaak dat het peloton passeerde en we hem niet eens gezien hadden. Toen al droomde hij van een profcarrière. Frederiek leerde nochtans goed op school, maar hij heeft ook altijd gezegd: ik leer om coureur te worden. Waarop ik zei: dat is makkelijk gezegd. Er zijn er veel die dat hopen, maar er nooit geraken. Toen hij zijn eerste profcontract mocht tekenen, was dat een ongelofelijk moment voor hem. Een droom die waarheid werd.”

Een klets op geven

In de nacht van 4 op 5 februari 2009 sloeg tijdens de Ronde van Qatar echter het noodlot toe. Enkele uren voor de start van de vijfde rit probeerde Jean-Pierre Heynderickx, ploegleider bij Topsport Vlaanderen-Mercator, zijn jonge renner te wekken, maar het verdict was hard: Frederiek Nolf was enkele uren voordien, amper vijf dagen voor zijn 22ste verjaardag, in zijn slaap overleden.

Freddy: “We herinneren ons nog goed die avond van de vierde.”

Mimi: “Frederiek belde ons altijd ‘s avonds. Het was hier in België verschrikkelijk koud, zo’n tien graden onder nul. Hij vertelde dat het daar in Qatar heel warm was. We stonden allemaal versteld van het grote temperatuurverschil.”

Freddy: “En toen zei hij: morgen mag ik er eens een klets op geven.”

Mimi: “Van de ploegleider mocht hij er eens volledig voor gaan. Hij had net een goeie ploegentijdrit gereden en zei dat we de dag erna op televisie zijn zwarte koersschoenen maar best in de gaten konden houden.”

Toen kwam vanuit Zuid-Frankrijk een telefoontje van Walter Planckaert, die met een ander deel van de ploeg in de Ster van Bessèges aan de slag was.

Mimi: “Het was nog maar kwart na zeven ‘s ochtends. Ik was al de krant gaan kopen en we waren ons aan het klaarmaken om naar het werk te vertrekken. Freddy was zich nog aan het scheren en toen ging de telefoon. We dachten: het zal wel iemand van het werk zijn. Maar het was Walter. Toen zei Freddy: dat kan toch niet, want Frederiek is niet met Walter weg, maar met Jean-Pierre. (denkt even na) Dat zijn natuurlijk geen geestige dingen om te brengen. Achteraf heb ik gehoord dat Walter eerst nog naar zijn vrouw heeft gebeld om te vragen hoe hij dat moest vertellen. Jean-Pierre kon het niet. Begrijpelijk. Hij heeft Frederiek wakker willen maken. Hij vond het niet normaal dat onze zoon nog niet aan tafel zat en is op zijn kamer gaan kijken. Hij lag zogezegd nog te slapen, maar was al koud. Frederiek is al overleden om één of twee uur ‘s nachts.”

Frederiek ging altijd al lachend door het leven. Jammer dat het op zo’n manier is moeten stoppen

Freddy: “Eddy Merckx is hier later geweest. Hij zei dat de hartslag bij mensen met een sporthart soms heel laag gaat. Maar achteraf hoorden we ook dat één klein tikje in de kamer van Frederiek voldoende was geweest om hem wakker te maken.”

In 2010 heb jij, Mimi, in een interview verteld dat je hele flarden van het eerste jaar na Frederieks overlijden kwijt bent.

Mimi: “Een maand.”

Freddy: “Zij weet niet wie hier allemaal geweest is.”

Mimi: “Het was hier een komen en gaan van mensen. Familie, vrienden… Eén grote chaos. (korte stilte) Je wordt ook geleefd. Wij zaten hier van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat met volk. Mensen die je goed kent, mensen die niet kent, mensen die je half en half kent… Ik weet gewoon niet meer wie hier allemaal geweest is. Op een bepaald moment was mijn kast met tassen en glazen gewoon leeg en stonden mijn vriendinnen af te wassen.”

Freddy: “Onlangs mochten we naar een feest van 25 jaar Sport Vlaanderen. We kwamen daar Fons Leroy (oprichter van de ploeg, red.) tegen. Ik zei tegen Mimi: kijk, die mens is nog bij ons thuis geweest. Dat wist zij niet meer.”

Mimi: “Ik denk niet dat iemand mij dat kwalijk zal nemen. Dat is een enorme slag die je krijgt.”

(G)een verwittiging

Frederiek Nolf was niet de laatste renner die het leven liet. In 2011 overleefde Wouter Weylandt, met wie Frederiek goed bevriend was, een zware val in de Giro niet. Nog eens drie jaar later kwam Kristof Goddaert, nota bene Frederieks kamergenoot tijdens die bewuste Ronde van Qatar, om het leven nadat hij op training ten val kwam en door een bus overreden werd. Klaas Lodewyck, Frederieks ex-ploegmaat bij Avia, Beveren 2000 en Topsport Vlaanderen, en Gianni Meersman, zijn beste vriend, moesten hun carrière door hartproblemen vroegtijdig stopzetten.

Toen Gianni heel abrupt heeft moeten beslissen om te stoppen met koersen, heeft hij gezegd dat wat jullie is overkomen er mee voor gezorgd heeft dat het voor hem minder moeilijk was om te stoppen.

Freddy: (knikt) “Dat begrijpen we. Zij zijn verwittigd geweest. (stilte) Wij hebben geen verwittiging gehad. Er scheelde niets aan Frederiek. In Leuven is hij gecontroleerd en getest geweest. Die jongen was kerngezond.”

Mimi: “Nooit heeft men gezegd dat er iets was. Een bevriend koppel van ons heeft een zoon, Guillaume Lombaert, die ook gekoerst heeft en een verwittiging heeft gekregen. Toen ze bij de dokter waren geweest, zijn ze naar hier gekomen om te vragen wat ze moesten doen. Ik weet het: voor die jongen is dat heel erg, want dat was zijn leven. Maar wij zeiden: alsjeblieft, stop met koersen, je ziet waar je hier zit.”

Freddy: “Ik zei tegen zijn vader: Steven, je gaat twee dokters hebben die vinden dat hij moet stoppen, maar de derde zal zeggen dat hij wel nog mag koersen. Doe dat alstublieft niet, het is gevaarlijk.”

Mimi: “Er zal altijd wel iemand zijn die zegt wat je wil horen.”

Hoe gaat het met Frederieks vriendin Sharon?

Mimi: “Goed. Ze doet haar best. Sharon heeft intussen een kindje van drie jaar. Ze komt hier regelmatig op bezoek, net als haar ouders trouwens. Ja, we hebben er nog altijd een goede band mee. Ook met haar kindje. (glimlacht) Wij zijn tante Mimi en nonkel Freddy, hé. (korte stilte) Sharon heeft altijd gezegd dat ze altijd zal blijven langskomen. Met vriend of zonder vriend.”

Freddy: (knikt) “En ze is altijd blijven komen.”

Mimi: “Het is een heel lieve. En dat weet ze ook.”

Kunnen jullie intussen naar een koers kijken zonder aan Frederiek te denken?

Mimi: (schudt het hoofd) “Je denkt daar toch altijd aan.”

Freddy: “Elke dag weer.”

Mimi: “Ik volg de koers niet meer, maar als Freddy kijkt, stelt hij zich altijd vragen. Wat zou de kleine nu doen? Zou hij het nog doen? Hoe zou hij er nu uitzien? (staart voor zich uit) Zijn hele leven is een vraagteken.”

Freddy: (pikt meteen in) “Wat Fré vroeger gedaan heeft, zou hij nu ook gedaan hebben. Dat zat er gewoon in en dat kan niet zomaar verdwijnen. Jean-Pierre Heynderickx heeft dat ook altijd gezegd. Het was enkel een kwestie van geduld voor hij ook als prof gepresteerd zou hebben. Je wordt niet zomaar Belgisch kampioen. Het is toch waar, hé!?”

Gewone dagen

Freddy en Mimi proberen hun leven zonder Frederiek voort te zetten. Hij werkt aan de gemeente van Kuurne, terwijl zij al 34 jaar in de plaatselijke Aldi aan de slag is. Naar jaarlijkse gewoonte zal Mimi de eerste veertien dagen van februari niet werken.

De gewone dagen zijn de beste. Maar op al die speciale dagen besef je nog eens extra wat je kwijt bent

Mimi: “Ik moet in het eerste kwartaal toch sowieso twee weken vakantie nemen. In zo’n periode spreken de mensen me vaak over Frederiek aan. Best, want dat wil zeggen dat ze hem niet vergeten zijn. Maar het is tegelijkertijd ook extra moeilijk. Er zijn heel veel dingen waardoor we aan hem herinnerd worden. Veel dingen die je mist. De gewone dagen zijn de beste. Maar op al die speciale dagen besef je nog eens extra wat je kwijt bent. Feestdagen, verjaardagen, die eerste veertien dagen van februari ook. Op 5 februari is Frederiek ingeslapen, op 10 februari was het zijn verjaardag en is hij thuisgekomen van Qatar, en op 14 februari is hij begraven. Ik kan me gemakkelijk bezig houden en doe in zo’n periode wat uitstapjes. Maar op 5 februari blijven we thuis. Ook Freddy werkt die dag niet, want Danny komt dan eens langs, net als Sharon.”

Gaan jullie vaak naar het graf van Frederiek?

Mimi: (knikt) “Nog veel.”

Freddy: “Zij elke dag.”

Mimi: “Het is ook niet ver, ongeveer een kilometer van hier.”

Freddy: “Toen Frederiek gestorven was, heb ik er nog vijf, zes jaar gewerkt en begrafenissen gedaan. Of dat niet raar aanvoelde? Neen, ik vond het goed zo.”

Mimi: “Hij was daar gerust in. Iedereen dacht dat het beter was om Freddy daar weg te trekken, maar hij heeft er nooit een probleem van gemaakt.”

Freddy: “Het gebeurde zelfs dat ik daar zat te werken en zag hoe mensen bloemstukken meenamen. Ze wisten niet dat ik de vader van Frederiek was.”

Mimi: “Dat heb je natuurlijk ook.”

Freddy: “Echt gebeurd, hé. (schudt het hoofd) Wie doet dat nu?”

Kunnen jullie nu, tien jaar later, zeggen dat jullie je leven op een of andere manier weer hebben kunnen heropnemen?

Mimi: “Je moet wel.”

Freddy: “Maar je staat ermee op en je gaat ermee slapen.”

Mimi: (knikt) “Maar je moet ook je dag leven. Dat is soms moeilijk. Er gebeurt van alles rond je. Ik kom zelf uit een groot gezin en zie al mijn broers en zussen opa en oma worden. Jij vertelde daarnet dat Pieter (Vanspeybrouck, red.) voor de eerste keer papa wordt. En deze week kregen we nog een berichtje van een oude schoolkameraad van Frederiek die ook papa wordt. (korte stilte) Dat zijn momenten die wij niet meer zullen meemaken. (denk even na) Je moet het een plek geven, maar het is moeilijk. Het blijft een gemis. Je bent de helft van je alles kwijt en je kunt het niet meer terughalen. Bij een scheiding of overlijden van je partner kun je je leven nog altijd heropstarten met een nieuwe partner. Maar een kind kun je niet zomaar van straat halen. (stilte) We doen ons best.”

“We zijn zo gestraft. We hebben er ook niet voor gekozen. En Frederiek heeft dat ook zeker niet gevraagd. Hij was gelukkig en had alles wat hij wilde. Hij had van zijn passie zijn beroep kunnen maken. Hij zag zijn meisje graag. En dan op zo’n manier… Het is … (korte stilte) Frederiek ging al lachend door het leven. Het is jammer dat het op zo’n manier is moeten stoppen.”