Annie Witvoet is al zestig jaar actief op de tatami: “Het einde? Dat is nog altijd niet in zicht”

Annie Witvoet uit Sint-Michiels (Brugge) is een pionier in het judo voor vrouwen. Wat voor haar als een hobby begon, werd een levenshouding. Ze staat nu ruim zestig jaar op de mat, draagt al decennialang de zwarte gordel en geeft op haar leeftijd nog steeds les aan jongeren binnen de Judoschool Marcel Degroote in Oostkamp die de naam van haar echtgenoot draagt.

Annie Witvoet (76) behaalde haar zwarte gordel 1ste dan in 1968. In 2000 was er de 6de dan. Na een actieve carrière op de tatami en als nationale coach van onder andere Ingrid Berghmans, werd ze internationaal scheidsrechter. Als derde vrouw ter wereld behaalde ze de IJF Referee A-licentie. “Toen ik later werd gevraagd om in de Commissie van de Europese Judo Unie te zetelen, was ik uiteraard vereerd. Ook daar was ik in het voltallige bestuur immers de enige vrouw.” Van 1992 tot 2010 fungeerde ze als enig vrouwelijk lid in de EJU-scheidsrechtercommissie.

Alles begon in 1962 toen Annie in haar tienerjaren met haar ouders in Sint-Michiels ging wonen. Ze wilde op alles voorbereid zijn, nadat ze thuis inbrekers over de vloer kregen. “Ik moest mij als meisje kunnen verdedigen. Ook tegen mannen met verkeerde bedoelingen. Op aanraden van een vriend die bij de politie werkte nam mijn vader mij mee naar de toenmalige Brugse Judovereniging. De stap was gezet. Het gaf mij een gevoel van veiligheid en ik bleef de sport verder beoefenen. Het werd mijn leven. Ik heb het in mijn jonge jaren zelfs een keer als redmiddel moeten gebruiken.”

Leading lady

Meisjes die een gevechtssport beoefenden in de jaren zestig, dat was niet zo evident. Als enige vrouw was het voor Annie moeilijk om een stap verder te zetten in een mannenwereld. Ze werd uiteindelijk de leading lady van de Belgische judowereld. Ze is vooral dankbaar dat ze zo’n interessant en mooi leven had. “De judo heeft mij gevormd. Ik sta op de mat niet alleen om mijn kennis door te geven, maar om jongeren te vormen. Respect voor elkaar, behulpzaam zijn, doorzettingsvermogen leren, discipline. Daarom doe ik zo graag judo. Het houdt mij jong. Het is mijn taak anderen te helpen, te vormen. En het einde is nog niet in zicht.”

Competitie deed Annie niet. Wedstrijden voor vrouwen bestonden niet. Ze kreeg later wel het fiat vanuit Brussel om in ons land een competitie uit te werken en reisde tevens naar vele uithoeken van het land om les te geven. “Zoals in Genk. De zondagmorgen in een zaal onder de kerk. We mochten op een bepaald moment geen valoefeningen doen omdat de pastoor dan aan het preken was”, glimlacht ze. Ondertussen is judo voor vrouwen geëvolueerd tot evenwaardig en gelijk aan mannenjudo. Judo wereldwijd verspreid en op een professionele manier ontwikkeld zodat iedereen judo kan aanleren en de internationale wedstrijden via livestream kan volgen op IJF.com.

Na 60 jaar beseft Annie nu pas wat er allemaal gebeurd is. Vooral de mooie jaren, zoals haar carrière als scheidsrechter en Europees commissielid. Door de sport en het reizen zag ze grote delen van de wereld. Verder heeft Annie van alle ontmoetingen, tornooien of seminaries duizenden herinneringen. “Ik heb de wereld rondgereisd en had de gelegenheid om vooreerst veel mensen te leren kennen, alsook hun stad of land. Doordat ik zoveel jaren internationaal werkte heb ik tevens de wereld zien veranderen. Tijdens mijn eerste reizen naar de voormalige oostbloklanden heerste daar veel armoede. Mensen stonden in de rij om een brood te kopen. In Sarajevo bijvoorbeeld waren nog kogelgaten in de muren te zien van tijdens de oorlog . De sportzaal waar het EK plaatshad was omringd met honderden witte graven. Echt confronterend.”

Pure judo

Met Marcel, al 46 jaar haar echtgenoot, 8ste Dan en olympisch scheidsrechter in Los Angeles in 1984, reisde ze in 2010 naar het WK in Tokyo. Uiteraard mocht een bezoek aan de Kodokan, het wereldcentrum van het judo niet ontbreken. Het telt meerdere trainingszalen en een heel interessant museum. “Daar ontmoetten we meerdere sportvrienden en vroegere Japanse trainers. Een jaar later reisden we naar het WK in Kaapstad en hadden een onverwachte ontmoeting met aartsbisschop Desmond Tutu. Na een protestantse kerkdienst zagen we ook het nieuwe koningspaar Charles en Camilla van Engeland naar buiten komen.”

Tijdens haar professioneel leven als leerkracht in het secundair onderwijs in Lichtervelde, kreeg Annie alle steun van Marcel en hun twee kinderen. “Toen ik naar het buitenland trok, was dat 14 dagen zonder loon en moest iemand mij kunnen vervangen. Die kansen wilde ik niet laten liggen, ze verrijkten mijn leven. De ervaring die we vooral hebben opgedaan van Japanse meesters willen we doorgeven in onze judoschool. Wij hadden het geluk om jaren leerling te zijn van Meester Ichiro Abe, 10de Dan en Meester Tokio Hirano 8ste Dan.”

Judoschool Marcel Degroote staat erom bekend het pure judo aan te leren. Respect, discipline, doorzetting, elkaar helpen, het plezier. Op woensdag geeft Annie in De Valkaart met Rudy Everaert nog altijd training aan jongeren. “Ik ben dankbaar voor het fantastische leven dat ik mocht hebben dankzij de judo. Het heeft mij gevormd en het is mijn taak om mijn kennis door te geven.” (ACR)