Rita Debusschere: “Intussen is mijn kerstboom wereldberoemd in Kortrijk”

Rita Debusschere was hostess bij Club Med en verkoopster in een Kortrijkse kledingzaak. Sinds enkele jaren is ze conciërge van het Baggaertshof en verzorgt ze er de Kruidentuin. In al die jaren ontmoette ze veel mensen. “Ik hou enorm van mensen”, vertelt ze. Bovenal houdt ze van ‘haar’ Kortrijk en van de Leie. “Ik geef toe dat ik op beide een beetje verliefd ben”, zegt Rita lachend.

Rita Debusschere (63) stamt uit een grote familie met een Franstalige papa en vijf kinderen: drie meisjes en twee jongens. “Het was een erg warm nest. We spraken thuis Frans en Nederlands en kregen een goede opvoeding”, opent Rita. Met haar studies snit en naad deed Rita niets. “Ik moet toegeven dat ik niet zo een goede student was”, zegt ze. Rita werd al op jonge leeftijd onthaalhostess bij Club Med.

“Als je jong bent moet je profiteren van het leven. Ik heb er ook veel mensenkennis opgedaan.” Die deed ze ook op toen ze verkoopster was in kledingzaak Elise. “Mijn principe was altijd vriendelijk zijn. Een lach kost geen geld.” Toen enkele jaren geleden haar man Philippe overleed belandde Rita in een andere wereld: die van de historische Kruidentuin en het Baggaertshof in Kortrijk. Haar man was er conservator en archivaris voor het OCMW. Rita is er nu huisbewaarder-conservator. “Het is intussen mijn lang leven geworden“, verklapt ze.

Wat moeten we ons voorstellen bij de Kruidentuin en het Baggaertshof?

“Een van de mooiste plekjes van de stad. Het Baggaertshof is een geheel van 13 middeleeuwse huisjes toen voor behoeftige vrouwen met een kapel en een binnenkoer. De blikvanger is de medicinale kruidentuin. Op zijn hoogtepunt had de tuin meer dan 250 soorten kruiden. Nu zijn het er nog 177. Wijlen mijn man beheerde het archief en de tuin. Het was zijn levenswerk. Na zijn overlijden vroeg OCMW-voorzitter Philippe De Coene of ik die taak op mij wou nemen: zeker het beheer van de Kruidentuin.”

Dat vergt toch een grote kennis van kruiden.

“In het begin was het een beetje raar. Om twee redenen: ik voelde de nabijheid van mijn man en ik had helemaal geen groene vingers. Ik wist niets van kruiden. Gaandeweg heb ik dat geleerd. Ik heb me verdiept in de literatuur rond kruiden, hun benamingen in het Latijn en in het Nederlands en hun werking. Nu ken ik in alle bescheidenheid gezegd tientallen Latijnse benamingen uit het hoofd. Het is een passie geworden. Intussen heb ik naast de archieven van mijn man een pak documentatie liggen rond hun geneeskundige kracht. In de middeleeuwen was men daar sterk in. Je zou verschieten hoe krachtige sommige kruiden niet zijn. Ik probeer de verscheidenheid in de kruidentuin ook op peil te houden.”

Hoe doe je dat?

“Op mijn vele wandelingen langs de Leie speur ik constant naar plantjes en kruiden. Het is een reflex geworden. Wat ik nodig moet aanvullen in de tuin probeer ik daar te vinden en dat lukt. Als het te moeilijk is om iets te vinden koop ik het wel in de gespecialiseerde winkels. Weet je, voor mij is een plant een soort mens. Een plant leeft en moet elk jaar op dezelfde plaats proberen te overleven.”

Je hebt blijkbaar een grote affiniteit met de natuur en de planten- en kruidenwereld.

“Dat klopt. Een plant of oude boom moet je niet noodzakelijk snoeien. De vogeltjes hebben in de herfst ook hun recht. De natuur is bijzonder en heeft geduld. Een tuin in de herfst heeft mooie kleuren. Als een plant of boom ouder wordt neemt die ook een andere vorm en kleur aan. Dat heeft zijn charme, ik vind dat fascinerend.”

“Toen ik in de Kruidentuin van start ging, voelde ik er de nabijheid van mijn overleden man” – Rita Debusschere, Kruidentuin van het Baggaertshof

Heb je een lievelingsbloem of -plant?

“Eigenlijk niet. Ik vind ze allemaal mooi. Een heel klein, fijn bloemetje kan even mooi zijn als een grote bloem. Denk maar aan kleine margrietjes, muurpeper of kaasjeskruid. Wat ik erg graag doe is bloemen tussen kruiden planten: narcissen, roosjes, krokussen… De kleur van de bloemen doorbreekt het misschien te egale kleur van kruiden. De combinatie kruiden en bloemen heeft zijn charme.”

Is er iets wat je mist in je tuin?

“Ja hoor, naamplaatjes. Lang geleden kregen we van Marc Coucke, dé Marc Coucke, 244 naamplaatjes voor de kruiden en bloemen cadeau. Die zijn nu een beetje versleten en de stad heeft al een tijdje nieuwe beloofd. Jammer genoeg is het er nog niet van gekomen. Behalve ikzelf zijn er ook nog drie medewerkers die de tuin mee onderhouden: Ahmed, Pedro en Sjampu. Ook zij zien uit naar de plaatjes. Je kan daarmee ook de eenjarige en tweejarige planten onderscheiden. Veel planten en kruiden zijn uniek in onze tuin. Ze mogen duidelijk getoond worden.”

Enkele maanden geleden kregen de huisjes in het Baggaertshof een herbestemming. Wat vind je daarvan?

“De huisjes zijn helemaal gerenoveerd. Enkele uren in de week worden ze gebruikt als kinderparadijs. De kinderen kunnen er boetseren, kleuren, schilderen, spelletjes spelen, pannenkoeken eten… Ik voel me daar goed bij. Soms ga ik eens loeren om te zien wat ze doen en hoe ze het stellen. Soms doen we samen eens iets. Kinderen moeten zich kunnen uitleven, ook de kansarme kinderen. Ik doe dat ook met mijn kleinkinderen, die ik doodgraag zie. Ik leer veel van hen.

Komen jouw kleinkinderen soms naar het Baggaertshof?

“Ze willen heel graag eens langskomen, want ze vinden het een leuke plaats. Maar dat lukt voorlopig niet wegens andere bezigheden. Ik ben erg trots op mijn kleinkinderen, maar zie ze niet zo veel. Ze zijn wel blij dat ook andere, minder begoede kinderen, kunnen genieten van dit paradijsje. Ik bewonder hen daarvoor.”

Ben jij een perfectioniste?

“Misschien wel. Ik hou ook van orde en netheid. Zoals spullen ordenen en klasseren in dozen. Veel mensen streven de perfectie na. Maar dé perfectie halen, gaat niet altijd.”

Je kijkt wel optimistisch tegen het leven aan.

“Dat is ook zo. Je moet de juiste ingesteldheid hebben. Je hebt iets of je hebt iets niet. Letterlijk en figuurlijk. Als iets eens mislukt moet je daarmee leren leven en dat proberen om te buigen in iets positiefs. Alleen leven betekent soms ook een beetje zorgen hebben. Maar alleen zijn biedt de gelegenheid en tijd om andere mensen te ontmoeten en vrienden te maken. Ik heb redelijk veel werk met de tuin en met administratie. Ik heb het er wel voor over, het schenkt me levensvreugde.”

Is de Open Monumentendag een hoogtepunt voor jullie?

“Samen met mijn medewerkers Cécile, Francine en Mathieu hebben we 360 bezoekers ontvangen. We hebben ze zelfs allemaal een tas thee gegeven. Een succes zeker?”

“De Leie is machtig mooi. Ik word er soms heel stil van”

Wat betekenen Kortrijk en de Leie voor jou?

“Veel. Heel veel. Ik vind Kortrijk de mooiste stad van België. Mooie bruggen, een historisch centrum, gerestaureerde gebouwen, kunst, design… Je vindt het er allemaal. Als ik eens een paar dagen ben weggeweest, keer ik altijd graag terug naar ‘mijn’ Kortrijk. Ik heb me hier al van jongs af aan goed gevoeld. Wat de Leie betreft moet ik toegeven dat ik een beetje verliefd ben. Buda Beach, de mooie wandelpaden, de toegankelijkheid, de boten en bootjes. De Leie is machtig mooi. Ik word er soms heel stil van.”

Hoe ontspan jij je?

“Door te lezen, te wandelen en te koken. Ik kook graag ouderwetse gerechtjes zoals karnemelkstampers of soepvlees. Heerlijk. Ik kan ook ontspannen met muziek van Richard Clayderman. Moderne muziek mag ook, ik hou van veel genres en ben mee met mijn tijd (lacht).Zo kunnen we met drie generaties alle muziek door elkaar laten afspelen, van piano tot exotisch en van Afrikaanse drums tot hits van nu. We maken zo samen veel plezier.”

Kerstmis komt er aan. Heb je iets met kerstsfeer?

“Zeker weten. Elk jaar versier ik met plezier een grote kerstboom met alles erop en eraan. Intussen is mijn boom wereldberoemd in Kortrijk (lacht).Ik versier hem nogal uitbundig. Ook mijn kerststal mag er zijn, al zeg ik het zelf. Van het Begijnhof mag ik de os, de ezel en een kameel lenen. De Onze-Lieve-Vrouwekerk leent mij de Drie Koningen en Maria, Jozef en het kindje Jezus komen van het Karmelietenklooster. Het zijn allemaal oude authentieke beelden.”

Welke boodschap wil je met Kerst uitdragen?

“Je moet eerst jezelf graag zien alvorens je een ander graag ziet. Het begint dus bij jezelf. We moeten die boodschap doorgeven.”

Rita Debusschere (63) is weduwe van Philippe Vandekerckhove. Ze is mama van Guy en schoonmama van Isabel Hoorne. Rita is oma van Linara (11), Luca (6) en Gabriella (2). Ze woont in Kortrijk. Ze volgde snit en naad bij de Grauwe Zusters in Roeselare en Frans en Engels in avondschool. Rita was hostess bij Club Med en verkoopster in kledingzaak Elise. Nu is ze conciërge van het Baggaertshof. Zij houdt van kruiden, koken, wandelen langs de Leie, pianomuziek van Richard Clayderman en de natuur.