Achter de schermen van de Havenschool in Zeebrugge: “Hier staat zelfs een hond op de loonlijst”

Joke Knockaert staat al vier jaar aan het hoofd van de Havenschool. “Dé grote uitdaging voor de komende jaren blijft om jongeren warm te maken voor technische richtingen. We moeten dringend die eerder negatieve perceptie van ons afwerpen.” © Christophe De Muynck
Philippe Verhaest

Voor de haven van Zeebrugge is de Koninklijke Baan een van de belangrijkste levensaders. De weg doorsnijdt onze West-Vlaamse economische aorta doormidden en is ook de thuishaven van de enige opleidingsplaats in ons land die zich nagenoeg volledig op deze unieke plek focust: de Havenschool van het Zeebrugse VTI. “Welke school kan zeggen dat het tientallen potentiële werkgevers in haar achtertuin heeft liggen?”, glimlacht directeur Joke Knockaert. Absolute mascotte: schoolhond Flack.

Royale Route

De Koninklijke Baan bestaat 90 jaar. Om dit jubileum te vieren rijdt onze reporter Philippe Verhaest langs de iconische N34… op zoek naar verhalen tussen Knokke en De Panne. Aftrappen doen we in het Grand Casino van Knokke-Heist.

Zeebrugge en de Koninklijke Baan, het is een complexe relatie. De weg is voor de haven onmisbaar en zorgt voor een onophoudelijke in- en uitstroom van vrachtwagens en ander verkeer, Zeebrugge-Dorp wordt door onze N34 dan weer langs beide kanten omhelsd. Aan de noordelijke kant een gezapig tempo, iets zuidelijker dendert het zwaar vervoer op en af.

Aan die binnenlandse zijde is ook de Havenschool van het VTI Zeebrugge te vinden. In 1962 werd op de fundamenten van een voormalige visserijschool het startschot gegeven voor een nieuwe technische onderwijsinstelling in de schoot van het VTI Brugge, maar met focus op de haven van Zeebrugge.

“Onder impuls van eerwaarde heer Vander Cruyssen”, duikt huidig directeur Joke Knockaert (53) in een lijvig geschiedenisboek van de school waar ze al vier jaar aan het hoofd staat. Een plek waar dagelijks om en bij de 350 leerlingen over de vloer komen om een vak te leren en tachtig leerkrachten het beste van zichzelf geven.

“Hij is zo goed als doof en blind, maar zonder Flack zou onze school niet hetzelfde zijn”

Doorheen de jaren vervelde de school naar een eerder regulier VTI, maar vorig schooljaar werd resoluut naar de roots teruggegrepen. “Een bewuste keuze”, argumenteert Joke. “In januari vorig jaar zijn we met de havenraad – die vertegenwoordigt de bedrijven in het havengebied – rond de tafel gaan zitten en zijn we beginnen brainstormen.”

“Zij zijn constant op zoek naar goed geschoolde jongeren die zin hebben om de arbeidsmarkt te betreden, wij kunnen die haast ter plekke opleiden. Samen hebben we onze Havenschool opnieuw gedefinieerd tot wat ze nu is: een plek waar je technische en logistieke vaardigheden onder de knie kan krijgen, met veel aandacht voor de knelpuntberoepen die bij de havenbedrijven gezocht worden.”

Leerkrachten op stage

Die samenwerking ging – en gaat nog steeds – best ver. “We hebben samen het aanbod verfijnd en samengesteld én ook de lesinhoud bepaald.” Dat resulteerde in een zevental nieuwe opleidingen die erg praktisch gericht zijn.

“We zetten sinds dit schooljaar extra in op duaal leren op de werkvloer. Enerzijds heb je de theorie en de eerste praktijklessen binnen de vertrouwde schoolmuren, maar onze leerlingen gaan ook aan de slag bij de bedrijven zelf. Zo proeven ze meteen van de omgeving waar ze straks in kunnen terechtkomen.”

Ook de leerkrachten werden mee in het bad genomen. “Die hebben stage gelopen bij havenbedrijven om de hoek en draaiden er enkele dagen tot zelfs weken mee. Zo weten ze perfect hoe ze hun verhaal moeten overbrengen en waarop ze moeten letten. Wij willen dé kweekvijver voor de vele havenbedrijven van Zeebrugge zijn. Welke school kan immers zeggen dat het tientallen potentiële werkgevers in haar achtertuin heeft liggen?”

“Welke school kan immers zeggen dat het tientallen potentiële werkgevers in haar achtertuin heeft liggen?”

“De werkzekerheid is ook erg groot. Zo is er in november een jobexpo, waarbij de bedrijven naar óns komen en leerlingen vanuit de school kunnen solliciteren. Dan merken we dat heel veel laatstejaars een aantrekkelijk contract beet hebben. Mooi, toch? Sommige bedrijven werken zelfs met een tekenpremie tot 1.500 euro.”

Perceptie wegwerken

Die vernieuwde aanpak slaat aan, zegt directeur Joke Knockaert. “Maar dé grote uitdaging voor de komende jaren blijft om jongeren warm te maken voor technische richtingen. We moeten dringend die eerder negatieve perceptie van ons afwerpen. Daar kampt élke technische school mee.”

“Volledig onterecht, want tegenwoordig is een goeie technische opleiding minstens evenveel waard als een bachelordiploma. Alleen leeft dat in de hoofden van de mensen veel minder. We zullen uiteraard goeie ingenieurs blijven nodig hebben, maar ook mensen om de door hen gemaakte plannen uit te voeren. Die willen wij mee helpen vormen. Met Made in Zeebrugge als keurmerk.”

Heel wat opleidingen van de Havenschool zijn uniek in het land. Dat lokt leerlingen uit Oost- en West-Vlaanderen, maar ook uit de andere Vlaamse provincies. “Technicus en bestuurder havenvoertuigen, bijvoorbeeld. Die vind je nergens anders in België. We bieden ook een opleiding vrachtwagenchauffeur aan. De komende jaren willen we ons aanbod verder uitbreiden én specialiseren.”

“Made in Zeebrugge moet een keurmerk worden. We moeten dringend af van de negatieve perceptie die rond technisch onderwijs hangt”

“Zo willen we graag de TSO-opleiding defensie & veiligheid in huis halen. Die bereidt jongeren voor op een carrière bij politie, brandweer of defensie en kunnen we specifiek op de haven toespitsen. Bewakingsagent in de Zeebrugse haven, een job als redder op zee bij de brandweer of aan de slag bij de marine…”

Om die ambitieuze plannen in realiteit om te zetten, moet er niet enkel in de klaslokalen hard gewerkt worden. “We hebben dringend nood aan een (ver)nieuw(d) onderkomen. Een complex dossier, maar broodnodig om onze toekomst te garanderen. En die willen we hier in Zeebrugge verankeren. We beschikken over een 25.000 vierkante meter groot terrein, daar horen moderne accommodaties op thuis.”

Flack, de schoolviervoeter

Wie het graag zal horen, is Flack, de schoolhond. “Onze grote mascotte”, glundert Joke. “Flack is eigenlijk mijn eigen hond, maar ik breng hem elke dag mee naar hier. Toen ik hier vier jaar geleden van start ging, voelde ik hier een eerder serieuze, zelfs wat harde sfeer hangen. Ik was ook de eerste vrouwelijke directeur.”

Joke Knockaert staat al vier jaar aan het hoofd van de Havenschool. “Dé grote uitdaging voor de komende jaren blijft om jongeren warm te maken voor technische richtingen. We moeten dringend die eerder negatieve perceptie van ons afwerpen.”
Joke Knockaert staat al vier jaar aan het hoofd van de Havenschool. “Dé grote uitdaging voor de komende jaren blijft om jongeren warm te maken voor technische richtingen. We moeten dringend die eerder negatieve perceptie van ons afwerpen.”

“Om de sfeer wat te verzachten, besloot ik Flack, een Braque du Bourbonnais, in december 2019 een tweetal weken mee te brengen. Dat zorgde eerst voor wat vreemde blikken, maar al snel bleek Flack part of the team te zijn. Sindsdien miste hij geen enkele schooldag. Hij is dan wel misschien dertien jaar oud en zo goed als volledig blind en doof, onze Havenschool zou zonder hem niet hetzelfde zijn. Leerlingen kunnen er ’s middags zelf een toertje mee gaan wandelen.”

De viervoeter blijkt ook een ideale ijsbreker te zijn. “Tijdens de dag loopt hij de hele school rond, zijn mandje staat in mijn bureau. Flack is al vaak een perfecte gespreksopener gebleken. En af en toe gebeurt het dat hij, onbewust, moeilijke situaties ontmijnt. Hij staat op onze website zelfs als officieel personeelslid vermeld.”

Samen met Flack en haar volledige team wil Joke van de Havenschool een succesverhaal maken. “We willen onze plek binnen de haven nog meer veroveren en voor een positieve vibe zorgen bij de bedrijven, leerkrachten, leerlingen én hun ouders.”

Lees meer over: