Olsenaren beven in kelder van brouwerij Dambert

Oktober 1918, in Olsene wordt het stilaan duidelijk dat de Grote Oorlog hun richting uitkomt. Aan de Ijzer hebben de geallieerden hun slag thuisgehaald en rukken verder op naar de volgende hindernis in hun bevrijdingsplan: de Leie. In Olsene zoekt wie nog niet gevlucht was, zijn toevlucht tot schuilkelders. In de kelder van brouwerij Dambert beven tientallen Olsenaren mee met de inslagen van het artilleriebombardement op het centrum.

Olsene was strategisch gelegen op de as Kortrijk-Gent en de Franse bevrijdingstroepen besloten om daar hun oversteek van de Leie te forceren. De Duitsers organiseerden hun verdediging en verschansten zich onder andere in het kasteel van baron/burgemeester Piers-De Raveschoot. Ook de gewone Olsenaren slaat de vrees om het hart. Velen onder hen zoeken beschutting in de schuilkelder van brouwerij Dambert, recht tegenover de kerk van Olsene. De naam Dambert prijkt nog steeds op de overgebleven schoorsteen.

Doodsangsten

“Onder de grond kwamen tientallen mensen samen tijdens de zware beschietingen”, licht Zultenaar Willy Nachtergaele van de Heemkundige Kring toe. “De doodsangsten die zij daar uitgestaan hebben, kunnen we ons in vredestijd amper voorstellen.” Letterlijk aan de overkant van de straat, regende het dagen aan een stuk granaten. In die donkere kelder, terwijl het stof van het plafond viel, baden de Olsenaren om redding. Een kranige oude dame doet in haar gebeden een belofte: “Lieve Heer, als wij hier levend uitkomen, dan bouwen wij een kapel om u te danken.”

“Elk jaar leggen de schoolkinderen van Olsene een bloem op het graf van de Franse soldaten”

Op 28 oktober 1918 slagen de Fransen erin om Olsene te bevrijden. De Duisters trekken zich opnieuw terug achter de volgende natuurlijke hindernis: de Schelde.

“Het Franse leger zat er in Olsene volledig door en de versterkingen uit Amerika namen over“, aldus Willy. “In Waregem vind je op het American Cemetery de Amerikaanse soldaten terug die gestorven zijn bij de slag om Oudenaarde en de Schelde. In Machelen bevindt zich dan weer het tweede grootste Franse oorlogskerkhof van België. Maar de Franse soldaten die Olsene bevrijd hebben, die liggen nog steeds op het oude kerkhof van Olsene. Baron Piers-De Raveschoot stond hierop.”

“In de jaren 70 heeft Frankrijk een poging gedaan om die gesneuvelden te repatriëren maar de toenmalige burgemeester, ook een telg van de familie Piers-De Raveschoot, hield voet bij stuk. Nog elk jaar leggen de schoolkinderen van Olsene een bloem op het graf van de soldaten. Tussen die soldatengraven ligt echter één opvallende naam.”

“In de schuilkelder bij brouwerij Dambert is één slachtoffer gevallen: zuster Geneviève. “Zij was lid van het klooster dat toen gehuisvest was in wat nu de Villa Del’Arte is, op de andere hoek van het kruispunt aan de kerk van Olsene. De nonnen waren Frankrijk ontvlucht, niet voor de oorlog maar door de sterk antikatholieke politiek. De kloosterorde van zuster Geneviève vond een toevluchtsoord in Olsene.”

Morte pour la France

“In die nadagen van oktober 1918 stak zij samen met de andere zusters de straat over om te schuilen bij Dambert. Helaas vond zij daar de dood op 25 oktober, vermoedelijk door vallend puin. Haar graf ligt tussen dat van de Franse soldaten en ironisch genoeg staat op haar grafsteen de lezen: ‘Morte pour la France’, het land dat de zusters gedwongen waren te verlaten.”

De in doodsangst gedane belofte om een kapel te bouwen, werd begin 1919 ten uitvoer gebracht door onder andere Gabriëlle Mehuys, de dochter van de oude dame die de belofte deed, Achiel Vandevelde en Gentiel Christiaens. Het huidige Willem van Olseneplein was toen volgebouwd met kleine huisjes en moestuintjes en op een van die privégronden werd de Heilig Hart kapel gebouwd met de ingang gericht naar het pad dat de kerk omcirkelde. In de kapel werd een gedenksteen geplaatst voor zuster Geneviève.

De Heilig Hart kapel werd, samen met het hele centrum van Olsene, tijdens WO II opnieuw zwaar gebombardeerd. Het kapelletje opgericht als dank voor het overleven van de ‘war to end all wars’ werd zwaar beschadigd en is nooit gerestaureerd. In 1953 werd het definitief afgebroken en ook de gedenksteen van zuster Geneviève is verloren gegaan. (JF)