Lieve Vermeulen: “Ik ben blij dat vrouwen nu zo onafhankelijk zijn”

Lieve Vermeulen is een bescheiden vrouw. Ze zette zich haar hele leven in voor mensen die het met minder moeten doen. Zo gaf ze les in het volwassenenonderwijs en was ze jaren actief als vrijwilliger in haar parochie. Vandaag is ze een van de drijvende krachten achter Poverello, een organisatie die de armsten van eten en een warme plek voorziet. “Heb elkander lief zoals Ik u heb bemind, heeft Jezus Christus gezegd. En dat is wat ik al mijn hele leven probeer te doen.”

“Of Jezus dat echt gezegd heeft, ben ik niet zeker. Dat kan je onmogelijk weten, maar het zijn inspirerende woorden die ik al mijn hele leven meedraag”, voegt Lieve er laconiek aan toe. Aan haar geloof houdt ze sterk vast. Al dat harde werk heeft geen sporen nagelaten. Lieve ziet er twee decennia jonger uit dan ze eigenlijk is en heeft erg vooruitstrevende opvattingen voor iemand van haar leeftijd. “Ik voel mij jong. Als er gesproken wordt over oude mensen dan voel ik mij absoluut niet aangesproken”, lacht ze.

Er zijn heel veel plekken waar ze vrijwilligers zoeken, waarom koos je voor Poverello?

“Een twintigtal jaar geleden ben ik daar terechtgekomen, vlak na mijn pensioen. Een oud-collega werkte er al en vond dat dat iets voor mij zou zijn. Met de meeste van mijn projecten ben ik ondertussen gestopt omdat ik toch een dagje ouder wordt. Maar bij Poverello geraak ik niet meer weg. Wat mij daar zo aanspreekt, is meteen ook de essentie van de organisatie: de eenvoud en de bescheidenheid. Je moet het doen met je hart. De mensen moeten voelen dat je hen graag ziet.”

Soms denk ik dat ik de ware wel ben tegengekomen, maar dat ik erover heb gekeken

“Dat is heel moeilijk hoor. Soms heb je veel werk en ben je wat korter. Je hebt ook mensen die bijvoorbeeld wat gedronken hebben en die vervelend zijn. Ik ben op zulke momenten ook maar een mens. Het mag dus eigenlijk niet want je moet hen laten voelen dat ze graag gezien zijn. We beschouwen de mensen als gasten, ze hoeven niet mee te werken. Wij willen hen bedienen. Al laat ik niet met mij sollen, ik kan mijn mannetje wel staan.”

Wat proberen jullie te bereiken?

“Veel mensen denken dat Poverello er is voor de armen maar dat klopt niet helemaal. Wij bieden een thuis voor iedereen die er nood aan heeft. Eenzaamheid is een probleem waar veel armere mensen mee kampen omdat zij sneller geïsoleerd geraken. Het is trouwens niet de ambitie van Poverello om de armoede uit de wereld te helpen. Wij zijn een vrijwilligersorganisatie, wij kunnen dat niet en het is niet onze taak. Dat is een werk voor de overheid die met structurele oplossingen moet komen. Vandaag wordt er heel veel gedaan om armoede tegen te gaan, maar dat zal nooit beletten dat er mensen zijn die zich eenzaam voelen of een thuis missen. Mensen zijn bij ons welkom om wie ze zijn. Ze mogen hun verhaal vertellen maar dat moet niet. Zelfs hun naam moeten ze niet vertellen als ze dat niet willen. Wij zorgen gewoon voor warmte met een huisgemaakte maaltijd, deftige kleren en een luisterend oor.”

Zijn er verhalen van mensen die je bij blijven?

“Als ik heel eerlijk ben dan moet ik toegeven dat ik veel van die verhalen vergeet. Gewoon omdat je ze toch niet kan oplossen. Ik neem mijn vrijwilligerswerk ook niet mee naar huis. Dat heb ik geleerd op school want anders zit je met je hoofd de hele tijd bij die problematiek. Wat mij wel eens enorm getroffen heeft, was het verhaal dat iemand mij vertelde toen we met Poverello op uitstap waren aan zee. Tijdens een lange wandeling komen de tongen los. De persoon in kwestie was iemand die een landbouwbedrijf had. Hij had zelf geen kinderen. Hij naderde zijn pensioengerechtigde leeftijd en dus had hij de boerderij op naam van zijn neef laten zetten en die aan hem overgelaten. Hij wilde daar blijven wonen en samen met die neef dat bedrijf voortzetten. Maar die jongeman heeft dat verkocht en die oude man had niks meer. Zelfs geen dak boven zijn hoofd. Dat trof mij toch wel. Gewoon pech hebben speelt dikwijls een grote rol voor mensen die in armoede terechtkomen.”

Je geeft veel liefde, maar hebt die zelf nooit gevonden?

“Toch niet in de vorm van een man, nee. (lacht) Ik ben nooit getrouwd en heb ook geen kinderen. En dat is een voordeel gebleken. Ik was volledig vrij om te doen en te laten wat ik wilde. Maar het was geen bewuste keuze, ik ben gewoon nooit de ware tegengekomen. Soms denk ik dat ik hem wel ben tegengekomen, maar dat ik erover heb gekeken. Ik weet het niet, het is gewoon zo gelopen. Eigenlijk heb ik er ook geen spijt van dat ik kinderloos ben gebleven. Al is dat wel eigenaardig voor iemand uit het onderwijs natuurlijk. Maar ik ben wel zo nuchter om te weten wat kan of niet kan. Maar op mijn 40ste heb ik daar vrede mee genomen. Ik kijk er niet meer op terug. Ik vind dat ik veel geluk gehad heb en zou het niet anders doen. Op veel zaken heb ik ‘ja’ kunnen zeggen, zaken die met een gezin waarschijnlijk niet waren gelukt.”

Geen vanzelfsprekende keuze in die tijd?

“Zeker niet. Ik kan er mij erg in vinden dat vrouwen tegenwoordig zo onafhankelijk zijn. Vroeger was dat niet zo. Toen moest een vrouw ook trouwen. Mijn familie respecteerde mijn keuze wel, maar ik had ooms en tantes die de vraag maar al te graag stelden. Op latere leeftijd trok ik mij daar niets meer van aan. Ik heb mijn leven, ik kijk niet meer terug.”

Ongehuwd en gelovig, nooit overwogen om in te treden in de Kerk?

“Nee, nooit, helemaal niet. Ik ben nochtans al mijn hele leven heel kerkelijk betrokken. Ik ben katholiek opgevoed en heb altijd meegewerkt in de Sint-Maartensparochie. Negen jaar heb ik in het parochieteam gezeten en vroeger ook in de parochieraad. Maar dat heb ik op een bepaald moment aan de jongeren gelaten. Nu is het aan hen, mijn taak zit erop.”

Jongeren hebben geen vaste focus en ik denk wel dat ze dat nodig hebben. Al hoeft dat niet de Kerk te zijn

Sterft de Kerk geen langzame dood?

“Jongeren geloven niet meer. Dat zie ik in mijn familie ook. Mijn zus is vorig jaar gestorven, ze had vijf kinderen en vijftien kleinkinderen. Ik heb hen mee helpen opvoeden en ik zie hen natuurlijk heel graag. Ik ben een geliefde tante, denk ik. (lacht) Maar ik zie dat ze ook kinderen van hun tijd zijn, en de kleinkinderen nog meer. Ik heb daar geen oordeel over, al betreur ik het wel een beetje. Ze missen toch iets. Ik vind dat je een richtlijn nodig hebt in je leven. Voor mij is die richtlijn het evangelie en Jezus Christus. Ik heb dat nodig. Ik zie dat jongeren overal rondkijken, vooral naar hun smartphone. Allemaal heel belangrijk, maar ze hebben geen vaste focus. En ik denk dat ze dat wel nodig hebben. Dat hoeft niet de Kerk te zijn. De Kerk is maar een structuur. Wat ik wel belangrijk vind, is die parochiegemeenschap. Ik heb altijd gevonden dat dat de meest open gemeenschap is die je kunt hebben. Want daar was, en is iedereen altijd welkom. Of je nu arm bent of rijk of groot of klein of verstandig of niet, je behoort daartoe. Dat mis ik wel.”

Heb je grote plannen voor de toekomst?

“Toen ik jonger was, had ik de droom om na mijn afstuderen naar een ontwikkelingsland te gaan om daar vrijwilligerswerk te doen. Maar mijn ouders stonden daar absoluut niet achter. Ze waren een beetje bang voor de wilde jaren die zouden komen, denk ik. Maar daar gaan we het niet over hebben. (lacht) Dat idee heb ik dan maar laten varen en ik ben meteen begonnen met lesgeven. Ondertussen heb ik toch al mijn deel van de wereld gezien. Ik ben bijvoorbeeld op reis gegaan naar Zuid-Afrika. Daar had ik twee tantes die kloosterzusters waren. Ik ben meegegaan met zo’n groepsreis speciaal voor families van zusters. We hebben er ook een weekje rondgereisd. Dat was nog in tijd van het apartheidsregime en het was wel confronterend.”

“In mijn jonge jaren vroeg ik me dikwijls af of ik wel de geschikte persoon was om bijvoorbeeld directrice te worden. Maar later ben ik dan meer van het principe geworden dat ze mij maar niet moesten vragen als ze niet blij waren met mij. Al bij al kijk ik dus terug zonder spijt. Ik heb mijn best gedaan in alles wat ik doe.”

Lieve Vermeulen is ondertussen al een 20-tal jaar met pensioen. Ze woont in het centrum van Kortrijk, is niet getrouwd en heeft geen kinderen. Haar leeftijd ziet ze liever niet in de krant verschijnen. Lieve groeide op in Ieper. Ze gaf de eerste acht jaar van haar carrière les in het Ieperse Lyceum, haar oude school. Haar werk als leerkracht Engels, Duits en Nederlands lokte haar uiteindelijk naar Kortrijk. Op het einde van haar loopbaan was ze nog achttien jaar directrice in een Waregemse school. Tijdens haar hele carrière werkte Lieve ook als vrijwilliger bij de Sint-Maartensparochie, waartoe ze nog altijd behoort.