Krak van Veurne: “We willen iedereen hier beter doen communiceren”

Als woonbegeleidster van leefgroep De Kwinte in vzw Havenzate, het ondersteuningscentrum voor volwassenen met een beperking, neemt Lore lovenswaardige initiatieven voor een betere communicatie met bewoners die zich niet altijd vlot verbaal kunnen uitdrukken. Haar SMOG-project sloeg meteen aan bij de bewoners, maar ook bij haar collega’s.

Lore houdt van haar job, en dat straalt ze ook uit. “Mijn werk is heel gevarieerd. Je begeleidt mensen met een mentale handicap bij hun dagelijkse bezigheden, maar je moet ook rekening houden met ieders mogelijkheden en beperkingen. Sommigen zijn redelijk zelfstandig, anderen totaal niet. Naast praktische zaken zoals ‘de was en de plas’ en eten, bekijken we welke dagactiviteiten voor elk individu geschikt en interessant zijn. We besteden ook aandacht aan emotionele en sociale begeleiding en zorgen dat ze zich samen goed en op hun gemak voelen in de groep. Belangrijk is dat je een goede vertrouwensrelatie opbouwt, ook met mensen die moeite hebben om verbaal te communiceren”, begint Lore.

Cursus met 500 gebaren

“Hierbij moet je proberen hun signalen, die niet altijd meteen zichtbaar zijn, te interpreteren. Dat behoort ook tot mijn taak in Havenzate: ik ben verantwoordelijk voor de ondersteunende communicatie. In mijn leefgroep De Kwinte, maar ook in de andere leefgroepen zijn er mensen die nauwelijks of moeilijk kunnen verwoorden wat ze willen of denken. Dat zette mij ertoe aan om in 2014 een SMOG-cursus te volgen. SMOG staat voor ‘Spreken met Ondersteuning van Gebaren’. In die cursus leer je een basispakket aan van 500 gebaren, afgeleid van gebarentaal voor doven, maar die vooral kernwoorden uitdrukken. Nadat je het examen hebt afgelegd, krijg je een attest en mag je zelf vorming geven aan anderen. In Havenzate hebben we een SMOG-map gemaakt en er zijn nu een elftal mensen die ongeveer 100 gebaren kennen. Een aantal collega’s was meteen enthousiast, bij sommigen heb ik mijn overtuigingstalent uit de kast moeten halen”, geeft Lore toe.

“Ondersteunende communicatie is echter een totaalpakket. Het gaat om veel meer dan het verbale aspect. Zeker bij onze cliënten is oogcontact is belangrijk, duidelijk en traag spreken, maar er zijn ook heel wat mogelijkheden met visualisatie. Zo werken we in Havenzate met pictogenda’s. Onze bewoners krijgen een agenda met Sclera-picto’s die zaken zo toegankelijk mogelijk voorstellen. Op de Sclera-website zie je hoe uitgebreid dat aanbod al is: dagen en maanden van de kalender, eten en drinken, voorwerpen, verkeer, dieren, huishouden, communicatie… om maar enkele dingen te noemen. We maken hier ook affiches met picto’s en foto’s van de cliënten en de begeleiders.”

Nood aan structuur

“Het is belangrijk dat we zorgen voor uniformiteit, want onze bewoners hebben nood aan structuur, aan een houvast. Begin december heb ik een interne vorming gegeven met een pakket van 50 SMOG-gebaren aan alle collega’s. Ik wil hiermee niet alleen mijn leefgroep De Kwinte helpen, maar ik wil dit doortrekken in het hele ondersteuningscentrum en ook nog daarbuiten!”