Machteloos (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord): “zonder iets te kunnen doen”. Machteloosheid slaat vaker en vaker toe. Carlo Herpoel (61), de Heulse bezieler van Belgium Aid vzw én KW-journalist, wil er alles aan doen om mensen die leven waar machteloosheid toegeslagen is bij te staan. Met zijn ondertussen gekende keukenbus ging hij ondertussen al koken in het door een aardbeving getroffen Turkije en de Oekraïense vluchtelingenkampen in Warschau. In andere gedaantes sprong Carlo ook bij voor de mensen in de Filippijnen, Haïti, Dunkerque, Idomeni in Griekenland en zelfs dichter van huis in… Wallonië. Woensdag vertrekt hij naar Zahle in het noorden van Libanon om er te koken voor Syrische vluchtelingen. “Het is simpel: ik ga niet naar oorlogsgebied. Cowboyverhalen zal je bij mij niet vinden.”
“Ik ga waar machteloosheid toeslaat.” Dit is geen boude uitspraak van een of andere activist. Het is de leuze die gegrift staat op de opgelapte lijnbus van Carlo Herpoel, oprichter van Belgium Aid. Bussen kunnen doorgaans niet praten. Mocht die van Carlo kunnen praten, dan had je uren aan gespreksstof. De keukenbus reisde al naar meer landen dan de gemiddelde Belg, telkens naar plekken waar er een absolute noodsituatie heerst. Bij gebrek aan een spraakkanaal bij keukenbussen, spraken wij Carlo zelf, in het kunstzinnige decor van zijn thuis in het Heulse centrum.
Kunstzinnige filantroop
Voor Carlo filantroop was – al word je eigenlijk zo geboren – was hij kunstenaar. “Ik zat aan de Academie in Kortrijk en ben al van kindsbeen af bezig met kunst”, legt hij ons uit. Zijn allereerste actie was er één in Haïti, en die ontsproot uit een kunstproject “In 2011 had ik zo’n 200 schoolbanken verzameld voor een project, maar dat bleek te hoog gegrepen. Ik moest iets gaan doen met die meubels.” Via via kwam het idee tot stand om ze tot in Haïti te brengen. Een jaar eerder werd ‘de eerste zwarte republiek’ immers getroffen door een catastrofale aardbeving met een kracht van 7 op de schaal van Richter. De gevolgen van de aardbeving bleven lang niet te overzien, en vandaag de dag is onrust nog steeds de regel in het Centraal-Amerikaanse land, dan wel om andere redenen. De schoolbanken raakten via een container tot de andere kant van de oceaan.
In 2016 kwam er dan, na een hulpactie in de door een tyfoon geraakte Filippijnen, een eerste periode van transmigrantenhulp voor Carlo en Belgium Aid in Dunkerque en Calais. Ze voorzagen er de logistiek, samen met een vereniging die coördineerde. “Er was een grote verhuis gaande naar een nieuw groot kamp in Dunkerque. We hielpen waar het kon. Zes maanden later had een groep transmigranten het kamp in brand gestoken…” Met de resten van vernielde tenten maakte Carlo kunstwerken om zijn projecten te kunnen financieren. “Al wat ik verdien aan mijn kunstwerken én als journalist, gaat integraal naar mensen in nood. Ik ben rijk genoeg! Trouwens, rijkdom is meer dan geld alleen.” Belgium Aid besloot na Dunkerque evenwel z’n pijlen ergens anders te richten. Ik ga waar machteloosheid toeslaat.
Vanaf 2016 sloeg die machteloosheid meer en meer toe aan andere buitengrenzen van de EU. In Idomeni, een Griekse plaats op de grens met Noord-Macedonië, kwam er een nieuw groot vluchtelingenkamp. Carlo trok er samen met een kennis die Arabisch sprak naartoe. Hij leerde er vervolgens de Brits-Pakistaanse hulpverlener Ghafoor Hussain kennen. Zijn organisatie Feeding Humanity zou een zeer dankbare partner worden in de rest van het verhaal. “Ghafoor had na verloop van tijd twee bussen waarmee hij rondtrok om mensen te helpen. Eén ervan stond in Dunkerque en erna in Lesbos. Met de andere trok ik samen met Ghafoor en een groep ander vrijwilligers door Bosnië om er in vluchtelingenkampen te koken.” Het avontuur deed Carlo fantaseren over een eigen keukenbus. Maar die wordt voorlopig nog even geparkeerd in dit verhaal.
Waterbom
Juli 2021. Soms slaat machteloosheid heel dicht van huis toe. In Wallonië brengt een waterbom ontiegelijk veel materiële schade en menselijk leed aan in delen van Franstalig België. Pepinster nabij Luik is een van de ergst getroffen gemeentes. De apocalyptische beelden van mensen die in allerijl op hun daken waren geklommen, staan bij velen nog in het geheugen gegrift. Carlo broedt al snel weer op een plan, samen met vele medewerkers van zijn vzw. “Tegen de tweede dag na de overstromingen konden zo’n zes opleggers met voeding en kleren richting Wallonië vertrekken”, vertelt hij. “Je moet alert zijn en kort op de bal spelen. We spraken af met de lokale overheden en het crisiscentrum en al snel werd duidelijk dat we best van al naar Pepinster trokken. Eens we er aankwamen, beseften we pas wat voor chaos er heerste. In twee à drie dagen organiseerden we ons in de sporthal met ons materiaal.” In die wekenlange periode reed Carlo dagelijks heen en terug naar Heule. Hij nam verlof op zijn werk, wat de rode draad is geworden bij Belgium Aid. “Gelukkig dat mijn werkgever zo flexibel is.” Dankzij vele particuliere giften, heel wat zelffinanciering en de gratis hulp van een transportbedrijf, kon Belgium Aid het leven in Pepinster toch weer wat draaglijker maken.
Het mag duidelijk zijn. Vzw Belgium Aid begon zich steeds beter te organiseren. Tijdens de covidperiode kwam dat nog meer in een stroomversnelling. Aanschouw: de keukenbus. “We gingen langs in het voormalige Sint-Maartenziekenhuis in Kortrijk. Dat stond al even leeg. Op de parking stond er een oude lijnbus, die we kregen. We haalden vakkundig enkele meubelstukken en grootkeukenmateriaal uit het ziekenhuis en plaatsten die in de bus. 90 % van het voertuig konden we inrichten met gratis spullen.”
“90 % van het interieur van de bus verkregen we gratis”
Machteloosheid sloeg nog vaak toe kort daarna: denk maar aan de aardbeving in Turkije (waar bijna een miljoen warme maaltijden werden afgeleverd, red.) en de gevolgen van de Oekraïneoorlog, onder andere in Warschau… Belgium Aid was er overal om zoveel als mogelijk te helpen, vaak in samenwerking met Feeding Humanity. In april 2024 moest het voorlopige hoogtepunt komen: Belgium Aid zou een weeshuis gaan bouwen in Haïti. Carlo moest jammer genoeg een harde knoop doorhakken. Door het bendegeweld kon de veiligheid niet worden gewaarborgd. “Mijn principe is telkens hetzelfde: ik ga niet naar oorlogsgebied. Ik wil gerust tot een paar kilometer van de oorlog gaan, maar mijn leven zal ik er niet voor op het spel zetten. Ik doe niet aan cowboyverhalen.”
Zahle
En dat motto wordt opnieuw naadloos toegepast in Carlo’s volgende missie. Op woensdag 5 maart trekt hij naar Zahle in het noorden van Libanon vlakbij de Syrische grens. Daar zal hij samen met zijn Engelse collega’s van Feeding Humanity werken in de vluchtelingenkampen. Hij zal er grootkeukens helpen uitbouwen en koken. Velen leven er al jaren in de kampen, en durven de terugkeer naar Syrië nog niet aan. We blijven gaan waar machteloosheid toeslaat.
“De Libanese autoriteiten zijn van mening dat de vluchtelingen kunnen terugkeren naar Syrië, en schort daarom de hulp op. Maar de terugkeer is momenteel niet mogelijk voor velen. De situatie in Syrië is er nog te onstabiel en de vluchtelingen hebben er alles verloren”, legt Herpoel uit. De Heulenaar is herstellende van een voetoperatie, maar gaat de uitdaging graag opnieuw aan. “Ik moest nog even revalideren, maar toen ik de vraag kreeg van Ghafoor, was er geen twijfel. Kijk, ik ben een Duracell. Mijn batterijen zijn opgeladen.” Laten we hopen dat het Heulse Duracellkonijn nog lang kan gaan.
Het project wordt financieel gedragen door Feeding Humanity en Belgium Aid vzw. Donaties zijn welkom op rekeningnummer BE93 5230 8062 5667, met vermelding ‘Libanon’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
