Eten we straks honing van bijen achter tralies? Bij-zondere primeur voor landbouwgevangenis Ruiselede

Volop zomer, maar de bijen van het Penitentiair landbouwcentrum in Ruiselede gaan nu al in winterreces. De oogst van het bijenproject dat er het voorbije jaar werd opgestart, werd zopas binnengehaald: goed voor enkele bokaaltjes zoete honing en een paar trotse gedetineerden.

In het Penitentiair landbouwcentrum in Ruiselede krijgen een 60-tal gedetineerden de kans om het laatste traject vóór hun invrijheidsstelling te doorlopen. Ze verblijven er onder een minder streng regime dan dat in de meeste gevangenissen en werken er mee in het melkveebedrijf – met tweehonderd dieren waarvan de helft melkkoeien -, bij de teelt van 40 hectare maïs en 2 hectare voederbieten, en in de moestuin.

Landbouwingenieur Laurens Van De Velde, sinds drie jaar aan het hoofd van de landbouwafdeling, ziet nu ook ruimte voor nieuwe, kleinschalige projecten. Toen hij vernam dat de gevangenis van Gent hun bijenproject stopzette, besloot hij het beschikbare materiaal naar Ruiselede te halen om het daar in te zetten in een eigen project. Hij volgde zelf een opleiding tot imker aan het Praktijkcentrum voor Land- en Tuinbouw in Roeselare, en begeleidt sinds twee jaar drie gedetineerden die interesse toonden in het project. “We zijn heel klein gestart met drie bijenkolonies”, vertelt hij. “Eentje heeft de voorbije winter niet overleefd. Dat hebben we heropgestart, maar daar konden we nu nog geen oogst van verwachten.”

De andere kasten deden het beter, en daarvan demonstreert gedetineerde B. met de hulp van Laurens en keukenchef Kathleen Desutter dat er wel degelijk kan geoogst worden. “Door het natte voorjaar is de opbrengst weliswaar minder dan verwacht, maar het gaat er om ervaring op te doen. Ik begeleid de gedetineerden vanuit wat ik zelf leerde over bijen houden, en samen kunnen we hier alleen maar in groeien”, meent Laurens. Het project sluit aan bij de visie van het centrum om gedetineerden voor te bereiden op hun terugkeer in de maatschappij: “Ze krijgen richtlijnen die ze zo zelfstandig mogelijk uitvoeren. We moeten hen het vertrouwen geven om dat tot een goed einde te brengen. Daar gaat de een al beter mee om dan de ander, maar het werkt doorgaans wel.”

Tuinwerk ontdekt

Intussen schuift gedetineerde B., omgeven door een wolk zoemende bijen, de raten omzichtig uit de korf. Die worden vervolgens ontdaan van de was die de honing verzegelt, opnieuw een precair klusje waar hij al zijn aandacht op focust. Daarna wordt de honing uit de raten geslingerd. Het manueel te bedienen slingervat kost hem behoorlijk wat zweet, maar B. laat zich niet kennen. Als dan eindelijk de dikke stroop uit het slingervat doorheen een zeef in het rijpingsvat druipt, lijkt hij opgetogen. Een paar bokaaltjes zal hij na de rijping kunnen vullen met de eerste oogst, maar is niet alle begin moeilijk?

(lees verder onder de foto)

B. verblijft sinds twee jaar in het PLC, normaal komt hij volgend jaar vrij. “Toen ik in de gevangenis waar ik voordien verbleef hoorde dat er een mogelijkheid was om de laatste jaren van mijn traject af te leggen in een centrum waar landbouwwerk werd verricht, was ik meteen geïnteresseerd. Ik heb geen achtergrond in de landbouw en had ook niets met tuinieren. Toch was ik me ook al in de vorige gevangenis beginnen bezighouden met het mee onderhouden van de tuin. En dat beviel me wel.”

De kalfjes verzorgen, de bijen opvolgen… Ik heb er mijn hart toch wel een beetje aan verloren

“Hier werd ik ingedeeld bij het team dat de kalfjes verzorgt. En ik heb er mijn hart een beetje aan verloren”, glimlacht hij. “Ik moet hun stallen proper houden, het voedingsschema opvolgen… Ze zo nodig helpen geboren worden, zelfs ‘s nachts. Maar daar kom ik graag voor uit bed! Het geeft me een goed gevoel om de dieren te zien groeien. Af en toe een traan als er eentje sterft ook, maar zo gaat dat nu eenmaal.”

Lekker resultaat

En toen er mensen gezocht werden om enkele uurtjes per week aan de bijen te besteden, gaf B. zich opnieuw op als vrijwilliger: “Het leek me wel iets bijzonders, en ik heb geen angst voor bijen. Het werk houdt me bezig, het werken met de bijen geeft me een soort rust ook. En het is prettig om het overigens zeer lekkere resultaat van dit werk te zien. Maar mag ik je nu de kalfjes ook even tonen?”

Of hij met zijn nieuwe ervaringen iets zal kunnen aanvangen in het vrije leven, wil ik nog weten. “Niemand weet wat de toekomst brengt”, klinkt het nuchter. “Maar ik zou het zeker wel prettig vinden om iets in die richting te kunnen doen.”

Het bijenproject in het PLC staat in de kinderschoenen, maar Laurens maakt zich sterk dat er groeipotentieel is. Er kunnen nog heel wat kasten worden bijgezet de komende jaren. Wie weet ooit goed voor verkoop? De merknaam Bees behind bars (letterlijk ‘bijen achter tralies’, red.) werd al geopperd…