10.000. stappen in Dentergem: Een fruitige gemeente waar het denderend wonen is

Als je iedere week een wandeling in een andere West-Vlaamse gemeente mag maken, kom je ook wel eens in een streek die je helemaal niet kent. Toen Neil Armstrong voet aan de grond zette op de maan, moet hij zich een beetje gevoeld hebben als ik bij mijn eerste stappen in Dentergem. Misschien niet zulke grote stappen voor de mensheid, als zijn eerste stap daarboven, maar toch ben ik blij dat ik er geweest ben.

Op zoek naar een goeie startplek voor mijn eerste stappen stop ik even bij het Meikensbos. Roland Heytens komt er net uit de struiken. Hij is zo’n man die wellicht meer in de natuur vertoeft dan in zijn eigen bed. “Op de Ferrariskaarten van 1786 was er hier nog 250 ha bos”, zegt hij. “Daar schoot nog 3 ha van over toen men in 2000 bomen begon heraan te planten. Het bos kan maximaal 79 ha groot worden. Meer laten de omliggende landbouwzones niet toe. Nu is het 67,5 ha. Deze winter werd nog 4 ha aangeplant.”

Dat is wat de wereld nodig heeft, groen dat uitdijt. En mensen die ervoor knokken. Tieltenaar Roland was in een vorig leven buschauffeur. Intussen is hij al jaren lid van Natuurpunt De Torenvalk en weet hij waanzinnig veel over de natuur. Over het Meikensbos bijvoorbeeld weet hij me nog te zeggen dat het een gemengd loofbos is. En dat ik er bosvogeltjes kan horen als de zwartkop, de grasmus, de ekster en de bonte en groene specht. “Ook de gaai vind je hier”, zegt hij. “Geen Vlaamse, maar de gewone.” Hij leert me nog met de geweldige Birdnet-app omgaan, zodat ik weet welke vogeltjes ik hoor als ik ze zie vliegen, en met ObsIdentify, om met één klik te weten welk dier, boom, bloem of plant ik voor mijn lens krijg.

Wakker Wakken

Even later zit ik op een bankje bij een oorlogsmonument op de heel mooie markt van Wakken de bedenking te maken dat dit toch wel een ongewoon grote en goed bewaarde markt is. Ik zie er statige burgerhuizen en cafés die schrijver André Demedts en fascist en Verdinaso-stichter Joris Van Severen nog gekend hebben. Demedts liep ooit school in Wakken en Joris Van Severen groeide er op. Wie woke is, mag hem niet meer kennen. Maar burgemeester Koen De Groote liet onlangs nog blijken dat je een geschiedenis met een reukje aan, niet hoort te schrappen. Een neusknijper kan volstaan. Plots zie ik een man passeren met een rode leren pet op en een gezicht dat uitnodigt tot een gesprek. Zelfs zonder klik op ObsIdentify zie ik dat ik met een geboren verteller te maken heb. En veel meer. Ludwig Verdonck is voorzitter van de cultuurraad, maar ook molenaar. Hij is op weg naar de Goethalsmolen. Niet toevallig in de Molenstraat, daar vlakbij. Hij en zijn collega-molenaars willen er de bijgebouwen inrichten en bakworkshops geven. “We zijn nu al het meest actieve erfgoedgebouw van Groot-Dentergem, maar we willen meer”, zegt Ludwig. Heel Wakken blijkt actief.

“Tijdens de lockdowns zijn er drie of vier horecazaken bijgekomen in Wakken”, zegt Jozef Bekaert, die net als Ludwig meester-molenaar is. “Weet je dat we momenteel aan veertien zaken zitten waar je iets kan eten of drinken? In Wakken alleen.” Denderend wonen in Dentergem luidt de slogan van de gemeente, maar geef Wakken een eigen wimpel en Waanzinnig Wakken of Wie wil niet wakker worden in Wakken? zijn slogans die er niet op zouden misstaan.

Riebedebie

“Het kasteel dat nu nog rechtover de kerk staat, was oorspronkelijk het buitenverblijf van Antoon van Bourgondië, een bastaardzoon van Filips De Schone”, zegt Ludwig. Online vind ik terug dat hij de bastaardzoon van Filips De Goede was. Goed of schoon, soms maakt het een verschil. In ieder geval, het was iemand met connecties. “Een heel machtig man”, aldus Ludwig, “die ervoor zorgde dat Wakken een baronie werd. Waardoor er hier een wekelijkse markt mocht doorgaan en er ook een schuttersgilde toegelaten was”, aldus Ludwig. Nog voor ik kan zeggen hoe indrukwekkend ik dat vind, zegt hij het zelf. Op een andere manier weliswaar. “Wakken was puur historisch gezien eigenlijk het middelpunt van de streek.” En het houdt niet op. “Uiteindelijk was het de bedoeling dat het station dat nu in Waregem ligt, hier zou komen. Maar de baron, Baron Gustave Kervyn de Lettenhove, heeft dat geweigerd. Omdat de spoorlijn langs zijn gronden zou passeren. En zo zijn we een dorp gebleven.”

Hij pauzeert even om Gunther Simoens welkom te heten, die de verdere plannen met de molen komt bespreken. Hij is nog maar een paar maanden schepen van Toerisme en Cultuur, maar zit meteen goed in zijn rol. Hij is het die me tipt om de Molenstraat te volgen als ik richting Oeselgem wil. Zo krijg ik snel te zien dat ik in het West-Vlaamse Haspengouw zit, de streek van de fruittelers. De voorbije maand hebben massaal veel wandelaars geleide bloesemwandelingen gemaakt langs de gigantische fruitgaarden die over Dentergem verspreid liggen. En er is meer. In de Vijvestraat ligt Hof ter Linden. Velen willen daar zijn voor de hoeveslagerij, maar sinds 2011 heeft ook Brouwerij De Bie zich daar gevestigd. Jos en zijn zoon Nicolas T’Joen brouwen er onder meer Zotte Bie , Riebedebie , maar even goed Vélo en Helleketelbier . Als de ziekte het toelaat, kan je die bieren weldra weer gaan proeven in de gelagzaal. Verder in de Vijvestraat, op grondgebied Oeselgem, staat vooral veel verbluffende moderne architectuur. Vaak wat verscholen achter ommuringen of groen, maar als de smaak er is en het budget is voorhanden, zie je dat er ook tegenwoordig nog indrukwekkende bouwsels mogelijk zijn. De oude Leie-arm die daarachter ligt, maakt het plaatje compleet.

Slag aan de Leie

Tijdens WO II vielen er in Oeselgem veel doden tijdens de bloederige slag aan de Leie, lees ik ergens bij de kerk. Daar in de buurt zit Yalla Kokot op een bankje naar haar smartphone te kijken. Ze is vijftien en dat is wat meisjes van die leeftijd doen. Ze is van Doornik, heeft al op meer plaatsen gewoond dan ze zich kan herinneren. Nu woont ze een jaar of vier met haar moeder in Oeselgem. “Je kan hier leuke dingen doen”, zegt ze, “zoals wandelingen van drie kwartier of naar Proxy Delhaize gaan.” Na een kleine pauze herpakt ze zich: “Misschien niet zo leuk, maar wel dichtbij.”

Het is het soort meisje waar Sofia Coppola in haar jongere jaren een geweldige film over gemaakt zou hebben. Haar hondje is een bostonterriër en heet Happy. “Ik heb ook een kat gehad, maar die is overleden. En nu heb ik een andere kat. Voilà”, zo besluit ze. Ik mag nog weten dat ze kok wil worden en naar Ter Groene Poorte wil gaan, waar ze veel vrienden heeft.

Iets verder staat Rita De Vos toe te kijken hoe enkele mannen een grafzerk installeren op het kerkhofje dat bij de Sint-Martinuskerk ligt. Ze is patron van het bedrijf Grafzerken De Vos uit Zulte, sinds haar man vijf jaar geleden overleed. “Het zijn moeilijke jaren geweest”, zegt ze. “Ik had er natuurlijk mee kunnen ophouden. Mijn zoon is apotheker in Kessel-Lo. Hij ging de zaak niet overnemen. Maar ik kon niet stoppen. Ik ben veel te graag onder de mensen.” Raar om zoiets te horen van iemand uit de begrafenissector. “We doen van alles”, zegt ze. “De firma is gespecialiseerd in maatwerk in arduin en marmer.” Voor Rita bestaat de provinciegrens niet. Of zij in Oeselgem, Zulte of Anzegem aan het werk is, het maakt niet uit. “Nee, dat maakt geen verschil. De mensen hier zijn niets anders dan bij ons.” Hoe zouden ze? Het bordje Zulte staat op 150 meter van het kerkje van Oeselgem.

Mentaliteit

De kortste weg naar Dentergem leidt me even later door een uithoek van Gottem, deelgemeente van het Oost-Vlaamse Deinze. Langs eindeloze rijen fruitbomen waartussen hardwerkende loonarbeiders uit de Oostbloklanden actief zijn. In centrum Dentergem geraak ik aan de praat met Gauthier Lanssens, vijfde generatie in het bedrijf Ramen Lanssens, een schrijnwerkerij met 40 medewerkers die in heel België actief is. Gauthier: “Mijn verleden is hier in de gemeente en mijn toekomst zal hier ook nog lang liggen.” Wat voor hem de charme van de gemeente is? “De mensen en de algemene mentaliteit”, zegt hij, zonder dat hij erover hoeft na te denken. “Heel veel mensen kennen elkaar. En alles is hier heel verzorgd. Veel groen ook.” Maar intussen woont hij zelf in Nokere. “Mijn vrouw is van daar afkomstig. Ik heb er moeite mee gehad om net die provinciegrens over te steken.” Hij vindt het jammer dat Dentergem een doorrijgemeente is. “Mensen die hier passeren, beseffen niet hoeveel hier te ontdekken valt, hoeveel mooie plekjes we hebben. Achter de rijen huizen liggen prachtige wandelpaden en adembenemende landschappen. Je hebt hier zowel een stadscentrum met goeie cafés, twee frituren, een top-Italiaan”, en hij wijst naar La Perla aan de overkant, “en we hebben de Obelix, de lokale supermarkt waar je alles vindt. We hebben hier prachtige dreven met mooie bomenrijen die door de gemeente zijn aangeplant. Ik hou van die orde.”

Mooie natuur

Aan het begin van de Markegemsesteenweg is Peter De Smet enkele van de Vespa’s aan het buitenzetten die hij sinds kort met zijn Woody’s Vespa’s verhuurt. Peter is van Oeselgem, woonde eerder in Markegem en nu dus in Dentergem-centrum. “We zijn naar hier gekomen met het oog op de toekomst. We worden een dagje ouder en we hebben hier alles om en bij.” Hij en zijn zakenpartner Geert Van Ruymbeke hebben intussen al acht Vespa’s in de aanbieding. “Ze hebben allemaal een gps en er zitten nu al acht routes in die je kan volgen. Je hebt hier in de buurt mooie natuur als de Meikensbossen en de Poelberg, maar je kan ook naar de Zwalmstreek of helemaal de andere kant uit, naar de Westhoek. De Vespa’s halen een maximale snelheid van 45 km/u en je kunt er 250 kilometer mee afleggen.” Peter De Smet is timmerman en bouwt om den brode poolhouses, houten buitenconstructies die mensen bij hun zwembad zetten. “Ik zie meer en meer camperparkings in de buurt komen en dan weet je het wel. Dat zijn mensen die het moois in de streek willen verkennen. Allemaal potentiële klanten voor Woody’s Vespa’s”, lacht hij.