“Het gebeurt zelden dat we schoten moeten lossen”: een dag in het spoor van het arrestatieteam van de Brugse politie

Politiemannen en -vrouwen in het hele land zijn in de rouw, nadat hun collega Jonathan (36) maandag om het leven kwam bij een schietpartij in Lodelinsart bij Charleroi. Jonathan maakte deel uit van de Speciale Eenheden van de federale politie, afgekort DSU. Een absoluut elitekorps, maar ook West-Vlaanderen telt enkele bijzondere bijstandsteams. Zo hebben de korpsen van Kortrijk, Oostende en Brugge een eenheid die instaat voor de arrestatie van gevaarlijke verdachten en bijstand verleent bij risicovolle huiszoekingen. Wij volgden enkele jaren geleden een dag in het spoor van het Brugse Team Cobra, maar hun verhaal is vandaag nog brandend actueel…

Een groep gemaskerde mannen in grijs uniform stormt met getrokken pistolen de trap op. In korte bewoordingen en met tekens communiceren ze met elkaar. Ze bereiden een inval voor in een kamer waar zich een verdachte, gevaarlijke persoon bevindt. Ze dringen de kamer binnen, houden de man onder schot en dwingen hem om op de grond te gaan liggen. Daarna slaan de zwaarbewapende agenten de man in de boeien. Een indrukwekkend tafereel. Het is een van de oefeningen op de training van Team Cobra die wij exclusief mochten volgen.

(Lees verder onder de video)

“Het zal je misschien verbazen, maar eigenlijk schuwen wij het gebruik van geweld”, vertelt commissaris Koen Gouwy. Hij is de chef van de afdeling waartoe Team Cobra behoort. “Door overmacht uit te stralen en vooral de situatie goed in te schatten, is het gebruik van echt fysiek geweld meestal niet nodig. Het afvuren van schoten is al helemaal een zeldzaamheid.”

Farid Le Fou

Het team is historisch gegroeid uit een groep gemotiveerde schietmonitoren bij de Brugse politie. “Bij een incident waarbij enkele agenten en brandweermannen werden beschoten, bleek dat er nood was aan een gespecialiseerd en goed getraind team om in te zetten voor bijzondere opdrachten”, schetst de commissaris. “We voeren ook soms opdrachten uit voor of samen met andere korpsen, zoals bijvoorbeeld de zone Damme-Knokke-Heist. Met hen heeft de Brugse politie ook over andere zaken samenwerkingsakkoorden.”

“Het zal je misschien verbazen, maar eigenlijk schuwen wij het gebruik van geweld” – Commissaris Koen Gouwy

Team Cobra moet zo’n 50 keer per jaar in actie komen. De meeste tijd spenderen ze aan het overbrengen van gevangenen met een zeker risicogehalte, zoals terreurverdachten. “Als je langs de weg anonieme Audi’s ziet die vlak voor en achter een gevangenisbusje rijden, dan mag je er zeker van zijn dat ons team aan het werk is. We werken vaak samen met het Penitentiair Complex Brugge (PCB), omdat daar een afdeling is voor gevangenen met een verhoogd risicoprofiel. Zoals de intussen overleden ontsnappingskoning Farid Le Fou. Met hem hadden we vaak contact, maar er zijn nooit incidenten geweest. We komen wel geregeld tussen bij onlusten of ontsnappingspogingen in de gevangenis zelf. Zoals twee jaar geleden, toen een van de gevangenen er bijna in geslaagd was om over het hekken te klimmen.”

Bekogeld met ventilators

“Het klinkt misschien vreemd, maar voor tussenkomsten in de gevangenis draagt ons team in principe geen vuurwapens. Net omdat er een risico is dat die wapens in verkeerde handen komen… Maar sowieso hebben we tasers bij, die een elektrische stoot kunnen geven, of luchtdrukgeweren. Meestal moeten we ingrijpen wanneer er een vermoeden is dat een gevangene een wapen op zijn kamer heeft. Maar het gebeurt ook dat we opgeroepen worden voor een echte opstand in de gevangenis. Nog niet zo heel lang geleden hebben we het meegemaakt dat een groep gedetineerden de cipiers had buitengejaagd. Wij moesten hen terug in hun cellen krijgen, maar dat verliep zeker niet zonder slag of stoot. De opstandelingen bekogelden ons met ventilators, potten en pannen. Uiteindelijk keerde een vijftal beren van mannen zich echt tegen ons. Toen konden we niet anders dan de handen vuil te maken. Onze toenmalige chef brak daarbij een duim. We proberen dus fysiek geweld te schuwen, maar dat is niet altijd mogelijk.”

Het bijzondere bijstandsteam wordt ook ingeschakeld bij huiszoekingen waarbij er een risico is op weerspannigheid of het gebruik van wapens. “Maar het is heus niet zo dat wij zomaar een huis binnenstormen”, aldus Koen Gouwy. “Daar gaat een uitgebreid onderzoek aan vooraf. Onder meer via de wijkinspecteur proberen we te weten te komen wie er precies in de woning aanwezig zou kunnen zijn. Meestal weten we wel of er een eventuele partner aanwezig is en dan proberen we die in eerste instantie zo rustig mogelijk te benaderen, maar dat is niet altijd mogelijk. Dan moeten we die persoon ook immobiliseren, mocht die weerspannig zijn. Als er kinderen aanwezig zijn, trekken we voor hen onze maskers weg. We proberen zo duidelijk te maken dat we met goede bedoelingen komen.”

Strenge selectieprocedure

Deel uitmaken van Team Cobra is geen fulltime opdracht binnen de Brugse politie. De leden behoren in eerste instantie tot de interventie- of regiowerking. De politie kan extra krachten gebruiken, maar wie lid wil worden van het bijzondere bijstandsteam, moet strenge selecties en trainingen doorlopen. Ook vrouwen zijn trouwens welkom. Het 15-koppige team telt vandaag één vrouw, maar zij is momenteel out. “We testen altijd heel goed of we het juiste profiel voor deze taak vasthebben“, zegt commissaris Gouwy. “Wie graag wat extra spanning in zijn of haar job wil, is zeker niet aan het verkeerde adres, maar we zoeken geen mensen die ervan dromen om groot geweld te gebruiken. Onze eerste testen zijn er dan ook duidelijk op gericht om de verkeerde profielen er al uit te halen. Wie flipt van angst bij de oefeningen of net te veel bruut geweld gebruikt, vliegt er meteen uit.”

De uitrusting van 20 kilogram

– kogelwerende helm

– schervenwerende bril

– bivakmuts in brandvertragende stof

– grijs uniformpak in brandvertragende stof

– kogelwerende vest met bijkomend nog metalen platen voor de vitale organen

– vuurwapen: Glock-pistool met

– verlichting en laserstraal

– radiozender (‘walkie talkie’)

– medisch materiaalkit

– munitie: 4 reserveladers

– wapenstok

– handboeien

– houten spieën om deuren vast te zetten