Eefje (37) verdedigt recht op abortus: “Ik heb spijt, maar iedereen moet zélf kunnen kiezen”

De rechten van de vrouw staan in de Verenigde Staten op de helling. Nu het Amerikaanse Hooggerechtshof de abortuswetgeving na een halve eeuw heeft teruggedraaid, borrelt het abortusdebat ook in onze eigen streek weer op. Eefje Verbeke (37) vertelt waarom zij in 2019 koos voor een zwangerschapsonderbreking.

Eefje Verbeke werd kort nadat ze was afgestudeerd ongepland zwanger van haar toenmalige man. “Ik was nog heel jong, 25, maar toch heb ik er nooit aan gedacht om de zwangerschap af te breken. Ik ging dat kunnen, daar was ik gewoon van overtuigd”, vertelt Eefje Verbeke, een nu 37-jarige danslerares uit Kortrijk.

Na de geboorte van Ilyas scheidde Eefje echter van haar man en werd ze prompt een alleenstaande moeder. Een harde taak, die ze met veel liefde uitvoerde. Maar toen werd ze opnieuw zwanger. “Ik had net een relatie van vijf jaar achter de rug. Een maand na de breuk zagen we elkaar opnieuw, je weet wel hoe dat gaat. En het was prijs”, klinkt het eerlijk.

Na een gesprek met haar ex-vriend was het duidelijk: hij wou geen vader worden. Zelf was Eefje verscheurd door de twijfel. “Voor mij lagen beide opties nog open. Ik vond de mening van mijn ex wel belangrijk, maar misschien heb ik me te veel laten beïnvloeden. Ondanks dat ik doorgaans een heel weldenkend persoon ben, ben ik op vlak van conceptie spiritueel ingesteld. Ik had altijd gezegd dat ik nooit mijn kinderen zou laten wegnemen eenmaal ik volwassen was. Ik geloof dat je zwanger wordt voor een reden.”

“Ik moest in twee weken beslissen. Dat was voor mij de hel”

Na een echo stond Eefje voor een tweede verrassing: ze verwachtte een tweeling. “Vanaf dat moment wist ik eigenlijk dat abortus de beste keuze zou zijn. Als alleenstaande mama was het financieel, maar ook emotioneel niet evident. Plots als enige kostwinner en ouderfiguur verantwoordelijk zijn voor drie kinderen, dat kon ik gewoon niet aan. Fysiek en mentaal kon ik het gewoon niet dragen. Ik wou ook niet dat Ilyas eronder zou lijden.”

De periode die daarop volgde, was gevuld met emotionele rollercoasters. “Ik heb gehuild alsof ze mijn ziel uit mijn lijf hadden gerukt, want zo voelde het echt. Dan ben ik een jaar in shock gegaan. Ik had me volledig afgesloten van mijn gevoelens, ik ging in een waas door het leven. Aan de nazorg is nog heel veel werk, vind ik. Mijn zoon is mijn redding geweest, enkel voor hem bleef ik doorgaan. Na een lange tijd doken mijn gevoelens sterker dan ooit op, die toelaten en doorvoelen is langzaam proces. Bij enkele vriendinnen kan ik wel mijn hart luchten. Toch besef ik meer en meer dat het een trauma is dat ik met professionele therapie zal moeten verwerken.”

Tijdsdruk

In België is sinds 1990 abortus om niet-medische redenen niet meer strafbaar tijdens de eerste twaalf weken na de bevruchting. Eefje beseft als geen ander hoe belangrijk de vrijheid is die deze wet biedt. Ze was al acht weken ver toen ze ontdekte dat ze zwanger was, na een week kon ze terecht voor een eerste gesprek in de abortuskliniek. Daarna volgde een verplichtte wachttijd van zes dagen.

Uiteindelijk was ze dus slechts twee weken verwijderd van de uiterste deadline om haar zwangerschap te laten afbreken. Toch heeft die tijdsdruk mogelijks haar beslissing beïnvloed: “Later heb ik informatie opgezocht bij Fara (een vzw die zwangerschapskeuzes bespreekbaar maakt, red.), maar dat had ik eigenlijk in eerste instantie moeten doen. Voor de abortuskliniek is het eigenlijk een uitgemaakte zaak, wanneer je daar op gesprek gaat. Pas op, ik spreek enkel uit eigen ervaring, hé. Alles werd enorm verbloemd en extreem genormaliseerd. Ik wou een heel eerlijk gesprek voeren over mijn twijfels en angsten, maar ik had niet het gevoel dat ik gehoord werd. Fara is objectiever, maar er was gewoon geen tijd om begeleiding te zoeken bij hen. Die twee weken waren echt de hel voor mij.”

Daarmee beantwoordt Eefje dé vraag, die waarschijnlijk nog meer taboe is dan de procedure zelf. “Ja, ik heb spijt”, knikt ze eerlijk. “Niet van de beslissing op zich, want ik heb die destijds genomen met de info die ik toen had, dat was een momentopname. Ik neem het mezelf niet kwalijk dat ik toen ervan overtuigd was dat het de beste oplossing was. Maar het was ook geen uitsluitend negatieve ervaring: ik waardeer Ilyas nog zoveel meer, ben veel meer in contact met mijn eigen emoties en ik geloof er sterk in dat mijn sterrenkindjes over ons waken. Maar als ik nu, met wat ik nu weet, zou kunnen terugkeren in de tijd, dan zou ik het niet gedaan hebben. Met dat besef zal ik de rest van mijn dagen moeten leren leven.”

“De verantwoordelijkheid van anticonceptie wordt steevast bij de vrouw gelegd, terwijl een man veel meer zwangerschappen kan realiseren in dezelfde tijdspanne”

Ondanks haar eigen ervaring is Eefje verontwaardigd over de situatie in de VS. “Ik zou het zelf niet meer doen, maar ik zou vechten om elke vrouw zelf die keuze te kunnen laten maken. Verplicht een kind ter wereld moeten brengen, is voor sommige vrouwen net zo erg als een moeder die een kind moet afgeven. En elke reden telt, iedereen heeft het recht om een leven te leiden dat strookt met je eigen waarden en normen. Zeker wanneer er verkrachting of incest aan te pas komt: hoe kun je zo’n slachtoffer verplichten om een baby te krijgen die haar elke dag zal herinneren aan de dader die haar leven heeft verwoest?”

“Maar ook in andere situaties worden vrouwen met deze beslissingen gestraft alsof zij de enige zijn die een ongewenste zwangerschap kunnen voorkomen. De verantwoordelijkheid van anticonceptie wordt steevast bij de vrouw gelegd, terwijl een man veel meer zwangerschappen kan realiseren in dezelfde tijdspanne, ook dat moet worden aangekaart. Als er één iets is wat dit debat – dat nu veel te polariserend wordt gevoerd – nodig heeft, is het nuance: abortus is niet goed of slecht, er komen zoveel factoren bij kijken en daar moet met alle betrokkenen over gepraat worden. Maar de optie moet er altijd blijven zijn.”