Bastiaan Vanacker volgde zijn Erasmusliefje naar de States en bleef er hangen, ook nadat het vuur van de liefde was gedoofd. Intussen heeft hij er een gezinnetje nabij Chicago en doceert er als professor media-ethiek.
Bastiaan Vanacker woont met Jenny en de drie kinderen Nora (4) Samuel (2) en Elisa (6 maand) in River Forest, ten westen van Chicago. River Forest vormt een zustergemeenschap met Oak Park. The ‘claim to fame’ van de gemeenschap is dat Ernest Hemingway er geboren is en dat architect Frank Lloyd Wright er zijn carrière lanceerde. Er woonden destijds ook veel onderwereldfiguren. Onder andere Anthony Spilotro, het personage dat Joe Pesci speelde in ‘Casino’, woonde er niet zo ver vandaan.
Waar en wanneer begint het Amerikaanse verhaal voor jou?
“In 1998. Ik had een diploma filosofie op zak en was nog niet helemaal ‘uitgestudeerd’. Ik had tijdens mijn Erasmus-jaar in Firenze bovendien een meisje uit Minneapolis leren kennen en dat vuurtje daarna brandende gehouden. Zo kwam ik in 1998 terecht aan de University of Minnesota in Minneapolis, met de hulp van een beurs van Rotary Tielt, om er een Masters in de Communicatiewetenschapen aan te vatten. En hoewel mijn relatie met mijn Erasmus-vlam geen lang leven beschoren was, viel het leven me daar reuze mee.”
Je bleef er zowaar plakken.
“Minneapolis is een fantastische stad om te wonen. Toen ik het aanbod kreeg van de universiteit om te doctoreren was de keuze dan ook snel gemaakt. Ik begon me toe te leggen op mediarecht en media-ethiek en gaf ondertussen als assistent ook les in die disciplines. De keuze voor media-ethiek was vanzelfsprekend, gezien mijn filosofische vorming, en later is daar ook mediarecht bijgekomen. In 2006 behaalde ik mijn doctoraat. Het probleem dat ik voor lange tijd voor mij uit had kunnen schuiven stelde zich uiteindelijk toch: ik moest op zoek naar een baan. Vervelende complicatie was wel dat de academische postjes dun gezaaid zijn en er eigenlijk niet zo veel plaatsen in de States zijn waar ik wilde wonen.”
“Na een jaar bracht Loyola University redding, een private katholieke universiteit in Chicago, een stad die met stip op mijn lijstje stond. Ik ben hier ondertussen vast benoemd professor. Naast mijn lesopdracht ben ik ook verbonden aan onderzoekscentrum Center for Digital Ethics and Policy. Ik doceer twee cursussen per semester – 15 weken – en daarnaast probeer ik ook nog wat onderzoek te verrichten.”
Als professor media-ethiek heb je ongetwijfeld een vette kluif aan de huidige verkiezingscampagnes.
“Verkiezingen in Amerika zijn altijd een circus, maar dit jaar door Trump toch nog meer dan anders. Telkens ik dacht dat hij nu te ver was gegaan en de kiezer het zou afstraffen, haalde hij nóg een overwinning binnen. Zijn kiezers zijn de achtergeblevenen die nooit op de universiteit zijn geraakt, die nooit hun Amerikaanse droom hebben kunnen realiseren. Trump vertelt hen dat het allemaal hun schuld niet is, maar die van de immigranten en corrupte politici in Washington. Dat gaat er in als zoete koek.”
“Ik denk wel dat eens de kruitdampen opgetrokken zijn er kritiek zal komen op het optreden van sommige media. Waar andere kandidaten miljoenen moesten spenderen om wat naambekendheid te genereren, volstond het voor Trump om een grove tweet de wereld in te sturen, die dan voor de rest van de dag het nieuws beheerste. Toch denk ik niet dat Trump een kans maakt in de verkiezingen. Stemmen van bange blanke mannen volstaan niet om het presidentschap in de wacht te slepen in het Amerika van 2016. Ik geloof ook niet dat zijn modus operandi van de voorkerkiezingen zal aanslaan bij een breder kiespubliek. Maar alles wat ik tot nu toe gezegd en gedacht heb over Trump is naderhand fout gebleken, dus ga niet naar het gokkantoor met deze voorspelling in je binnenzak…”
Opinies worden almaar belangrijker in de media, ook opiniestukken door journalisten. Wat vind je van die tendens? Vroeger moest een journalist zo neutraal mogelijk zijn, tegenwoordig lijkt net het omgekeerde waar.
“Hier is die notie van objectiviteit nog sterk aanwezig, ook en vooral omdat hier in het recente verleden geen partijkranten waren zoals in Europa het geval was. Amerikaanse journalisten spiegelden zich aan het ideaal van de onafhankelijke wetenschapper, die zich onttrekt aan wat hij beschrijft. In vele zogenaamde ‘legacy’ media heerst dat ideaal hier nog altijd en die raden hun journalisten dan ook aan om niet met hun meningen te koop te lopen. Maar dat ideaal komt ook hier onder druk te staan onder invloed van webjournalistiek, waar andere normen gehanteerd worden.”
“Maar als ethicus kan je eigenlijk niet zeggen dat zoiets verkeerd is, of dat het ingaat tegen algemeen aanvaarde morele voorschriften. Misschien is het juist opener ten opzichte van het publiek om als journalist voor je mening uit te komen, zodat het de informatie die je verschaft beter kan plaatsen?”
Ben jij er als West-Vlaming al helemaal ingeburgerd?
“Ja en nee. Als hier voor een sportwedstrijd het volkslied speelt en rondom mij de ogen vol schieten voel ik bitter weinig. Ik hou van dit land, en praktisch gesproken is het ook mijn thuisland, maar ik voel me geen Amerikaan. Vandaar misschien dat ik nog steeds mijn staatsburgerschap niet heb aangevraagd, hoewel ik daar wel voor in aanmerking kom.”
“Maar ik heb hier natuurlijk wel vrienden, collega’s, buren en een gezin. En als je in dezelfde gemeenschap leeft, deel je de bekommernissen: het geweld in Chicago, het weer, en of de Chicago Bulls al dan niet de play-offs halen. Tegelijkertijd kan het lot van de Chicago Bulls me veel minder schelen dan een doordeweekse competitiewedstrijd van Club Brugge…”
“Ik leef dan wel ver van mijn familie, maar veel Amerikanen zitten in hetzelfde schuitje. Het is meer regel dan uitzondering dat leden van eenzelfde gezin over het land uitzwermen. Ik denk dat Amerikanen daarom vaak veel hechter omgaan met collega’s en buren, en zo een soort ersatz-familie creëren waar ze terecht komen. Maar tegelijk worden die banden ook erg snel weer doorgeknipt als men wegtrekt.”
Wat mis je uit België?
“De rijkdom aan mogelijkheden die België op een kleine oppervlakte biedt, of de gezellige chaos van onze binnensteden die tot rondslenteren uitnodigt. Chicago is een fantastische stad met een enorme weelde aan cultuur en entertainment, maar je kan vijf uur elke richting oprijden geen enkele stad tegenkomen die het bezoeken waard is. Voor de rest ‘mis’ ik behalve familie niet zo veel. Noordzeegarnalen of een Westvleteren, dat wel, maar dat zijn meer de smaakpapillen dan het hart die dan spreken. Gelukkig is mijn job zeer flexibel. Buiten de dertig weken per jaar die ik les geef ben ik baas over mijn tijd. Zo komen we minstens twee keer per jaar voor een paar weken terug.”
Sommigen willen toch graag ‘hier oud worden’ of zelfs ‘hier begraven worden’. Hoe zit dat bij jou?
“Mijn as mag mag in twee urnes. Eentje mag uitgestrooid worden over Lake Michigan, de andere over de Mandelvallei. De banden met België zijn voor mij zeker niet doorgeknipt en ik sluit zeker niet uit dat ik er ooit een paar maanden per jaar kom doorbrengen.”
Wat moet iemand zeker bezoeken bij een tripje in Chicago?
“Een van de leukste cafés in Chicago vind ik de Hideout, een gezellige buurtkroeg met een zaaltje bij waar er altijd wel iets leuks geprogrammeerd staat. Je moet er weliswaar voor naar een afgelegen stuk industriezone ten noorden van downtown, maar dat draagt alleen maar toe tot de gezelligheid eens binnen. Een beetje verder is er ook nog een zeer lekker restaurant: Ada Str.”
(Frederik Jaques)
