Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden openhartig aan zee: “Mislukte liefdes vormen je. Maar ik ben niet verbitterd”

“Zeg maar Annelies.” Dat hoort ze liever dan mevrouw de minister, en is ze misschien ook wel liever. Alleen houdt ze haar privéleven wel heel zorgvuldig voor zich. Geheim eigenlijk. “Ik ben een publiek persoon, geen publiek bezit.” We raakten toch een beetje van de minister tot bij Annelies, via ‘Special Forces’, Emmanuel Macron en maïstoast. En neen dus, er steekt geen koele carrièrevrouw in onze stijlrijke en sportieve minister van Binnenlandse Zaken. “Een relatie die onverwacht eindigt, dat vormt je.”

Wel zon aan zee maar het is echt te koud en te winderig om naar goede traditie te openen op het terras van Thermae Palace, met de voeten bijna in het zand. Wat onze eerste gast van deze zomer, Annelies Verlinden (44), enkele uren later niet zal tegenhouden, maar dat is voor straks.

De zee achter de ramen van Brasserie Albert is voor onze Antwerpse minister van Binnenlandse Zaken (CD&V) een beetje thuiskomen. “Omdat mijn herinneringen meteen naar mijn kinderjaren in Wenduine vliegen. Mijn grootouders kochten er in 1983 een appartement. Na hun overlijden namen mijn ouders het over en intussen komen ook de kinderen van mijn zussen er vaak met mijn moeder. Net zoals wij er indertijd gingen met onze grootouders. Zorgeloze vakanties die oneindig lang leken te duren. Hoeveel bloemen hebben we verkocht? Verstoppertje spelen vanavond? En zwemmen in zee uiteraard, ook als de redders er niet waren. Het gevoel van een eindeloze vrijheid, veel groter dan tijdens het schooljaar in Schoten waar tal van regeltjes golden.”

Ze komt nog graag in Wenduine. “Voor lange tijd lukt niet meer, het is eerder eens een dagje of twee dagen in de paasvakantie. Ik kom er wel even graag in de winter als in de zomer: de wind, de woeste golven… Oostende vind ik dan weer interessant als stad aan zee. Het leven van de stad: de restaurants, de winkels, de evenementen en tegelijk de zee. Valencia, Barcelona … Oostende. Ik heb intussen ook dat ruwe, charmante kantje van Oostende leren begrijpen. Als kind dacht ik nog dat Oostende een beetje vuil was. Maar men heeft duidelijk veel inspanningen geleverd om de stad op te frissen.”

Bucketlist

Al houdt de minister ook van het zuiden, van de Ardennen. “De zee is meer een constante, maar ik heb ook heel mooie herinneringen aan de Ardennen waar we elk jaar met de jeugdbeweging naartoe trokken. Ik vind dat je niet altijd moet kiezen. (denkt na) Ik wil nog veel zien van de wereld en ik reis heel graag, maar tegelijk kom ik ook ontzettend graag thuis, al klinkt dat wat behoudsgezind. Maar het spijt me bijvoorbeeld wel dat ik als student nooit een avontuurlijk Erasmusjaar in het buitenland heb doorgebracht. Al ben ik dat nu wel aan het inhalen. En ik heb nog een hele lijst van bestemmingen.” (lacht)

Aha, dat heet een bucketlist… “Wil je een top drie? Niet in volgorde: Japan, Argentinië en Oman. Maar verder ook Suriname, Oeganda en nog eens Zuid-Afrika. Maar ik ben nu wel minder dedicated dan vroeger, toen ik élke wandeling wilde doen en elke trekpleister wilde bezoeken.”

“Mijn moeder zei al een paar jaren geleden: Annelies, je bent zo ernstig geworden”

Is in eigen land haar agenda strak, vakanties en reizen worden niet strikt vooraf gepland. “Maar dat komt dan eerder door het gebrek aan tijd om me grondig voor te bereiden, ik wil ook op reis ieder uur goed besteden. Ik ben vorig jaar naar Zwitserland geweest met vriendinnen die een heel gedetailleerd reisschema hadden voorbereid. Dat vond ik eigenlijk heel leuk. Al moet ik op een citytrip niet alles gezien hebben, voélen is vaak voldoende: in Milaan gewoon rondflaneren en een Italiaanse pasta op een terras eten. Andere culturen voélen, begrijpen en observeren. Ik heb dat nu als Belgisch minister nog meer, denk ik.”

Daar is ze al, minister Verlinden. In het buitenland toch wat anoniemer, veronderstellen we. “Bwah… er zijn blijkbaar toch overal veel Belgen. (lacht) Maar zo voelt het wel: ik kan er meer Annelies zijn dan de minister van Binnenlandse Zaken. Ik ben eigenlijk altijd en overal spontaan, maar ik ben toch het meest mezelf bij familie en vrienden. Al zei mijn moeder enkele jaren geleden al: Annelies, je bent zo ernstig geworden? Maar dat léék eerder zo, dat heeft meer te maken met mijn verantwoordelijkheden en met wat mensen van je mogen verwachten: eerst als advocaat en dan als minister.” Ze is nochtans ook vandaag niet meer of minder Annelies geworden, denkt ze. “Het is meer de perceptie: men bekijkt mij nu als minister. Dan komen nu eenmaal de ernstigere facetten meer aan bod. Binnenlandse Zaken is een serieuze materie.” Wij gaan vanavond alvast meer voor Annelies dan voor de minister.

Annelies Jan Louisa Verlinden is sinds oktober 2020 minister, toen het vroegere CD&V-gemeenteraadslid in Schoten door toenmalig CD&V-voorzitter Joachim Coens werd gevraagd in de regering-De Croo te stappen als minister van Binnenlandse Zaken. Waarover de oudste Verlinden – ze heeft nog twee zussen, Sofie en Katrien – niet lang mocht en wilde twijfelen. Door haar groot verantwoordelijkheidsgevoel en door de baseline van haar leven: Great things never came from comfortzones.

Van bij de start bleek niets oneffen aan Annelies Verlinden. Al zeker geen wilde puberjaren. “Ik ben nooit echt rebels of anti-autoriteit geweest, neen. Ooit eens op schoolreis te laat op de bus, dat moet zowat het meest rebelse zijn dat ik ooit heb gedaan.” In haar jeugdjaren was ze vooral een populair scoutsmeisje en -leider. “Een superplezante periode, vrienden en vriendinnen voor het leven.” En na haar studies rechten, Master of Laws en een leiderschapsprogramma aan de befaamde Harvard University eerst advocaat en later partner bij en hoofd van de Belgische afdeling van het Amerikaans-Britse advocatenkantoor DLA Piper.

Haar merites: Annelies combineert een hoge intelligentiequotiënt gepaard aan een even hoge emotionele intelligentie, ratio en emo perfect gelijk verdeeld en introvert-extravert in ideale balans. Dat zeggen wij niet, maar bleek uit eerdere persoonlijkheidstests én klonk in haar omgeving. Daarmee geconfronteerd: “Het klopt wel dat ik een beetje van alles ben. Aanvankelijk had ik wat meer uitgesproken willen zijn maar het is oké zo.”

“Ik ben op schoolreis ooit eens te laat op de bus gestapt. Dat is zowat het meest rebelse dat ik ooit gedaan heb”

Daardoor is de sportieve jonge vrouw sinds bijna drie jaar niet langer meester Verlinden, maar mevrouw de minister, lid van de Vivaldi-regering. En dus een publiek figuur, bloot aan kritiek. Daarom trekt ze het liefst een poreus harnas aan. Ze legt uit wat ze daarmee bedoelt. “Vandaag heeft iedereen overal een mening over, vooral via de sociale media. Sommigen zeggen dat je in de politiek een olifantenvel moet hebben, maar dat vind ik niet. Omdat je dan afstand creëert. Ik vind dat je wel moet luisteren, ook naar mensen die het met jou oneens zijn. Dus trek ik wel een harnas aan, maar dan een poreus. (denkt na) Politiek is ook niet de optelsom van alle meningen en ideeën, maar is vooral het resultaat van compromissen.”

Ze kijkt in elk geval tevreden terug op haar eerste drie jaar in de politiek. Als kind dacht ze lang geneeskunde te studeren, maar ze koos uiteindelijk voor rechten. “Dankzij de logica in die studies én omdat er in tegenstelling tot wat velen denken ook creativiteit in de manier van denken zit: oplossingen zoeken waarmee je als advocaat mensen kan helpen. Dat kan ik nu ook doortrekken als minister. Hoe pakken we de problemen aan, moeten we de wetten veranderen? Ik vind het nog steeds een grote eer te mogen meebouwen aan het land. En later wil ik terugblikkend een betere organisatie aantreffen dan voor de start, ondanks alle crisissen: corona, de overstromingen…”

Peilingen

Als politici mogen worden afgerekend op populariteit, heeft ze wel wat neergezet: in de peilingen veelal rond de 10de plaats in de ranking van populairste politici. Volgens radiozender Joe FM en weekblad Humo is ze met Conner Rousseau de begeerlijkste single onder de politici. Olivia Vanmoerkerke, eigenaar van het Thermae Palace in Oostende en ook zo’n leading lady, liet ook al weten: “Annelies Verlinden op bezoek? Een ferme madame, ik ben fan.”

“Blijkbaar heeft mijn deelname aan het televisieprogramma Viva la Feta (waarbij Jani Kazaltzis en Otto-Jan Ham hun gasten 48 uren op een Grieks eiland ontvangen, red.) het beeld dat men eerder van mij had genuanceerd. Ik kreeg van mijn vriendinnen alvast te horen: dat was de Annelies die we kennen! Dat vond ik wel leuk. Want uiteindelijk was het wel spannend: wat op televisie komt, is uiteindelijk maar een snapshot van die twee dagen. Ik had vooraf alleen gevraagd niet te veel badpakshots te tonen, omdat ik dat niet essentieel vond, maar voor de rest was ik wel mezelf. Ik kon een stuk van mezelf tonen, de vrouw achter de politica.”

“De opkomst van extreem-rechts? Angst is een slechte raadgever”

En toch een béétje de controlefreak in haar loslaten. Want al weet ze ook haar media-optredens te controleren én naar waarde te schatten – ze stelt haar grenzen. Geen De Slimste Mens ter Wereld, geen The Masked Singer. “Ja, De Slimste Mens heeft mij al gevraagd om mee te werken. Ik besef wel dat Bart De Wever veel te danken had aan dat programma, maar het mag geen zoektocht worden naar populariteit. Ik denk eerder: draagt het iets bij en vind ik het leuk? En twee: hoe kunnen we dat plannen? Blijf ik altijd bereikbaar, kan ik snel terug zijn, mis ik geen belangrijke vergaderingen? Ik heb een zeer operationeel departement, hé. Maar de opnames voor Viva la Feta vonden plaats in een weekend in een politiek luwe periode, dat kon nog. The Masked Singer is een ander voorbeeld. Ik zing wel graag, maar stel dat die raveparty in Sint-Truiden plaatsvond terwijl ik op dat podium aan het zingen was… Dan kon ik meteen in mijn verkleedpak opdraven! (lacht)”

“De rol van een partijvoorzitter is anders dan die van een minister van Binnenlandse Zaken. Ik was ook gevraagd voor Special Forces. Dat leek me wel een fantastische uitdaging, maar het was gewoon niet in te plannen. (denkt na) De bredere vraag is voor mij ook: hoeveel vertrouwen behoud je als autoriteit? Dat is anders dan vroeger, toen een leerkracht d’office van iedereen vertrouwen kreeg. Net als artsen, advocaten, politici… Dat is nu niet meer zo evident, terwijl vertrouwen zo essentieel is voor een goed functionerende samenleving.”

Discussies

Die goed functionerende samenleving is haar grootste drive. Zou de bijna alles opslorpende job van minister van Binnenlandse zaken, 7/7 en 24/24 die iPhone dichtbij, leuker zijn dan die van advocaat? “Ik was heel graag advocaat, maar nu kan ik misschien nog meer betekenen, stenen verleggen. Het is zeer intens, maar ik wil de tijd dat ik het kan doen maximaal gebruiken. Daarom vind ik het niet slecht dat het ministerschap altijd om beperkte periodes gaat. Ik had het laatst over Charles-Ferdinand Nothomb (onder meer ex-minister van Binnenlandse Zaken en in april overleden, red.) In die tijd kon je nog decennialang minister zijn. Intussen ligt het tempo veel hoger – zoals het in alle sectoren hoger ligt. Vroeger konden politici tijdens een boswandeling compromissen zoeken, nu staat alles wat op een vergadering wordt gezegd vijf minuten later al online.” Een hels tempo is het vaak. Maar als CD&V na juni 2024 opnieuw mag meeregeren, dan wil ze best minister blijven. “Om de dingen die in gang zijn gezet af te kunnen maken. Een beetje zoals Emmanuel Macron in Frankrijk in zijn tweede termijn.” Het worden haar eerste federale verkiezingen, met in Antwerpen Bart De Wever als grote tegenstander.

Lacht: “Spannend, hé. Al ben ik er nog niet zo mee bezig, daarvoor hebben we met de huidige regering nog te veel te doen. Ik heb geen idee, voor mezelf. De peilingen zijn niet goed voor CD&V (Verlindens partij schommelt tussen 9,6 en 11,8 procent, red.), neen. Maar al begrijp ik dat politiek veel emoties teweegbrengt, politieke discussies mogen niet bepaald worden door het ritme van de peilingen. Politiek moet gaan over het beter maken van de samenleving. Daarom vind ik nog steeds dat er nood is aan een sterke centrumpartij: er moeten véél compromissen gemaakt worden.”

Maar ze is niet bang voor de opgang van extreem-rechts. “Angst is een slechte raadgever. We moeten er vooral aan wérken. Probleem is dat veel mensen het antwoord niet meer zoeken in de politiek. De polarisering helpt niet. We hebben betrokkenheid nodig.”

Kritiek

De vaak harde kritiek van een goede juriste maar een goede politica? tot ijskoningin , het helse tempo, de polarisering… en toch staat de minister nog elke ochtend op met de gedachte dat ze gelukkig is. “Ja!” Ooit omschreef ze hoe haar geluk in de gewone, kleine gelukjes zat. Je weet wel: de neefjes, de vriendinnen, koffie op een zonnig terrasje en lopen. “Dat werkt een beetje meditatief voor mij, mijn batterijen opladen.” Maar dat wil ze nu wel aanvullen: “Gelukkig zijn is voor mij meer dan dat. Misschien is streberig of koppig een te lelijk woord, maar ik heb altijd geprobeerd iets te betekenen én dat zo goed mogelijk proberen te doen. Perfectionistisch, zeg maar. In die zin ben ik ook veeleisend voor de mensen rond mij, dat besef ik.”

“Het was geen bewuste keuze, geen kinderen. De realiteit is gelaagder”

En zo lossen we dan toch de minister en komen we bij Annelies zelf. Hoe is die hyper ambitieuze dan thuis, daar in Schoten? Moet de soep die ze maakt ook perfect zijn? En mag er een stofje liggen? Schatert: “Ik vrees dat een groot deel van mijn huishoudelijk brein tijdelijk bevroren is. Al kook ik wel graag. Idem voor de was. Ja, echt! Alleen blijft daar maar heel weinig tijd meer voor over. Het is dus vaak snel behelpen, een snelle hap tussendoor en zo. Indien nodig maïstoast met kaas.”

Zitten we helemaal bij Annelies. In twee woorden: stijlvol maar vooral mysterieus ze houdt haar privéleven zo privé mogelijk. “Ik wil een stuk van mezelf voor mezelf houden. Het is niet omdat ik een publiek figuur ben dat ik publiek bezit ben.” De politieke wereld is al hard genoeg. Het is een wereld waar niet snel en niet veel echte vrienden worden gemaakt. Met welke andere politicus zou Annelies, niet de minister, eens graag een bergtocht willen doen in, ik zeg maar wat, Zwitserland?

“Met… Barack Obama.” (lacht)

(lees verder onder de foto)

Dat klinkt wel heel ver en ontwijkend. Zou ze, rationeel als ze veelal is, eigenlijk makkelijker omgaan met mannen dan met vrouwen? “Moet dat zo uitgesproken zijn? Er zijn voetbalavonden en avonden met vriendinnen, elk met hun eigen dynamiek, klaar! Maar er zou wel wat meer vrouwelijke energie in de politiek mogen, dat wel. Daar bestaan onderzoeken over: vrouwelijke energie is meer gericht op verbinding. Aan adjectieven als daadkrachtig, besluitvaardig… hangt vaak een mannelijke connotatie en het is als vrouw niet evident je daar in te passen.”

Maar we gingen voor Annelies. We vonden terug, heel ver in de regionale pers: kort getrouwd geweest. En ook een quote van haar die misschien veelzeggend is: “Een relatie die onverwacht eindigt, vormt je.” Daar gaat ze uitzonderlijk toch even op in. “Dat is toch zo? Als je jong bent, denk je dat de wereld aan je voeten ligt, dat de liefde niet kan mislukken. Zoals in de boekjes. Als dat dan het geval niet blijkt te zijn, vormt dat je. Maar het is niet zo dat ik verbitterd ben. De liefde heeft veel schakeringen. Er is ook de liefde voor mijn familie, mijn zussen, mijn neefjes, vrienden…” Ja, in haar omgeving klinkt het ook zo: een keiharde werker maar bij uitstek een warm familiemens, met grote zorg voor haar mama en zoveel mogelijk tijd doorbrengen met haar neefjes. Dus niet de koele vrouw die men vaak van haar maakt.

Foute perceptie

“Ik ben bekend door mijn job, dan pak ik niet uit met mijn familieleven. En omdat ik geen kinderen heb, wordt daar meteen een verhaal koele carrièrevrouw rond gemaakt. Dat zou een bewuste keuze zijn, mijn carrière zou belangrijker zijn. Wat niet waar is. Dat werd er vooral van gemaakt nadat ik in Viva la Feta had gesproken over mijn onvervulde kinderwens. Neen dus. De realiteit is gelaagder. Maar al snel werd onnodig beperkend het beeld van de carrièrevrouw op mij gekleefd.”

Misschien is het veeleer een vrouw die ‘s avonds wel eens een warme fleece nodig heeft. Aarzelend: “Ja. Maar daar heeft niemand een boodschap aan.” Is dit iets om over na te denken: ze wordt in september 45, een rond getal. En ze zit in de fleur van haar leven.

“Ik vond dertig worden moeilijk, daarna vond ik elk jaar dat ik ouder werd minder moeilijk. Nu verzet ik mij al helemaal niet meer tegen ouder worden. Als je dat doet, wordt elke dag toch moeilijker? Anderzijds: 45 is wellicht al voorbij de helft. Mijn vader is vroeg gestorven, dat geeft je toch een bewustzijn en een drive: wat wil je nog doen, wat wil je nog ontdekken? Ik begrijp dus wel iemand als Joe Biden die op zijn 80ste nog steeds kandidaat is voor het presidentschap van Amerika. Als je al zo lang in de politiek actief bent, is dat voor hem wellicht zijn leven.” Annelies Verlinden op haar 80ste, wat mogen wij ons daarbij voorstellen? “Nog steeds actief, hoop ik. Lezen, reizen… Allemaal dingen die me oprecht gelukkig maken. (plagerig) Morgenochtend toch geen moeilijke vragen meer?” Nee hoor, er rest nog maar één vraag. Maar eerst gaan we foto’s nemen.

Het is elke keer weer een uitdaging, het portret bij zonsondergang. Fotograaf Kris dacht aan een minister in Ibiza-hippiestijl op het strand maar wacht eens… “Ik heb mijn looppakje bij, ik wil morgenochtend nog even op het strand gaan lopen.” Ha ja, Annelies is een sportieve vrouw – fietsen, lopen vooral, een paar keer per week, al twee keer een hele marathon zelfs. Als ze nu eens al vanavond…? Ze laat zich niet pramen, al is het echt wel koud en winderig op het strand.

Dankjewel mevrouw de minister.

Ontbijt om 8.15 uur. Annelies heeft haar ochtendlijk looptochtje al achter de rug. Het was voor écht nu, al is het fanatieke er nu wel uit, een half uurtje aan zo’n 11 kilometer per uur volstaat. De tijd van doorgaan tot het gaatje is voorbij. Nog slechts één vraag dus, de jaarlijkse ontbijtvraag is dit keer een eerbetoon aan Caroline Pauwels, de zo inspirerende VUB-rector die te gast was in de eerste jaargang van Midzomernachten in 2020 en midden de vorige jaargang, in augustus 2022, stierf. De bewondering van Verlinden voor Pauwels is groot. “Wijsheid is niet hetzelfde als intelligentie. De academische wereld is ook een competitieve wereld waarin velen hun plaats zoeken, maar Caroline had als geen ander altijd dat verbindende, altijd dat zoeken naar de meerwaarde van mensen. Hoe ze die rust uitstraalde, hoe ze altijd haar connectie met wat er écht toe doet heeft kunnen behouden, dat was zó bewonderenswaardig.” In haar boek Ode aan de verwondering houdt Pauwels een bevlogen pleidooi om opnieuw met een kinderlijke blik naar de wereld te kijken. In wetenschap en kunst, maar ook in de grote en kleine momenten van elke dag.

(lees verder onder de foto)

Welaan, die ene vraag: wat kan Annelies Verlinden nog diep verwonderen? “Het opgroeien van mijn zeven neefjes, Kool & The Gang... (lacht) Hoe ze voluit met open blik in het leven staan. Daarom ook vind ik het plezanter om samen op stap te gaan, om iets samen te doen, dan om cadeaus te geven. Samen een stad verkennen, zien hoe ze de wereld ontdekken. Wij nemen als volwassenen te veel for granted, we vinden alles zo evident. Dan is het goed om nu en dan eens stil te staan bij de vraag: wat kunnen we betekenen voor elkaar? Daarom ook gaat mijn bewondering naar mensen die zich belangeloos inzetten voor anderen, ver van de schijnwerpers. Mensen als Theo Vaes van Armen TeKort die met een buddysysteem kansarmen begeleidt. Dat is zó mooi, een ex-ondernemer die zich zo inzet. Sant’Egidio is ook zo’n organisatie die goed doet voor anderen. We denken te vaak dat iemand die in armoede belandt iets niet goed heeft gedaan, maar 1 op de 5 jongeren groeit op in kansarme gezinnen, van kwetsbare generatie op generatie. Dat is iets waar we vaker moeten bij stilstaan.”

Maar dan moet ze snel weg. Een lezing in Gent, in Genk… A hell of a job is het. Maar: great things never came from comfortzones.