Burgemeester De Panne: “Nationale partijen maken lokale democratie kapot”

Vorige zomer stond Bram Degrieck, de burgemeester van De Panne, in het oog van een politieke storm. Hij heeft het overleefd, bijna op miraculeuze wijze. Vorige week had hij een déjà vu, toen een machtswissel in Wervik op chaos uitdraaide. “Eerlijk? Ik heb er mijn ‘kot’ in. Het bewijst opnieuw dat de nationale partijen de lokale democratie kapotmaken.” Degrieck is scherp voor Vlaams minister Bart Somers, ook als het over de fusievorming gaat. “Wat Somers doet, is ‘bullshit’.”

First things first: de herverkiezing van zijn buurman Emmanuel Macron. “Ik was blij”, zegt Bram Degrieck. “Vooral omdat het alternatief slecht was. Ik heb een degout van het omfloerst extreemrechts gedoe van Marine Le Pen en anderen. Het zou ook de samenwerking in de regio geen goed gedaan hebben. Zij wou de grenzen sluiten, ook al is dat in de praktijk niet mogelijk. Dat is typisch voor de extremen: dingen zeggen die niet realistisch zijn.”

Is de samenwerking vandaag wél goed? U wil niet weten van de Franse plannen om 46 windmolens neer te poten voor de kust van Duinkerke.

“Dat klopt. De samenwerking is goed, maar we zijn het niet over alles eens. Let op: ik begrijp de motivatie van de Fransen. De haven van Duinkerke is aan een transformatie bezig van de vuilste naar de properste haven. Bovendien is hernieuwbare energie een speerpunt van Macron. Onze kritiek is: waarom zetten ze die windmolens op tien kilometer van de kustlijn? Dat is veel te dicht. Door de kromming van de aarde komen deze voor onze neus te staan.”

Zal u daar echt last van hebben?

“Ja, het zal lelijk zijn. Het strand is de laatste plek met een vrije einder. We moeten dat naar waarde schatten. Tien kilometer is dicht, hoor. Het Belgische windmolenpark in Knokke staat op dertig kilometer. Dat is ideaal. Dat is ook onze vraag aan de Fransen. Helaas willen ze in deze niet luisteren naar les petits Belges.”

Vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open VLD), bevoegd voor de Noordzee, heeft daarom klacht ingediend bij de Europese Commissie.

(pikt in) “Op onze vraag. Ik ben blij dat Van Quickenborne doortastend reageert. De diplomatie heeft alle kansen gekregen, zonder resultaten. Weet je wat we zouden moeten doen? Gaan voor een gezamenlijk franco-belge windmolenpark. Er zijn ook Belgische plannen voor een windmolenpark voor onze kust. Deze windmolens zullen wél op dertig kilometer staan. Waarom doen we dat niet samen? We leven toch in één Europa? Ik vind het spijtig dat de Fransen deze suggesties weglachen.”

U hebt uzelf met Macron vergeleken in De Tijd. Dat moet u even uitleggen.

“Dat is eenvoudig, hoor. Het gaat trouwens ook over de burgemeester van Duinkerke. Wij hebben alle drie gebroken met de traditionele partijen. We zeggen foert aan bemoeienissen van bovenaf en doen ons eigen ding (Degrieck kwam op met de lokale lijst Het Plan-B, red.). Word ik herverkozen, zoveel te beter. Gebeurt dat niet, tant pis. Dan ga ik verder met mijn leven. Dat is de grote gelijkenis. Ik kan ongedwongen praten. Ik hoef geen verantwoording af te leggen aan mensen in Brussel.”

U was ooit lid van CD&V?

(blaast) “Dat is meer dan tien jaar geleden, hoor. Ik voelde me niet thuis in een traditionele partijstructuur. Vroeger dacht ik dat een nationale partij nodig was om iets te bereiken op lokaal niveau. Dat is niet zo. Ik zou het alle collega’s aanraden: bevrijd jullie van het juk van de traditionele partijen.”

In Frankrijk is het over en uit voor hen. Ziet u dat ook hier gebeuren?

“Er is een verschil tussen lokale en nationale politiek. Op lokaal vlak zie ik ze helemaal verdwijnen. Deze evolutie is trouwens al aan de gang. Meer en meer collega’s beseffen dat je geen partij nodig hebt om goed te besturen. Maar wie iets wil betekenen op nationaal niveau, heeft nog wel een partij nodig. Dat zal ook niet snel veranderen, denk ik. De partijen houden zichzelf in stand.”

Laat ons eens kijken naar enkele heikele dossiers over lokale politiek. Vlaams minister Bart Somers (Open VLD), bevoegd voor Binnenlands Bestuur, wil minder, maar grotere gemeenten. Volgt u hem?

“Ik denk wel dat dat de richting is die we uit moeten. En waarom? Niet om de schuldenlast te verminderen, dat is een foute motivatie. Wel om efficiënter en dus goedkoper te kunnen besturen. Lokale besturen hebben meer bevoegdheden gevraagd en gekregen, maar daar staan niet de nodige budgetten tegenover. Schaalvergroting kan een oplossing zijn.”

De Panne telt 11.000 inwoners. Somers wil naar gemeenten van minstens 40.000 inwoners. Dat betekent dat u aan het werk moet.

“Op termijn wel, ja. Wij hebben twee potentiële partners. Ofwel Veurne, ofwel Koksijde en Nieuwpoort. Het laatste zou het meest logische zijn, volgens mij. Wij zijn drie Westkustgemeenten met gelijkaardige uitdagingen. We vormen al één politiezone en we zouden dat graag uitbreiden naar één veiligheidszone met ook de brandweer bij. Maar een fusie is niet voor morgen. Je mag zoiets niet forceren. Dat zal eerder voor de volgende legislatuur zijn.”

Waarom zou u wachten? De volgende regering zal fusies misschien verplichten. Dan kan u niet langer kiezen met wie u samengaat.

“Denkt u dat ze dat opnieuw zullen opleggen? Dat zou dom zijn. Ik wil me niet laten opjagen. Vandaag zijn er andere katten te geselen. We komen net uit een zware gezondheidscrisis. De geesten zijn er nog niet rijp voor. (feller) Weet je wat de beste manier is om fusies te kelderen? Doen wat Bart Somers gedaan heeft in Mechelen. Hij wou een kleine gemeente (Boortmeerbeek, red.) oppeuzelen en via de districten toch weer postjes creëren. Dat is bullshit, hé. Ik begrijp dat niet.”

Heb ik het goed dat Somers uw vriend niet is?

“Elke dag een beetje minder. (lacht) Zijn verhaal klopt niet. Hij heeft misschien goede bedoelingen, soms, maar de uitvoering klopt niet. Het nieuwe gemeentedecreet is het beste voorbeeld. Hij wou de lokale democratie versterken. Wie kan daar tegen zijn? Maar wat doet hij in de praktijk? Ons tegen elkaar uitspelen. Je kan moeilijk zeggen dat onze lokale democratie versterkt is na wat hier vorige zomer gebeurd is. Of vorige week in Wervik.”

Waar het ook chaos is na de aankondiging van een coalitiewissel, net zoals vorige zomer in De Panne.

“Dat was een déjà vu voor mij. En eerlijk: ik heb er mijn kot in. Het bewijst opnieuw dat de nationale partijen de lokale democratie kapotmaken. Laat ons niet flauw doen: het gaat over de postjes, over niets anders. De nationale partijen misbruiken het gemeentedecreet om meer burgemeesters en schepenen op hun telraam te zetten. Gevolg: onbestuurbaarheid. Het decreet rammelt langs alle kanten. En Wervik zal niet de laatste gemeente zijn, hé. Daar ben ik zeker van.”

Wat zou anders moeten, volgens u?

“Het probleem is de motie van wantrouwen. Dat betekent dat een simpele meerderheid een burgemeester eruit kan bonjouren op acht dagen tijd. (windt zich op) Je kan verdorie geen week meer op vakantie. Er wordt zelfs geen grondige motivatie gevraagd. Je moet eigenlijk gek zijn om dit nog te willen doen. Men wou onbestuurbaarheid tegengaan, maar men bereikt het omgekeerde. Wat mij betreft, moet het decreet de vuilbak in. Het is een vehikel geworden om chaos te creëren. De Panne was helemaal niet onbestuurbaar. Meer zelfs: de samenwerking was goed, ook met de oppositie. Maar plots werd een motie van wantrouwen ingediend, ingefluisterd door de nationale partijen die extra postjes roken.”

U kijkt richting N-VA?

“De schepen van N-VA, Cindy Verbrugge, was de overloper. Maar het initiatief kwam van CD&V en Vooruit. De N-VA was zo dom om erin mee te stappen.”

Lacht ze nog vaak?

(grijnst) “De laatste tijd zie ik haar weinig lachen. (fijntjes) Het kan ermee te maken hebben dat ze zelden naar het schepencollege komt. Ik ga daar niet onnozel over doen: onze relatie is slecht. Wij hebben meermaals om haar ontslag gevraagd, maar zij weigert op te stappen. Meer kunnen we niet doen. Ze heeft geen bevoegdheden meer, maar strijkt wel elke maand haar wedde op.”

Was u verrast dat uw uitspraak ‘ge moe nie lachen wi, Cindy’ viraal ging?

“Ja, toch wel. Dat is een eigen leven gaan leiden. Er zijn zelfs koffietassen van gemaakt. Ik heb het eerste exemplaar gekregen. Het is nog altijd de favoriete tas van mijn kinderen. (lacht) Nee, ik kan daar wel om lachen. Veel spijtiger is dat die hele vaudeville diepe wonden heeft geslagen in onze gemeente.”

Hebt u hierover onder vier ogen gesproken met Bart Somers?

“Neen. Ik denk ook niet dat hij wakker ligt van dat klein burgemeesterke van De Panne. Ik ben maar een dakwerker, hé.”

Ook u kreeg kritiek. U zou een dictator zijn die zijn gemeentehuis als zijn eigendom ziet.

(zucht) “Dat ze maar zeggen. Ik trek me daar niets van aan. Als ik overtuigd ben van mijn gelijk, dan ga ik ervoor. Ik kan ook lezen, hoor. Ik wist onmiddellijk dat het dossier vol fouten zat.”

U hebt wel alle West-Vlaamse parlementsleden een vlammende brief geschreven. Hebt u ook antwoorden ontvangen?

“Weinig. Dat heeft misschien te maken met mijn schrijfstijl. Ik ben nogal rechtuit. (lacht) Ik heb wel een mooi telefoontje gekregen van Wilfried Vandaele (N-VA), mijn collega van De Haan. We staan niet op dezelfde lijn, maar we hebben wel een goed gesprek gehad. Van VLD-hoek heb ik wel steun gekregen: van Van Quickenborne. Ook de VLD in De Panne was slachtoffer van het politieke spel.”

U bestuurt nu met 10 zetels op 21. Is dat werkbaar?

“Jawel, omdat we erin slagen ook de oppositie te overtuigen van onze voorstellen. Meer dan negentig procent wordt met unanimiteit goedgekeurd. Ik durf te zeggen dat we goed bestuur voeren, ondanks wat er allemaal gebeurd is.”

Het is niet voor het eerst dat de politiek in De Panne een absurd tintje heeft. U was ooit schepen vanuit de oppositie, zeker?

“Dat klopt. Maar ook dat is meer dan tien jaar geleden, hoor. Als twee honden vechten om een been, loopt een derde ermee heen. Er zaten twee partijen in de coalitie en er was een schepen die ontslag nam. Ze raakten het niet eens over een opvolger. Als jullie niemand vinden, wil ik het wel doen, zei ik. Wat bleek? Op de gemeenteraad kreeg ik de meeste stemmen. (lacht) Ik ben dan twee jaar schepen geweest vanuit de oppositie. Dat was best leuk, ik kon niets verkeerd doen. Maar nu lijkt het alsof hier vooral raar volk aan politiek doet. Dat is een fout beeld.”

Wilt u nog een legislatuur als burgemeester?

“Ja. Zes jaar is sowieso te weinig om alles te realiseren. Bovendien zijn we twee jaar verloren door corona en die politieke zever. Ondanks alles doe ik dit ongelooflijk graag.”

Wat denkt u trouwens van de afschaffing van de opkomstplicht?

“Dat vind ik wel een goede zaak. Je moet de mensen tot zo weinig mogelijk verplichten. Het is aan ons om de mensen te enthousiasmeren om te stemmen.”

Er wordt gefluisterd dat deze maatregel de opmars van het Vlaams Belang moet stoppen. Gelooft u daarin?

(blaast) “Ik weet het niet. Het zou flauw zijn, mocht dat de reden zijn. Ik denk wel dat de foertstemmers thuis zullen blijven. Maar zoveel verschil zal het op lokaal vlak niet maken. Volgens mij zal 50 tot 75 procent stemmen. De mensen voelen zich betrokken bij wat in hun gemeente gebeurt.”