Hoe spion Albert Vermoere Kuurne mee bevrijdde

Het waren Belgische soldaten die 100 jaar geleden vijand Duitsland verdreven uit de gemeente. Naast de 26 gesneuvelden en tien Kuurnse bewoners die stierven in ballingschap had Kuurne ook nog een andere belangrijke pion in WO I, spion Albert Vermoere.

Bij Fernand Candry (83) en Jenny Dubois (80) zijn WO I en WO II nooit ver weg. Hun huiskamer staat vol met foto’s en herinneringen aan de twee zinloze oorlogen. Een van de foto’s waarbij een kaarsje staat te branden, is deze van grootvader Oscar Dubois, die sneuvelde voor zijn vaderland tijdens het eindoffensief van WO I op de Luikhoek in Handzame. Hij ligt begraven op de militaire begraafplaats van Houthulst.

“Kuurne lag pal in de frontlinie, die liep vanaf de R8 tot in Bavikhove“, vertelt Fernand. “Pas op 15 oktober 1918 kregen de inwoners van Kuurne de eerste bondgenoten te zien. Het waren Engelsen die vanuit Sint-Eloois-Winkel onze gemeente binnen trokken. Maar wat de dolenthousiaste inwoners op dat moment nog niet wisten, was dat de grote veldslag aan de Leie nog moest worden uitgevochten.”

Gewekt door kanonnen

“Op 16 oktober 1918 werden de Kuurnse inwoners ‘s ochtends al snel gewekt door een Duits kanonnenoffensief op de gemeente, ingezet van aan de overzijde van de Leie. De bevolking moest halsoverkop en zonder iets mee te nemen vluchten naar veiliger oorden. Vele Kuurnenaren snelden richting Lendelede en Sint-Eloois-Winkel en velen raakten daarbij gewond door inslaande granaten. Vijf dagen en nachten lang wordt Kuurne onder vuur genomen. Ook de Sint-Michielskerk in het centrum werd bij de terugtrekking van het Duitse leger niet gespaard en beschoten met kanonnen. Daarbij werden onder meer de ramen en het dak van de kerk vernield.”

“Albert bracht brieven naar Nederland en moest dan telkens langs de dodendraad”

Tijdens de aanhoudende beschietingen trokken heel wat inwoners zich samen met de pastoor terug in de kelders van het bejaardentehuis, in de hoop zo het offensief op Kuurne te overleven. Na drie opeenvolgende dagen in de kelder zorgden Engelse troepen ervoor dat de 182 Kuurnenaren die er zaten per auto werden overgebracht naar Poperinge, waar ze onderdak kregen in het gasthuis.

Dood met de kogel

“Kuurne had ook een belangrijke pion in dienst van het Engelse leger. Albert Vermoere werd geboren in Kuurne en vond de liefde toen hij vlasbewerker was in het Nederlandse IJzendijke. Tijdens WO I ontpopte hij zich echter tot spion en was onder meer actief in het illegaal overbrengen van brieven vanuit België naar het neutrale Nederland. Daarbij moest hij telkens voorbij de dodendraad die opgetrokken was op de grens tussen beide landen. Hij speelde dus een belangrijke rol om de geallieerden te helpen stukje bij beetje de Duitse bezetter te verdrijven.”

“In de nacht van 12 op 13 juni 1918 kwam Albert Vermoere voor het eerst met zijn vriend in het geheim naar België om er een nieuwe inlichtingendienst te installeren en een bestaande te herorganiseren. Na twee dagen wilde het duo echter terugkeren richting Nederland maar ze slaagden daar niet in en moesten onderduiken. Herhaaldelijke keren probeerde het duo opnieuw in het neutrale Nederland te raken maar telkens zonder succes. Uiteindelijk werden ze op 18 juli 1918 opgepakt en naar de gevangenis in Gent overgebracht om daar te wachten op het verdict van de rechtbank. Het korte proces dat daarop volgde veroordeelde hen tot de dood met de kogel, waarop op zondag 11 augustus 1918 beide mannen werden geëxecuteerd in de Gentse gemeentelijke schietstand.”

Tussen de vele oud-strijders die hun laatste rustplaats op de gemeentelijke begraafplaats van Kuurne kregen, ligt ook het graf van spion Albert Vermoere, ondanks het feit dat hij geen militair was. Ook werd zijn naam opgenomen op het oorlogsmonument ter nagedachtenis van de gesneuvelden van WO I en werd Albert Vermoere vermeld op de fotokaart van de gesneuvelden.

Na afloop van WO I werd duidelijk dat Kuurne zwaar geleden had onder de vele beschietingen. Het centrum had zware schade geleden en was omgetoverd tot eenpuinhoop. Geen enkel huis op de markt was ongedeerd uit de beschietingen gekomen maar het waren de kerk en de pastorie die de zwaarste schade hadden geleden. (BRU)