Werner Rotsaert keert 75 jaar terug in de tijd met nieuwe docu: “Over bevrijding en repressie”

Van links naar rechts: producent Werner Rotsaert, assistent Roger Jonckheere, offscreenstem Patrick Vanslambrouck en ooggetuige Dries De Gryse. © ML
Redactie KW

Met ‘Oorlog, bevrijding en repressie in Oostende’ presenteert Werner Rotsaert zijn achtste documentaire over een episode van onze stadsgeschiedenis. De rijk gestoffeerde film gaat zondag 8 september in première in de Kinepolis. Precies 75 jaar na de bevrijding van Oostende.

Werner Rotsaert (66), de beeldchroniqueur van het Oostende uit de voorbije eeuw, is met de nieuwe film toe aan zijn achtste documentaire over een boeiende episode uit het verleden van onze stad. Eerder dvd’s zijn onder meer De Oostende- Doverlijn, Oostende tijdens de oorlog 1940-1945, De geschiedenis van het toerisme tussen 1900 en 1960, Oostende onder water…

Ooggetuigen

De oud-basketbalspeler, onder meer bij Sunair en de nationale ploeg, is een gepassioneerd regisseur en monteur van historische films. Hij maakt daarbij gebruik van 8 millimeter-filmfragmenten en amateurbeelden uit privéarchieven die soms totaal onterecht stof ligt te vergaren. Voor al zijn producties gaat Rotsaert steevast op zoek naar origineel en authentiek beeldmateriaal, maar ook naar nog levende ooggetuigen.

Vera Lynn

Voor zijn nieuwe documentaire over de Tweede Wereldoorlog, de bevrijding en de repressie schetst hij eerst in woord en beeld het Oostende tijdens het interbellum. Dan volgen de stad op de vooravond van de wereldbrand, de inval van de bezetter en de bombardementen. Om vervolgens een groot deel van de 70 minuten durende film te wijden aan de bevrijding en de repressie.

Na de bevrijding volgt de repressie: al of niet vermeende collaborateurs werden zwaar aangepakt door samengetroepte menigtes. Inboedels belandden op straat, huizen werden in brand gestoken.
Na de bevrijding volgt de repressie: al of niet vermeende collaborateurs werden zwaar aangepakt door samengetroepte menigtes. Inboedels belandden op straat, huizen werden in brand gestoken.© Archief Heemkring De Plate

Net zoals bij zijn vorige producties doet hij voor de bindteksten en offscreenstem een beroep op Patrick Vanslembrouck. De bevoorrechte getuigen zijn onder meer Raoul Servais, Roger Janssoone, Dries De Gryse, Fons Nierynck, wijlen René Mol en Germain Schepens. “Voor een aantal historische fragmenten heb ik oude muziekopnames van mijn dooppeter Gust Hoornaert kunnen gebruiken. Hij was uitbater van danszaal De Hooizolder en speelde als trompettist in zijn eigen huisorkest. Tijdens WO II vertoefde hij in Engeland en speelde hij in Brighton een paar keer als muzikant mee in in het orkest dat Vera Lynn begeleidde.”

Op 8 september 1944 werden de Canadese soldaten als bevrijders gastvrij toegejuicht. Hier rijden tanks en jeeps de stad binnen ter hoogte van Petit Paris.
Op 8 september 1944 werden de Canadese soldaten als bevrijders gastvrij toegejuicht. Hier rijden tanks en jeeps de stad binnen ter hoogte van Petit Paris.© Archief Heemkring De Plate

Overigens zal deze laatste film niet op dvd uitgebracht worden. “En er zijn ook geen directe plannen voor nog meer historische documentaires”, zegt Werner Rotsaert. Ook zijn kompaan Roger Jonckheere heeft geen nieuwe filmambities meer.

(ML)

De première en eenmalige vertoning vindt plaats op zondagvoormiddag 8 september, dag op dag 75 jaar na de bevrijding, en start om 10.30 uur in zaal 8 van Kinepolis. De toegang bedraagt 9 euro. Meer info: tel. 0496 16 04 80.

Raoul Servais: “Tweemaal aan de dood ontsnapt en een keer aan deportatie”

Raoul Servais.
Raoul Servais.© ML

Raoul Servais (91), de pionier van de animatiefilmkunst, noemt zichzelf een passioneel pacifist: “Wellicht is dat te verklaren door mijn ervaringen als kind tijdens de Tweede Wereldoorlog”, denkt hij.

“Samen met mijn moeder en broer ben ik in mei 1940 gevlucht, maar veel verder dan Noord-Frankrijk raakten we niet. Daar kwamen we in de hel van Operatie Dynamo terecht.” Op hun terugtocht ontsnapt Raoul als 12-jarige twee keer nipt aan de dood. Zo ontplofte er een granaat op circa 3 à 4 meter van hem vandaan, terwijl ze in een bunker schuilden. Een mitrailleursalvo scheerde rakelings boven zijn hoofd.

“Terug thuis troffen we ons ouderlijk huis, met kristalwinkel, in de Kapellestraat totaal verwoest aan door de bommen. Van een zekere welstand belandden we van het ene moment op het andere in diepe armoede”, herinnert Servais zich.

Later ontsnapt hij als leerling in het Atheneum nog aan deportatie: omdat de gestapo een krijtje in zijn broekzak vond, werd hij ervan beticht het grote V-teken op de turnzaalvloer getekend te hebben. De studiemeester kon hem met een smoes op de valreep uit de handen van de bezetter houden.

“In veel van mijn films vind je die afkeer tegen dictatoriale regimes, nationalisme, onderdrukking, agressie en geweld terug”, zegt Servais, die ondertussen alweer bezig is aan een nieuw boek en kortfilm, getiteld Der lange Kerl. Dat gaat over de vriendschap tussen een Duitse en een Franse soldaat tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Dries De Gryse: “Een vermeende collaborateur werd halfdood in het dok gegooid”

Dries De Gryse is negen jaar, als de oorlog uitbreekt en hij met zijn ouders en acht broers en zussen naar Veurne vlucht. “Maar we konden de Franse grens niet over en zijn dan te voet teruggekeerd naar Oostende. Later werd mijn moeder ziekelijk bang van de vele bombardementen en zijn we naar Brugge verhuisd.”

Vooral de repressie en de jacht op de collaborateurs na de bevrijding bleef Dries bij. “Ik zie de beelden nog voor me waarbij mannen en vrouwen met de handen in de lucht door gewapende verzetsstrijders voor zich uit werden gedreven. Als 13-jarige begreep ik onvoldoende wat er zich afspeelde, maar de volkswoede vierde hoogtij. Zo heb ik op de Nieuwpoortsesteenweg een bijouterie zien leegplunderen onder het mom van een vergeldingsactie. En toen ik naar het station trok om een oudere broer op te wachten zag ik hoe een man gemolesteerd werd door de opgejutte volksmassa. Hij werd geslagen, geschopt en uiteindelijk halfdood in het handelsdok gegooid, waar hij uiteindelijk verdronk.”

“Het was een periode van wetteloosheid waarbij mensen, gedreven door gerechtigheid, jaloezie of wraak medeburgers betichtten van landverraad, al dan niet terecht. Zelfs mijn vader werd beticht van collaboratie een korte periode aangehouden. Weinigen wisten dat hij bij de weerstand was geweest en in de oorlog geallieerde piloten in ons (verlaten) huis liet onderduiken. Hij heeft daarvoor ooit nog een bedankingskaartje uit Canada ontvangen. Eentje!”, herinnert Dries zich.

Raoul Servais: “Tweemaal aan de dood ontsnapt en een keer aan deportatie”

Raoul Servais.
Raoul Servais.© ML

Raoul Servais (91), de pionier van de animatiefilmkunst, noemt zichzelf een passioneel pacifist: “Wellicht is dat te verklaren door mijn ervaringen als kind tijdens de Tweede Wereldoorlog”, denkt hij.

“Samen met mijn moeder en broer ben ik in mei 1940 gevlucht, maar veel verder dan Noord-Frankrijk raakten we niet. Daar kwamen we in de hel van Operatie Dynamo terecht.” Op hun terugtocht ontsnapt Raoul als 12-jarige twee keer nipt aan de dood. Zo ontplofte er een granaat op circa 3 à 4 meter van hem vandaan, terwijl ze in een bunker schuilden. Een mitrailleursalvo scheerde rakelings boven zijn hoofd.

“Terug thuis troffen we ons ouderlijk huis, met kristalwinkel, in de Kapellestraat totaal verwoest aan door de bommen. Van een zekere welstand belandden we van het ene moment op het andere in diepe armoede”, herinnert Servais zich.

Later ontsnapt hij als leerling in het Atheneum nog aan deportatie: omdat de gestapo een krijtje in zijn broekzak vond, werd hij ervan beticht het grote V-teken op de turnzaalvloer getekend te hebben. De studiemeester kon hem met een smoes op de valreep uit de handen van de bezetter houden.

“In veel van mijn films vind je die afkeer tegen dictatoriale regimes, nationalisme, onderdrukking, agressie en geweld terug”, zegt Servais, die ondertussen alweer bezig is aan een nieuw boek en kortfilm, getiteld Der lange Kerl. Dat gaat over de vriendschap tussen een Duitse en een Franse soldaat tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier