De zee door de broers Van Eyck

Velen (her)ontdekken tegenwoordig het plezier van het wandelen. Zowel in de natuur als in de stad. Wie Oostende doorkruist, passeert ettelijke plaatsen, beelden of objecten met een bijzondere geschiedenis.Marc Loy, stadsgids bij Gidsenkring Lange Nelle, haalt elke week zijn loep boven, op zoek naar opvallende Oostendse verhalen. Vandaag: Altar.

Een drieluik naar middeleeuws formaat op het Oostendse strand. Belgisch surrealisme ten top. Met ‘Altar’, een beeld dat communiceert met de publieke ruimte, brengt kunstenaar Kris Martin (48) een ode aan zijn overleden vriend Jan Hoet. The sea by the brothers Van Eyck.

Het werk is een stalen replica van het 15de-eeuwse schilderij van de gebroeders Van Eyck. Kris Martin reproduceerde enkel het kader en liet de panelen weg. De inhoud wijkt voor de vorm. In plaats van ons een weelderig tafereel te doen bewonderen, nodigt de kunstenaar ons uit om door een open structuur te kijken naar de wereld rondom ons.

Kunst op het strand, de dijk of in de duinen associëren we blind met de triënnale Beaufort. Maar ‘Altar’, zes meter hoog en vijf breed stevig verankerd tussen ebbe en vloed ter hoogte van het Thermae Palace Hotel, herinnert ons, als enig bewaard relict aan het kunstevenement ‘De Zee’ (2014-2015) van curator Jan Hoet. Een salut d’honneur aan de dan al overleden Gentse kunstpaus. Zelf heeft die laatste het kunstwerk, een repliek op ware grootte in cortenstaal van het raamwerk rond Van Eycks ‘Lam Gods’ niet meer gezien. Hoet overleed nog voor de opening van kunsttentoonstelling die vanuit Mu.ZEE uitdijde over diverse locaties in de stad. Zowel de tentoonstelling als ‘Altar’ van Kris Martin waren postume hommages aan de Jan Hoet, die een groot bewonderaar was van dit onlangs grondig gerestaureerd meesterwerk uit 1432 van de gebroeders Van Eyck in de Sint-Baafskathedraal. In 2015 verwierf Oostende het werk voor 193.600 euro inclusief btw. De aankoop gebeurde in cofinanciering met vzw De Zee, die de helft van die kosten droeg. In tegenstelling met de aanschaf van de Rock Strangers van Arne Quinze bleef de publieke commotie uit.

Wisselende dynamiek

Martin voerde Het Lam, Adam en Eva, profeten, engelen en kerkvaders af en wisselde het immer groene landschap van het religieuze tafereel voor de deining en branding van de Noordzee. Een compositie waarbij het eeuwig statische van de religieuze aanbidding is geruild voor de altijd wisselende dynamiek van eb en vloed en voorbijzeilende wolkenpartijen. Een fotogenieke opstelling, want af en toe laveren een paar jachtjes door het middenpaneel of trekt een voorbijvarende vissersboot een streep wit kielzog door een zijluik terwijl een ander zijluik wandelaars aan de vloedlijn gevangen houdt.

Vijf edities

Als conceptueel kunstenaar treedt Martin graag in dialoog met de kijker en brengt hij door kleine ingrepen een nieuwe betekenis en dimensie in bestaande objecten die hij zich toe-eigent. Daarbij spelen vergankelijkheid van alle leven en de tijd sterk mee. Van Altar bestaan er vijf edities die al te zien waren in New York, Londen, Miami, Düsseldorf, Rome en Bremen. Onlangs ook nog in Gent bij de grote reprospectieve ‘Exit’ in het SMAK van deze uit het Kortrijkse afkomstige kunstenaar.

Zoveel is duidelijk: de zee laat zich als oerelement niet dwingen binnen het frame van een schilderij. Zelfs niet in een drieluik van de broeders Van Eyck. (ML)