Sofie Benoot werkte tien jaar aan haar documentaire: “Op andere manier naar stenen leren kijken”

Cineaste Sofie Benoot geeft ook filmles. (foto Dhiaa Biya)
Stefan Vankerkhoven

Op 24 november stelt Sofie Benoot haar documentaire ‘Apple Cider Vinegar’ voor tijdens het festival Docfest in ciné Lumière voor. Tien jaar werkte de Brugse cineaste aan deze film over… stenen. “Ik hoop dat mensen anders leren kijken naar de natuur.”

Dit gesprek vindt plaats op het moment dat bekend raakt dat Donald Trump opnieuw president van de Verenigde Staten wordt. Sofie Benoot (39), die vanaf 5 uur in bed de Amerikaanse kiesstrijd op tv volgde, voelt zich misselijk:

“Ik heb al zoveel tijd doorgebracht in de Verenigde Staten om er documentaires te maken en ik begrijp dat land nog altijd niet. Ik zal de Amerikanen wellicht nooit doorgronden, ook al heb ik al films gerealiseerd over de VS in een poging om hen te leren begrijpen.”

Je afstudeerproject aan het Sint-Lukasinstituut, een veertig minuten durende documentaire, in 2007 gefilmd op de grens tussen Texas en Mexico, bewees al je fascinatie voor de Verenigde Staten…

“Ik heb toen als studente al mijn spaarcentjes, verdiend met vakantiejobs, gebruikt om naar Texas te trekken en er te gaan filmen. Het loonde, want ik behaalde zo mijn masterdiploma en het Vlaams Audiovisueel Fonds kende die documentaire de prijs voor de beste studentenfilm toe. Het thema van de film was migratie, dat razend actueel blijft. De prijs bezorgde mij een ‘wild card’: een fonds met geld voor mijn volgende project. Zo kon ik meteen professioneel documentairemaakster worden.”

Droomde je er als kind al van om cineaste te worden?

“Ja, dank zij Cinema Novo (nu Mooov, red.) in Lumière is die passie er gekomen. Ik ontdekte tijdens dat festival als tiener bijzondere films en werd vrijwilligster. Toen ik de documentaire Etre et Avoir van de Franse cineast Nicolas Philibert zag, een film over een schoolklasje, lag mijn besluit vast: ik zou documentairemaakster worden! Op mijn achttiende, na mijn humaniora bij de Jozefienen, schreef ik mij in aan het Sint-Lukasinstituut, de Brusselse filmschool.”

Sommige filmregisseurs worden dank zij blockbusters steenrijk, wellicht is dat niet het geval voor documentairemakers?

“Er kunnen weinig Belgische cineasten van hun films leven. Dat geldt ook voor diegenen die fictie maken. Ik kan gelukkig filmlessen geven aan mijn vroegere Brusselse school om in mijn levensonderhoud te voorzien. Het is een hele strijd om voor elke nieuwe documentaire fondsen en geldschieters te vinden. De tragedie van de kunsten in België is dat de subsidies worden teruggeschroefd. Zelf maak ik films met een erg beperkt budget. Ik waak erover dat ik mijn cameraman, geluidstechnicus en monteur kan betalen. Zelf hou ik er amper iets aan over. Het is hopen op prijzen tijdens filmfestivals of dat televisiezenders je documentaire aankopen.”

Je realiseerde al vier documentaires en de filmreeks ‘Archibelge’ over de schoonheid én de lelijkheid van de Belgische architectuur. Wat is het lelijkste?

“De Atlantic Wall aan onze kust is lelijk maar wel behoorlijk democratisch.”

Voor drie documentaires trok je opnieuw naar Amerika…

Blue Meridian is het resultaat van een tocht langs de Mississippi-river in 2011, toen Obama verkozen werd tot president. In 2014 volgde Desert Haze over de woestijngebieden in de Verenigde Staten en Victoria uit 2020, een project met twee andere vrouwelijke regisseurs, ging over California City een immens stratennetwerk met amper enkele huizen. Die stad is even groot als San Francisco, maar er wonen slechts 10.000 mensen.”

Op Docfest stel je ‘Appel Cider Vinegar’ voor: een 80 minuten durende documentaire over… stenen.

“Ik ben gefascineerd door de manier waarop mensen naar de natuur kijken. Ze aanzien een dorre woestijn als een niet levende plek, zonder geschiedenis. Stenen zijn dom en dood, geen deel van ons. Een niersteen alleen al bewijst dat dit niet waar is. Wij bestaan uit aardse mineralen. Met mijn documentaire reflecteer ik op onze relatie met de natuur. Ik heb in Californië aardbevingen gefilmd, in Palestina steengroeves, waar de grond letterlijk van onder de voeten van de Palestijnen wordt gehaald. Stenen worden opgegraven om Israëlische huizen mee te bouwen. De Joodse kolonisten drijven op de Westbank de Palestijnse bevolking steeds dichter naar steengroeves.”

“Daarnaast toont mijn documentaire het werk van Engelse geologen en beelden van huizen op Kaapverdië, vol met lava van een vulkaanuitbarsting. Ik hoop dat mensen, na het zien van mijn film op een ander manier naar stenen kijken. Dat de grens tussen ons en de natuur vervaagt. Dat is de eerste stap om onze ecologische crisis aan te makken.”

Na de film op 24 november is er een stadswandeling over Brugse stenen door Raakvlak. Info: www.lumiere-brugge.be.docfest.

Lees meer over: