Brugge onder de loep (64): De duif van de Potterie

De nis met de duif, boven de ingang tot de kapel. (foto Davy Coghe) © Davy Coghe
Redactie KW

Door corona herontdekte iedereen het plezier van het wandelen. Wie de Brugse binnenstad doorkruist, passeert achteloos honderden details met een bijzonder verhaal. Gediplomeerd gids Chris Weymeis haalt elke week zijn loep boven en vertelt het verhaal van een bijzonder object. Vandaag: de duif van de Potterie.

Na het Sint-Janshospitaal is Onze-Lieve-Vrouw van de Potterie – kortweg de Potterie – aan de Potterierei ongetwijfeld het bekendste hospitaal van de Brugse binnenstad. De oudst bekende vermelding ervan dateert van 1276, maar het is niet duidelijk of het toen al bestond of in dat jaar is gesticht.

Mogelijk is de Potterie zelfs de voortzetting van een ouder hospitaal dat stond tussen het Gotje en de Oliebaan en waarvan omstreeks 1300 een paar keer sprake is. Zeker is dat het hospitaal van in het begin onder het toezicht van de Brugse stadsmagistraat stond.

Heilige Geest

Boven de ingang tot de kapel is in een nis een duif afgebeeld, een verwijzing naar de Heilige Geest. Die duif hangt er niet zomaar, want ze leidt ons naar het minder bekende Heilige Geesthospitaal. In tegenstelling tot wat men verwacht, stond dit niet in de huidige Heilige-Geeststraat, maar in de Goezeputstraat, die vroeger Lange Heilige-Geeststraat heette. Het Heilige Geesthuis was een stedelijke instelling die al in de 13de eeuw bestond.

De hospitaalzorg werd er waargenomen door franciscanerbroeders die zich bekommerden om de schamele huusweeken of met andere woorden de broeders bezochten zieke behoeftigen en verzorgden ze thuis. In 1315 fuseerde het Heilige Geesthuis met het hospitaal van Onze-Lieve-Vrouw van de Potterie en werd de volledige zorginstelling naar de Potterie overgebracht. Hiermee is de link tussen de duif en de Potterie verklaard. De broeders van het Heilige Geesthuis en de zusters van de Potterie vormden van toen af aan een dubbelgemeenschap, zoals dit ook in het Sint-Janshospitaal het geval was.

Onze Lieve Vrouw ter Potterie. (foto Davy Coghe)
Onze Lieve Vrouw ter Potterie. (foto Davy Coghe) © Davy Coghe

De instelling krijgt de naam Hospitaal van de Heilige Geest, dat men ter Potterie noemt. Oorspronkelijk waren de zusters van de Potterie lekenzusters, maar kort na 1283 leggen ze kloostergeloften af en in 1290 treden ze zelfs tot de dominicanenorde toe.

Dat is niet naar de wens van de hele gemeenschap en daarom verlaten een jaar later vier zusters de Potterie om in Assebroek het dominicanessenklooster van Engelendale op te richten. De resterende zusters van het Potteriehospitaal maken zich los van de dominicanenorde en treden later toe tot de orde van de augustinessen.

Woonzorgcentrum

In oorsprong was de Potterie een passantenhuis gelegen aan een van de belangrijkste toegangswegen tot de stad. Vanaf 1410, echter, evolueert het hospitaal geleidelijk aan naar een bejaardentehuis en door de eeuwen heen is de Potterie die traditie trouw gebleven. Nu is het uitgebouwd tot een modern woonzorgcentrum.

(CW)