Bruno Forment, projectcoördinator historische decors bij het Centrum voor Muziek- en Podiumerfgoed, is de voorbije jaren kind aan huis in Schouwburg Kortrijk. Hij is de man achter het inventariseren, het behoud en de restauratie van hun grote collectie theaterdecors uit de jaren 20 van vorige eeuw: uniek in de wereld.
Nergens in Europa zijn zoveel oude toneeldecors bewaard als in de Schouwburg Kortrijk: 22 sets of 424 afzonderlijke decorstukken, gemaakt tussen 1913 en 1926, goed voor 6.000 vierkante meter. Ze werden bijna allemaal gemaakt door de Parijs-Brusselse scenograaf Albert Dubosq, die tientallen opera- en toneeldecors schilderde voor onder meer de Munt, de Opéra Garnier, de Opera van Gent en Schouwburg Kortrijk. Uit onderzoek van Kortrijkzaan Bruno Forment bleek dat het om unieke stukken met een grote historische waarde gaat.
De 41-jarige Forment studeerde muziektheorie en compositie aan het Conservatorium Gent en kunstwetenschappen aan de Universiteit Gent. Hij doceerde muziekgeschiedenis aan de VUB en bouwde een internationale reputatie op als musicoloog en opera- en theaterhistoricus. Forment is ook componist en schrijver.
Drogisterijtje uit 1870
“Het betrof uiterst kwetsbaar erfgoed dat in schaarse hoeveelheden overleefde, zelfs op internationale schaal”, zegt hij. Het oudste decor, het ‘Palais Romain’ uit 1913, werd in 2012 gerestaureerd met hulp van studenten van Artesis Hogeschool Antwerpen. “Dankzij het kwaliteitsvolle en degelijk geprepareerde linnen was het beschilderde oppervlak nog gaaf en het typische coloriet nauwelijks verbleekt. De gebruikte verf was geen olieverf, maar olielijmverf die met een soort bindmiddel op het doek werd aangebracht. Door de jaren was dat bindmiddel aan het verdwijnen. Via een laboprocédé hebben we dat bindmiddel kunnen namaken. Ik ben zelfs in een Brussels drogisterijtje uit 1870 lijm gaan zoeken.”
Tweeëntwintig decorsets die samen uit zo’n 150 decorstukken bestaan, verhuisden naar erfgoeddepot Trezoor op de Vier Linden-site in Heule. “Kortrijk is in Europa een van de voorlopers wat het bewaren van toneeldecors betreft. Vijf stukken zijn zelfs opgenomen in de topstukkenlijst van Vlaanderen”, stelt Forment. “In Trezoor kunnen de stukken in ideale omstandigheden worden bewaard. Ze komen allemaal uit de Kortrijkse schouwburg; de hoogste meten 7,30 meter. Enkel de vaak gebruikte blijven in de schouwburg liggen.”
In mei 2020 schonk de Leuvense stadsschouwburg 13 decorstukken van Joseph Denis aan Stad Kortrijk. De man achter dat verhaal is Bruno Forment; hij zag de stukken voor het eerst in 2010. “Een lang gekoesterde droom ging eindelijk in vervulling”, zegt hij. “De collectie bestaat uit delen van de reeks ‘Forêt-paysage’. Denis schilderde in de jaren 20 en 30 vele theaterdecors en was een meester in het creëren van illusies en feeërie op een doek. Het zijn de meest waardevolle restanten van de vroegere uitgebreide theaterdecorcollectie van de Leuvense stadsschouwburg. De resterende schermen stonden toen in een loods in Heverlee.”
De hoogste decorstukken meten 7,30 meter – Bruno Forment
“Mij troffen de overeenkomsten met het werk van Albert Dubosq: even fris qua kleurenpalet en impressionistisch qua toets. Maar wel bijzonder, omdat sommige zetstukken aan drie kanten uitgesneden waren en dus zowel links als rechts of zelfs in het midden van de scène kunnen geplaatst worden. De decorstukken van de schouwburg zijn een uniek erfgoedensemble.”
Land van de Glimlach
Tijdens een van zijn vele bezoeken aan de opslagruimte in de nok van de Schouwburg vond Bruno Forment een programmabrochure uit 1934 van de operette Het Land van de Glimlach.
“Ik ontdekte dat de brochure werd gedrukt op de persen van Joseph Claus, de vader van Hugo Claus. Hij baatte in de jaren 30 en 40 in Kortrijk een drukkerij uit. Het werd dus bijzonder”, vertelt Forment. De wereldberoemde operette werd uitgevoerd door de ‘Koninklijke Tooneelmaatschappij De Vlaamsche Zonen’. “Dat waren acteurs, muzikanten, dansers en figuranten met daarbij onder meer artistieke figuren zoals Maurice en Hilde Lomme – de ouders van Chris Lomme -, Octave Debels en de gevierde tenor Gerard Sandra, die de hoofdrol van Prins Sou-Chong vertolkte. Gerard Sandra zou later de directeur van de Schouwburg worden.” Forment ontdekte ook een groot geschilderd Boeddhabeeld. “Het bleek een decorstuk dat gebruikt werd bij de productie van Het land van de Glimlach in 1941 met Sandra in de hoofdrol. Het werd geschilderd door Octave Debels.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier