Detentiehuizen moeten een oplossing bieden voor het overbevolkingsprobleem in de gevangenissen. Ook de grootste ‘bak’ van West-Vlaanderen, het Penitentiair Complex Brugge (PCB), kampt met te veel volk. Maar wie zit daar eigenlijk opgesloten? Voor hoelang en voor welke feiten? KW maakte de allereerste analyse ooit.
Ze zijn wellicht de meest verborgen groep inwoners van onze provincie, de gedetineerden. West-Vlaanderen telt drie gevangenissen: een arresthuis in Ieper, het penitentiair landbouwcentrum in Ruiselede en de grote gevangenis van Brugge. De meeste mensen hebben nog nooit een gevangenis van binnenin gezien en kennen die vaak alleen van in films of tv-series. Dat is, voor alle duidelijkheid, goed nieuws maar het zorgt er wel voor dat er de wildste verhalen de ronde doen over het leven achter tralies. Niet altijd even betrouwbaar. KW schept voor u klaarheid.
Wie zijn de gevangenen?
Alle gegevens in dit artikel zijn afkomstig van de federale overheidsdienst Gevangeniswezen en zijn uit de databanken gehaald op 7 januari. Toen zaten er in Brugge 772 gedetineerden, van wie 636 mannen en 136 vrouwen.
Officieel is in het PCB plaats voor 626 mensen. Het gros van de gedetineerden (127) zit in de leeftijdscategorie 30 tot 34 jaar oud, maar er zitten ook 29 volwassen tieners. Opvallend: de oudste gedetineerde van ons land zit ook in Brugge. De man verstikte in juni vorig jaar een medebewoner van een rusthuis in Heusden en werd geïnterneerd. Hij vierde in december zijn honderdste verjaardag in de Brugse gevangenis.
Een huizenhoog cliché: de gevangenis zit vol buitenlanders. Dat klopt niet, al is het aandeel buitenlanders wel hoog. Maar liefst 39 procent heeft niet de Belgische nationaliteit. Van de 300 buitenlanders hebben er slechts 67 verblijfsrecht in België. Nog een cliché: het zijn allemaal Turken of Maghrebijnen. Dat klopt al helemaal niet. Nederlanders voeren de top-5 aan, gevolgd door Roemenen en dan pas Algerijnen, Marokkanen en Irakezen. Met Frankrijk en Bulgarije erbij, zitten vier landen van de Europese Unie in de top-10.
Eerst en vooral: de meeste gevangenen zitten niet voor één feit in de gevangenis. Driekwart van de gevangenispopulatie heeft meerdere feiten op zijn of haar actief. Met stip op één: diefstal. De Brugse gedetineerden zijn goed voor maar liefst 1.112 diefstallen. Op twee staat een groot aantal (917) andere inbreuken: brandstichting, oplichting, valsheid in geschrifte, … Ook populair zijn drugsfeiten (677), geweldsdelicten (676) en zedenfeiten (324). De Brugse gevangenen zijn ook goed voor 111 moorden of pogingen daartoe.
Kleine nuance: niet al die feiten zijn al bewezen. Net dat is een van de pijnpunten in het Belgische gevangenissysteem: de gevangenis zit vol onschuldigen. Niet letterlijk natuurlijk maar het leeuwendeel (408) van de gedetineerden zijn beklaagden, mensen die (nog) niet veroordeeld zijn en dus officieel onschuldig zijn. Zij zitten in de cel in afwachting van het onderzoek naar de feiten waarvan ze verdacht worden. Op geregelde tijdstippen beslist de raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling of hun aanhouding nog nodig is.
Hoe lang?
Van de 329 veroordeelde gedetineerden zitten de meesten (108) een straf uit tussen de drie en vijf jaar, 71 mensen moeten langer dan tien jaar zitten waarvan zes mensen levenslang. Dat zijn de straffen waartoe ze in principe veroordeeld zijn maar dat betekent niet dat ze die straf ook effectief integraal moeten uitzitten. Na verloop van tijd komen gedetineerden in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidsstelling (VI). Velen kunnen hun VI-datum dan ook uit het hoofd. Acht gedetineerden moeten nog maximum dertig dagen wachten tot hun VI-datum, voor 44 veroordeelden is dat meer dan een jaar. Bij de meesten (178) ligt hun VI-datum al in het verleden. Dat zijn mensen die niet in orde zijn met de voorwaarden om vroeger vrij te komen, zoals bijvoorbeeld een vaste verblijfplaats of werk, of die ervoor gekozen hebben om hun straf tot het einde uit te zitten en zonder voorwaarden vrij te komen.
In de Brugse gevangenis zitten ook 25 geïnterneerden. Dat zijn mensen die criminele feiten pleegden, maar daar door hun geestesziekte niet voor veroordeeld kunnen worden. Om de maatschappij te beschermen, worden ze wel opgesloten. Zij hebben géén VI-datum. Ze kunnen enkel vrijgelaten worden als de Kamer voor de Bescherming van de Maatschappij in hen geen gevaar meer ziet.
Los van de 772 gedetineerden die er effectief verblijven, is het PCB ook de moedergevangenis voor nog eens 303 mensen. Zij zijn in strafonderbreking (149) om bijvoorbeeld voor een ziek familielid te zorgen of hebben penitentiair verlof (3). Er zijn ook 103 gedetineerden die onder elektronisch toezicht staan en 47 met het systeem van thuisdetentie. Zij hebben een enkelband die hun doen en laten volgt. Elf mensen hebben beperkte detentie: die kunnen overdag gaan werken en slapen ’s nachts in de cel.
Lees hier het volledige dossier
Lees ook:
Gevangenis van Brugge
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier