Geen eindpunt maar een nieuwe start

De menopauze maakt deel uit van elk vrouwenleven, vandaag zelfs tot een derde ervan. Daar ondervinden ze allerlei ongemakken van, zoals warmteopwellingen en vermoeidheid, stijve gewrichten of pijn tijdens seks. Wat veel mensen echter niet weten, is dat je daar ook iets aan kunt doen. Weg met die misverstanden dus: met de menopauze kunnen vrouwen én mannen wel degelijk positief leren omgaan.

Als we het over de menopauze gaan hebben, dan moeten we eerst het belang van geslachtshormonen in de kijker zetten. Ze komen slechts in uiterst kleine hoeveelheden voor in ons bloed, maar maken een wereld van verschil. Bij mannen heet het geslachtshormoon testosteron, bij vrouwen is dat oestrogeen. En oestrogenen zijn wel degelijk nuttig. Want ze sturen de voortplanting, houden de huid jong, zorgen ervoor dat de vaginawand zijn dikte behoudt waardoor seks aangenaam blijft, houden de bloedvaten elastisch en verlagen de cholesterol, gaan botontkalking tegen en beschermen de hersenen tegen dementie.

“Maar hoe weldadig oestrogenen ook zijn, de aanmaak ervan valt bij vrouwen stil rond hun 51ste levensjaar: de menopauze treedt in. Daarmee vallen in één klap alle goede effecten van oestrogenen weg”, aldus prof. dr. Depypere. Als gynaecoloog ontmoet hij elke dag patiënten die in de menopauze zijn beland. Hij werkt als wetenschapper mee aan studies en wetenschappelijke publicaties en geeft voordrachten aan artsen en aan vrouwengroeperingen. “Tijdens al die contacten luister ik en leer ik wat vrouwen belangrijk vinden. Zo weet ik met welke kwaaltjes, onzekerheden en angsten ze worstelen. Tegelijk ervaar ik dat er nog heel wat misverstanden over de menopauze bestaan. Heel wat vrouwen denken dat het een tijdelijke fase is, of een zenuwziekte. Daarom wilde ik mijn kennis delen door er een boek over te schrijven.”

Aan alle typische kwaaltjes valt gelukkig iets te doen

In het boek zet hij helder uiteen wat de menopauze overigens een misleidende term, want de menopauze is geen pauze, maar een definitieve stop is en hoe de hormonenmachinerie in ons lichaam in elkaar steekt. Hij duidt ook waarom de menopauze als maatschappelijk fenomeen vrij recent is. Zelfs aan het begin van de twintigste eeuw leefden vrouwen gemiddeld amper vijftig jaar. Een lange menopauze was toen gewoon ondenkbaar. Vandaag is de gemiddelde levensverwachting voor vrouwen in België en Nederland bijna 84 jaar. Maar dat betekent ook dat alsmaar meer vrouwen een lange periode van hun leven doorbrengen in de menopauze.

Geen paniek?

Reden te meer dus om meer aandacht te hebben voor de menopauze en vooral: om ons niet zomaar neer te leggen bij de ongemakken ervan. Want die ongemakken kunnen tellen. Het gaat om hou je vast warmteopwellingen, slaap- en geheugenstoornissen, prikkelbaarheid en stemmingswisselingen, depressieve neigingen, stramme spieren, uitdrogingsgevoel van de vagina en pijn tijdens seks, osteoporose, meer vet ter hoogte van de buik en meer gewicht, verhoogde bloeddruk, dunnere huid en dunner haar, urineverlies en een geprikkelde blaas. Geen paniek: vrouwen krijgen die klachten zelden allemaal tezamen op hun bord. Maar ook al krijg je met ‘slechts’ enkele kwalen te kampen, pak ze aan! Nog te veel vrouwen denken dat ze wel even op de tanden kunnen bijten tot het ergste voorbij is. Of ze zijn ervan overtuigd dat de natuur de menopauze heeft voorzien. Waarom zou je daar dan iets aan willen doen? Bovendien leeft er een onnodige angst over de relatie tussen hormoontherapie en borstkanker. Dus zwijgen veel vrouwen liever over de ongemakken die ze ervaren. Een enquête van dr. Depypere uit 2016 bracht aan het licht dat 40% van de vrouwen met meer dan drie klachten zich zelfs niet laat behandelen.

Erg jammer is dat, want aan al die klachten valt iets te doen. Wetenschappers kunnen met natuurlijke hormonen de veroudering van vrouwen in de menopauze beïnvloeden en hun leven zo aangenaam mogelijk maken. Daarnaast kun je zelf preventieve maatregelen nemen. Het helpt om zo gezond mogelijk te leven. Het gaat erom dat je alles kunt blijven doen wat je wil zonder dat je hinder ondervindt. Wie zich gezond voelt, kan fysiek blijven bewegen en staat ook mentaal sterk. Daar komt nog eens het belang bij van autonomie over je eigen leven: dat je zelf beslist hoe je je leven invult.

Je kunt jezelf en je lichaam beter leren kennen. Zo hoeft de menopauze geen eindpunt te zijn, maar integendeel de start van een nieuwe levensfase die niet hoeft onder te doen voor de voorgaande. Dóén!

‘Menopauze/Menostart’ door prof. dr. Herman Depypere, Uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts, 175 blz., 21,99 euro.