Een mondmasker is het nieuwe beleefd

Van wegwerpexemplaren tot high fashion-modellen: mondmaskers zijn niet meer weg te denken. En dat vraagt van velen een nieuwe mindset. In geen tijd veranderde het idee over een bedekt gezicht als ‘toch een beetje

verdacht’ in het nieuwe normaal. Meer zelfs, volgens etiquettespecialiste Isabelle Coppens: “Een mondmasker dragen is het nieuwe beleefd, het getuigt van respect tegenover je medemensen.”

In Hong Kong is men het dragen van een mondmasker al langer gewoon, vooral om anderen niet te besmetten als men ziek is. En intussen is het over heel Azië verspreid, deels ook om zichzelf te beschermen tegen fijn stof. Vandaag zijn mondmaskers ook bij ons op bepaalde plaatsen al verplicht, op andere plaatsen worden ze sterk aangeraden. Ze maken de komende tijd onmiskenbaar deel uit van onze omgeving, en dat vraagt om wat aanpassing in onze hoofden. Want vonden we die door Brugge rushende Japanners met mondmasker op niet een tikkeltje paranoia? Vonden we niet dat een bedekt gezicht er op wijst dat iemand niet herkend wil worden? Misschien zelfs iets te verbergen heeft? Isabelle Coppens, oprichtster van Gracious Manners en gespecialiseerd in etiquette, wellevendheid en omgangsvormen, helpt ons uit de vandaag ook in het Westen niet langer te omzeilen vraag: mondmasker op of niet? En wat zegt de etiquette daarover?

“We moeten het onderscheid maken tussen het dragen van een mondmasker en bijvoorbeeld een zonnebril”, meent Isabelle. “Een zonnebril zetten we op als bescherming tegen de zon, maar zetten we af om iemand te begroeten. Omdat het gewoon beleefder is om iemand aan te kijken bij een begroeting. Voor mondmaskers ligt dat anders: afgelijnde regels zijn er vandaag niet, maar die dringen zich wel op door corona. Daarom grijpen we terug naar het basisprincipe van etiquette: respect hebben voor anderen en attent zijn voor je medemens. Als het dragen van een mondmasker andere mensen rondom je een comfortabeler of veiliger gevoel geeft, is dat de nieuwe norm.”

Laat het dus duidelijk zijn: het niet dragen van een mondmasker getuigt niet langer van een dapper trotseren van gevaar of een blind vertrouwen in anderen. Het wel dragen daarentegen draagt de mooie boodschap uit dat je je omgeving wil beschermen. Wat niet wegneemt dat het dragen ervan de manier waarop we met elkaar omgaan beïnvloedt. Een spontane glimlach gaat verloren, ons gezicht spreekt niet langer boekdelen achter een lapje stof. Een bedenking waarin Isabelle zich zeker kan terugvinden. “Maar onderschat toch de kracht van een glimlach niet. We glimlachen ook met onze ogen en aan de intonatie van iemands stem hoor je of die persoon lacht of niet. Ik denk dus niet dat het uiten van onze oprechtheid in gevaar komt, integendeel zelfs.”

Attent en respectvol

Mondmaskers zijn stilaan een vertrouwd beeld, maar ook andere omgangsvormen kwamen de voorbije weken onder druk te staan. Wie had enkele maanden geleden kunnen denken dat elkaar de hand drukken of een kus geven vandaag not done zou zijn? We kuchen voortaan in onze elleboog, knuffelen niet meer op straat. Wat betekent etiquette eigenlijk als de regels zo snel kunnen veranderen? “Etiquette op zich verandert helemaal niet”, zet Isabelle een hardnekkig misverstand recht. “Het is geen verzameling stijve en overbodige gedragsregels. Etiquette vertrekt vanuit het basisprincipe dat we ons attent en respectvol naar anderen toe opstellen, en dat verandert niet, ook niet als gevolg van corona. Alleen de manier waarop het principe wordt toegepast en zich dus uit in onze omgangsvormen verandert.”

Ons gezicht spreekt niet langer boekdelen

En net omdat respect het uitgangspunt is, aanvaarden we de nieuwe regels gemakkelijker. Zoals eerder al op het vlak van digitale communicatie. Uit respect zit je niet te sms’en tijdens een tête-à-tête, je houdt geen zakelijke videocall in pyjama. Of ook mondmaskers blijvers zijn? “Ik denk niet dat we, eens de medische noodzaak wegvalt, nog mondmaskers zullen dragen. Wel zullen we ons in de toekomst blijvend sterker bewust zijn van de gevaren van een epidemie. Het zal niet langer een ‘goeie’ indruk geven om te gaan werken met een verkoudheid, of om samen te komen met vrienden als je een hele avond zit te niezen. Als iemand een uitgestoken hand liever niet beantwoordt omdat hij of zij de ander niet wil besmetten, zal dat waarschijnlijk niet langer als een belediging beschouwd worden. Er komt een draagvlak voor een nieuwe attitude: blijf thuis als je je minder goed voelt, zorg voor anderen en hou rekening met datgene waar anderen zich comfortabel bij voelen.”

Etiquetteregels kennen hun ups en downs. In moeilijker tijden grijpen we er sneller naar terug, omdat mensen houvast nodig hebben. Op die manier ook verplícht corona ons vandaag enigszins om meer rekening te houden met onze medemens. Iets om mee te nemen in de toekomst.

Do’s

Zet een mondmasker op op plaatsen waar social distance aanhouden moeilijk is, ook als dit strikt genomen niet verplicht is.

Oefen in glimlachen met je ogen.

Dont’s

Zet je mondmasker niet af als je een gesprek aanknoopt. Anders dan een zonnebril of hoed draag je het masker uit medische overwegingen.

Hou rekening met de gelegenheid waarop je een mondmasker draagt: kies een sober model voor formelere aangelegenheden. Frivolere kleurtjes of gekke opschriften kunnen zeker wel onder vrienden.