De fraaiste bijzaak ter wereld is nog altijd hoofdzaak. En dat lang niet alleen op deze vrijdag voor valentijn. Van de geboorte tot de dood omgeeft en ketent de liefde iedereen, of laat ze haar afwezigheid voelen. Niets is fascinerender. En toch heerst er een universele angst om een duurzame relatie aan te gaan. Want niets dat zo diep teleurstelt als de liefde.
Je kiest niet op wie je verliefd wordt, noch kan je het voorspellen. Verliefdheid overvalt je. De Fransen noemen het fenomeen niet voor niets la folie en ook in de Nederlandse taal spreken we van ‘gek op iemand zijn’. Psychiater Dirk De Wachter: “Verliefdheid is een stormachtig, hormonaal gevoel dat voorbijgaat aan alle ratio. We worden nu niet minder verliefd dan vroeger maar onze reactie erop is wel veranderd. Er heerst een universele relationele angst die deels te maken heeft met de vele relatiebreuken die we om ons heen zien. Het is een poging te ontsnappen aan het leed en verdriet dat we inherent met een relatiebreuk associëren.”
Keuzestress
Er zijn geen zekerheden als het op liefde aankomt. Voor de een is de liefde een walk in the park, terwijl het voor anderen aanvoelt alsof ze hun hart door een mijnenveld sturen. Soms wordt de liefde aan flarden geschoten omdat ze op gespannen voet komt te staan met de (individualistische) hang naar vrijheid. Andere keren bezwijkt ze onder het gewicht van torenhoge verwachtingen. We willen wel nog verliefd worden, maar dan meteen op de juiste. Met minder dan de grote, ware, zuivere liefde neemt menigeen geen genoegen meer. En hoewel de vijver waaruit we onze partner kunnen kiezen
Hoeveel je er ook over nadenkt, liefde blijft een sprong in het onbekende
Professor De Wachter: “Van studiekeuze tot je levenspartner, vroeger werden heel wat levensbepalende beslissingen voor ons gemaakt. We hebben ons bevrijd van de keuze die onze ouders voor ons maakten. Nu zijn we vrij om te kiezen wat we studeren, hoe we onze vrije tijd invullen en met wie we ons leven delen. Maar wat blijkt? We lopen verloren en liepen daardoor een angst op om beslissingen te maken en geven ons lot daardoor opnieuw uit handen. Ditmaal aan relatiebureaus, experts en apps.”
Het individu als onruststoker
Ook de individualisering van de maatschappij heeft ervoor gezorgd dat we moeite hebben om een relatie aan te gaan. We willen allemaal onze eigen dromen vervullen en willen die niet op het spel zetten voor een ander. Wat betreft onze ambities en levensdoelen, zijn we niet geneigd om compromissen te sluiten.
Professor De Wachter: “Het autonome individu is het ideaal van de moderne tijd. We plaatsen individualisering voorop, waardoor afhankelijkheid en verbondenheid worden aanzien als zwakte. Maar een relatie vraagt toch in zekere mate een vorm van afhankelijkheid, om rekening houden met elkaar. Vroeger was dat de rol van de vrouw. Zij moest haar ambities temperen en haar leven ondergeschikt maken aan dat van ‘de fantastische man’. Dankzij de emancipatie van de vrouw kan ook zij haar dromen najagen. We leven in een tijdperk dat als verplicht levenscrescendo aan elk individu meegeeft ‘zichzelf te ontplooien’ en ‘zichzelf te realiseren’. Iedereen wil en kán het maken, maar dat individualistische houdt de symbiose met anderen tegen, waardoor onze relaties eronder lijden.”
We willen wel nog verliefd worden, maar dan meteen op de juiste
Worden onze vlinders in de buik dan met uitsterven bedreigd? “Toch niet. Liefde is en blijft voor velen de noodzakelijke basis om intimiteit uit te bouwen. Het is een bron van passie waar je op een later moment in je relatie naar terug kan grijpen. Om bij te tanken en op die manier je geloof in de liefde opnieuw te voeden”, aldus Dirk De Wachter.
Chance
Het is een mooie gedachte dat verliefdheid eeuwig kan duren, maar in werkelijkheid blijkt het maar voor te komen bij tien procent van de koppels. Voor alle anderen is het vooral een mooie start van een relatie. Het Nederlandse psychologenechtpaar Dick Barelds en Pieternel Barelds-Dijkstra onderzocht het effect van verliefdheid op langdurige relaties. In hoeverre heeft dat vlam-in-de-pijpgevoel nog invloed zodra die eerste vonk gedoofd is? Ze contacteerden duizenden koppels en verdeelden die in drie categorieën. De eerste groep bestond uit echtparen die al geruime tijd met elkaar bevriend waren voor ze een liefdesrelatie aangingen. De tweede groep had een traditionele rij afspraakjes achter de rug vooraleer het intiemer werd. De laatste categorie begon als vreemden die halsoverkop verliefd werden. Na een gemiddelde van vijfentwintig jaar loopt de kwaliteit van de relatie bij de drie groepen ongeveer gelijk, behalve op het vlak van passie. Wat blijkt? Mensen die plotsklaps verliefd geworden waren, zijn passioneler ingesteld. Ze denken vaker aan hun wederhelft en kunnen zich geen leven voorstellen waarin ze met iemand anders getrouwd zouden zijn.
We laten vandaag graag relatiebureaus, experts en apps beslissen over wie de ware is
Al maakt psychiater Dirk De Wachter hier graag een kanttekening bij: “Er bestaat geen toverformule voor een langdurige succesvolle relatie. Het gaat vaak over chance en de noodlottigheid van het leven. Een onenightstand kan uitdraaien in een relatie waarin je vijfentwintig jaar later nog plezier beleeft met elkaar. Of je kan na een periode van voorzichtigheid een relatie aangaan, maar na vijf jaar al op elkaar zijn uitgekeken. Er bestaat zoiets als de onvoorspelbaarheid van het bestaan, en gelukkig maar. Dat is ook de schoonheid van het leven, het maakt ons bestaan de moeite waard. De liefde is onvatbaar, het is onze raison d’être. Een gok die we rationeel proberen af te wegen. Maar hoeveel je er ook over nadenkt, het blijft een gok. Een sprong in het onbekende.” (Sabrina Bouzoumita)
Psycho
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
