De hallucinante beelden die spoorwegbeheerder Infrabel verspreidde over een auto die eerder deze maand in Moeskroen over de sporen reed en neergelaten slagbomen aan een overweg negeerde, schokken het land. Ook in onze provincie tarten honderden waaghalzen het lot en halen ze levensgevaarlijke stoten uit nabij spoorwegen. Het zijn doorgaans buurtbewoners die uit gewoonte foutief denken dat er hen niks kan gebeuren. Alleen al in Wevelgem werden op amper twee maanden tijd 27 overtredingen vastgesteld. Er waren dit jaar drie doden op en rond de sporen in onze provincie.
Ook in onze provincie probeert Infrabel mensen te sensibiliseren om geen gesloten slagbomen te negeren aan spoorwegovergangen. Aan de overweg Roeselarestraat / Lode de Boningestraat ter hoogte van het station Wevelgem heeft de spoorwegbeheerder in maart al de allereerste ‘Warning Box’ in Vlaanderen geïnstalleerd. Later werden aan negen andere spoorwegovergangen in ons land gelijkaardige boxen geplaatst.
Geluidsalarm
Dit sensibiliseringssysteem geeft automatisch een geluidsalarm wanneer een weggebruiker een gesloten overweg wil oversteken. De resultaten van dit toestel, dat eerder op andere locaties werd getest, zijn naar verluidt heel positief. Het is een van de maatregelen uit het actieplan van Infrabel om de spoor- en verkeersveiligheid aan overwegen verder te verhogen.
Aan de overweg in Wevelgem stelde Infrabel vast hoe groot het probleem is. Tijdens de periode van 20 november 2024 tot 8 januari 2025 – op amper 49 dagen, toen de Warning Box nog niet actief was – werden er 27 overtredingen vastgesteld. Met de activering van de Warning Box verwacht Infrabel dat het aantal overtredingen tegen de verkeersregels met ongeveer 30 procent zal dalen.
Drie doden
Pas in de loop van januari of februari zal Infrabel haar jaarcijfers voor 2025 publiceren. Maar we herinneren ons in elk geval drie fatale feiten het voorbije jaar. Zo belandde in oktober een 47-jarige bromfietsster onder een trein in Gits. Eerder diezelfde maand werd in Jabbeke een persoon gegrepen door een trein.
Begin september liet een man in Kuurne het leven na een aanrijding met een trein. In maart had een 81-jarige vrouw uit Zillebeke meer geluk: ze kwam met de schrik vrij na een ongeval, nadat haar auto aan de overweg op de Komenseweg werd gegrepen door een trein.
Spoorlopers
Feit is dat er dit jaar in ons land al 523 incidenten met ‘spoorlopers’ werden vastgesteld. Met zes doden en één zwaargewonde als gevolg. Voor onze provincie ontbreken precieze cijfers, maar in 2022 bijvoorbeeld ging het in West-Vlaanderen om 42 meldingen van spoorlopers. Jongeren vanaf 14 jaar riskeren een boete van 175 euro, volwassenen 300 euro – bij recidive 500 euro.
In 2024 waren er dertig ongevallen aan overwegen in België, wat één minder is dan in 2023. Tijdens de periode 2008-2021 waren er jaarlijks gemiddeld 45 à 50 ongevallen. Voor West-Vlaanderen gaat het in 2024 om drie ongevallen, in 2023 waren er in onze provincie zes ongevallen, in In 2022 betrof het acht ongevallen.
Wat met haven?
“Als je er de ongevallen in havengebied niet meetelt, dan is de daling voor ons land nog duidelijker: 21 ongevallen in 2024 tegenover 25 in 2023”, zeggen Frederik Petit en Thomas Baeken, de woordvoerders van Infrabel. Dit is historisch laag en lijkt een positief gevolg te zijn van de genomen maatregelen door Infrabel: vervanging van overwegen, sensibilisering, zonder hierbij de ingebruikname van een gratis noodnummer 1711 te vergeten.
In de haven van Zeebrugge, waar er 130 km aan sporen liggen en zijn 20 overwegen zijn, heeft Infrabel in juni samen met het havenbestuur en de transportfederatie een sensibiliseringscampagne naar truckers toe gevoerd onder de noemer ‘Rood = Stop’. Aanleiding was een dodelijk ongeval met een vrachtwagenbestuurder in december 2024 in zusterhaven Antwerpen.
Wintermaanden
Het aantal slachtoffers daarentegen blijft hoog: vijf doden en acht zwaargewonden in 2024 tegenover zes doden en vijf zwaargewonden in 2023 in heel het land. In West-Vlaanderen vielen er twee lichtgewonden in 2024. Het jaar daarvoor betreurde onze provincie twee doden en één zwaargewonde, net als in 2022.
Opvallend is dat 30 procent van de ongevallen zich voordoet in de wintermaanden november, december en januari. 60 procent van de ongevallen komt doordat weggebruikers de overweg oversteken terwijl de lichten op rood staan en de slagbomen gesloten zijn.
In 80 procent van de ongevallen is een voertuig betrokken, maar het zijn vooral zachte weggebruikers (fietsers en voetgangers) die het meeste risico blijven lopen bij een aanrijding. Een laatste terugkerende vaststelling van Infrabel is dat de ongevallen buiten havengebied voornamelijk gebeuren met buurtbewoners die vaak passeren aan de overweg en uit gewoonte (foutief) denken dat hun niets kan overkomen.
