Ondanks protestacties en 564 ingediende bezwaarschriften, waaronder een petitielijst met 2.450 ondertekenaars, zet ook het Vlaams Gewest het licht op groen om het huidige stationsgebouw te slopen. “De minister heeft nog geen beslissing genomen. Indien zij akkoord gaat, zullen wij een juridische procedure opstarten. We hebben een advocaat klaarstaan”, zegt Adriaan Linters, lid van actiecomité Red Ons Station.
“Men voelt zich niet gehoord”
In het 39 pagina’s tellend advies werd het stationsproject door de gewestelijke omgevingsvergunningscommissie (GOVC) beschreven als een ontegensprekelijke meerwaarde voor de onmiddellijke omgeving en, bij uitbreiding, de hele stad. De bezwaren van het openbaar onderzoek – die liep van 17 augustus tot en met 15 september 2023 – worden volgens de GOVC voldoende ondervangen in de omgevingsvergunningsaanvraag.
“We houden ons klaar om een procedure tot schorsing en vernietiging op te starten voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen” – Adriaan Linters
“Meer dan 3.100 betrokken burgers ondertekenden al een petitie tegen de sloop van het Kortrijkse stationsgebouw. Meer dan 50 architecten, stedenbouwkundigen, personen uit de kunst- en cultuursector, academici en journalisten ondertekenden in juni 2023 een Manifest voor het Behoud van een Station. De NMBS en Stad Kortrijk leggen deze brede maatschappelijke steun voor het behoud van het stationsgebouw naast zich neer. Men voelt zich niet gehoord”, klinkt het bij actiecomité Red Ons Station. “Zoals gezegd houden wij ons, samen met enkele burgers en onder meer Europa Nostra, klaar om een procedure tot schorsing en vernietiging op te starten voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Ongeacht de afloop wordt een ideeënwedstrijd voor creatieve jonge ontwerpers ingericht om aan te tonen wat kon/kan gebeuren met het station van Kortrijk.”
Architecturale en cultuurhistorische waarde
Het overgrote merendeel van de bezwaarschriften heeft betrekking op de sloop van het oude stationsgebouw. “Het station van Kortrijk moet behouden blijven omwille van zijn cultuurhistorische waarde als symbool van de wederopbouw en de heropstanding van de stad na de zware bombardementen van 1944. Het is in die zin een monument voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog”, vertelt Adriaan. “Daarnaast moet het behouden blijven omwille van zijn architecturale waarde. Het stationsgebouw is één van de meesterwerken van de Kortrijkse architect Pierre Albert Pauwels en het laatste grote wederopbouwstation in Vlaanderen uit deze periode. Het is uniek binnen de naoorlogse stationsarchitectuur. In onze bezwaarschriften halen we ook ecologische redenen aan. Een gebouw slopen dat in goede bouwfysische staat verkeert is een verspilling van energie en materiaal en druist in tegen principes als duurzaamheid, behoud, herbestemming, recyclage en circulaire economie. De overheid, die zelf deze principes promoot, verliest haar geloofwaardigheid door in te stemmen met dit project.”
Geen formele weigeringsgronden
De bevoegde commissie van het departement Omgeving van de Vlaamse overheid stelt dat de architecturale en cultuurhistorische waarde van het huidige stationsgebouw uit 1956 nergens in een juridisch kader zijn vastgelegd. “Het stationsgebouw is niet beschermd, noch opgenomen in een inventaris, waardoor deze waardes geen formele weigeringsgronden zijn”, staat te lezen in het advies. “Het nieuwe station heeft evenzeer als het oude een architecturale waarde. Het omvat onder meer een verwijzing naar het eerste stationsgebouw van de stad, dat ook een kenmerkende luifel had (gebombardeerd in 1944 en nadien gesloopt om plaats te maken voor het huidige gebouw). Het nieuwe stationsgebouw verwijst zo op verschillende manieren naar beide historische stations, en vormt voor deze eeuw een nieuw stedelijk uitzicht.”
“In het nieuwe station zullen kenmerkende kunstwerken uit het bestaande stationsgebouw worden gerecupereerd en geïntegreerd” – GOVC
Op de voorgevel van het oude stationsgebouw bevindt zich een bas-reliëf van beeldhouwer Maurits Witdouck (1928-2014), een allegorische voorstelling van reizen en transport. Binnenin siert een kunstwerk van de Brugse keramist Rogier Vandeweghe (1923-2020) de centrale reizigershal. Dit kunstwerk verbeeld de rivier de Leie en brengt hulde aan de Kortrijkse nijverheden. “In het nieuwe station zullen deze kenmerkende kunstwerken uit het bestaande stationsgebouw worden gerecupereerd en geïntegreerd, zodat de verwijzing naar het verleden zichtbaar blijft. De meest waardevolle elementen blijven zo behouden.”
Het feit dat het stationsgebouw uit 1956 nog in betrekkelijk goede bouwfysische staat is, kan volgens de GOVC geen reden zijn om een vergunningsaanvraag voor de sloop ervan te weigeren. “Het nieuwe station beoogt ook belangrijke duurzaamheidsprincipes, zoals het stimuleren van gebruik van het openbaar vervoer en van actievere vervoersmodi, ontharding en efficiënter ruimtegebruik.”
De GOVC besluit: “De beleidsambities rond stads- en stationsvernieuwing en de in het ontwerp vervatte sterk verbeterde ruimtelijke kwaliteit wegen zwaarder door dan het behoud van het erfgoed.” Het is nu aan Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) om de vergunning ten laatste op 3 februari af te leveren.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
