Een week geleden maakte de ‘WANorde v/d Piro’ uit Vichte via een ludieke actie duidelijk dat ze zich stiefmoederlijk behandeld voelen. Aan de Sint-Arnolduskerk in Tiegem hadden ze een extra wegwijzerbord aangebracht onder de drie borden Deerlijk, Vichte en Ingooigem met als opschrift ‘DORP v/d PIRO 6’. “Of de piro’s nu verkocht worden in een café door de cafébaas of door een vereniging, zou toch geen verschil mogen maken naar erkenning als cultureel erfgoed toe”, aldus de WANorde v/d Piro.
Amper een etmaal later was het opschrift gewijzigd in ‘DORP v/d PIPO 6’. Niemand eiste tot nu toe deze tegenactie op en de Orde van de Piro liet optekenen dat ze niets afwisten van wegwijzerborden. “Alle aandacht die de piro krijgt, is mooi meegenomen”, reageerde de WANorde laconiek. “We vermoeden dat de Orde van de Piro er voor iets tussen zit. Alleszins zijn wij niet de enigen die misnoegd zijn dat zij bepalen wie er wel en niet op de affiche mag en dat zij de geschiedenis van dit worstenbroodje naar hun hand zetten. De chirojongens van Ingooigem die een eigen pirobak organiseren in hun lokalen, passen de affiches aan door de datum van hun pirobak erbij te schrijven.”
Traditie
Elke ‘echte’ inwoner van Groot-Anzegem kent de piro: een stuk worst dat gebakken wordt in pistoletdeeg. Volgens Frank Furniere, ondervoorzitter van de Orde van de Piro, stamt deze traditie nog uit de tijd van toen er heel wat Anzegemnaren als grensarbeider in Noord-Frankrijk gingen werken. Daar leerden ze de plaatselijke kermis ‘La ducasse du pierrot’ kennen, letterlijk vertaald ‘de kermis van de hansworst’. Op het einde van die kermis trakteerden de caféuitbaters altijd met gratis worsten. Ze stopten deze vettig gebakken worsten in een stuk brood, want anders was hun ransel één vettige boel. Bij thuiskomst stapten ze meestal binnen in een lokale herberg om hun verdiende centen om te zetten naar wat vertier.
Erkende pirobak
In Groot-Anzegem organiseren verschillende cafés volgens een beurtrol nog steeds een pirobak in een weekend tussen eind september en eind februari. In 2019 werd de Orde van de Piro opgericht door negen mensen van de culturele raad die de piro als cultureel erfgoed willen promoten. Getooid met het officiële lint zijn ze aanwezig op alle erkende pirobaks in de cafés in de gemeente.
“In Tiegem was er in het jaar 1905 een piroaffiche met daarop maar liefst 70 deelnemende herbergen. In die tijd waren er ook gewoon zoveel cafés. Als Orde zetten we de eerste en laatste pirobak van het seizoen wat luister bij, verspreiden we informatie over de piro en geven we vorm aan nieuwe initiatieven zoals het maken van een pirolied bijvoorbeeld. Elke caféuitbater krijgt een oorkonde als officiële ambassadeur van de piro.”
Het is verre van de bedoeling om verdeeldheid te zaaien – Yannick Ducatteeuw, Schepen van Cultuur en Roerend Erfgoed (Inzet)
“We zijn al langer vragende partij om hierover verder in gesprek te gaan met de schepen van Erfgoed Yannick Ducatteeuw”, aldus Geert De Maesschalck als woordvoerder van de Vichtse pirobakken. “Op de gemeenteraad van 9 november zei de schepen dat hij met ons rond tafel wil zitten. Vanuit de verenigingen zouden we graag hebben dat hij ons sentiment ook ter harte neemt. De vraag is wat het uitmaakt of het nu de cafébaas zelf is die verkoopt en dan dus wel op de affiche mag en meetelt voor de Orde of dat het een vereniging is die in dat café de organisatie en verkoop doet. In Vichte zijn we met drie verenigingen die ieder hun pirobak hebben tijdens een bepaald weekend in café Den Breugel op de Vichteplaats. Er gaan dan in totaal meer dan 6000 piro’s de deur uit, dus dat is toch wel relevant in het verhaal van de piro. Nu staan er maar veertien pirobaks op de affiche, terwijl het er vroeger meer dan het dubbele waren. Wat is het probleem?”
Pirogeschiedenis
De WANorde van de Piro is ook op zoek naar het juiste verhaal achter de piro. “Buiten een affiche waarover de Orde spreekt, zijn er geen bronnen buiten een schrijven van Wijlen Godfried Van de Meulebroeke die een Avelgemse bakkersfamilie Vandemeulebroecke vermeldt in de eerste helft van 1900”, vervolgt De Maesschalck.
Ook Léon Vanschaemelhout uit Kaster beweert dat de pirogeschiedenis onjuist is. In maart 2020 drong hij via een handgeschreven brief aan op een rechtzetting in onze krant om zijn familiegeschiedenis te vertellen. Al in 1800 maakten ze samen met beenhouwerij Van de Walle uit Kluisbergen worstenbroodjes. “Ik vind het bedenkelijk dat de Orde het verhaal over de familie Vanschaemelhout negeert onder het mom ‘Dat Léon het allemaal niet meer zo goed zal weten’ “, aldus De Maesschalck. “Ook wat Vichte betreft, lijkt het toch aannemelijk dat de grensarbeiders uit Rijsel die daar aan het station aankwamen in een herberg zich tegoed deden aan een worstenbrood met wat gerstenat.”
Bij Erfgoed Zuidwest schrijven ze dat de oorsprong van de piro niet helemaal duidelijk is. Enerzijds heb je het verhaal over de grensarbeiders en anderzijds dat een Vlaamse soldaat in dienst bij het leger van Napoleon het worstenbroodje leerde kennen tijdens een veldtocht in Rusland.
Schepen van Cultuur en Roerend Erfgoed Yannick Ducatteeuw (Inzet) zet mee zijn schouders onder de Orde van de Piro. “We merken dat er nog steeds bepaalde gevoeligheden zijn in Groot-Anzegem. Het is verre van de bedoeling om verdeeldheid te zaaien. We willen met de Orde net de piro positief belichten en de erfgoedwaarde bewaken. Ik heb aangegeven dat we na het piroseizoen gaan samenzitten met de WANorde van de Piro, dus in april of mei.”
Primeur
De WANorde v/d Piro ontdekte dat er een West-Vlaams pirobier bestaat dat oorspronkelijk in Ichtegem werd gebrouwen”, aldus De Maesschalck. “We onderzoeken of we beide West-Vlaamse streekproducten kunnen samenbrengen. Wie weet, misschien al op onze volgende Vichtse pirobak?” (GV)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
