Veerle Vanderstraeten werkt als ADL-assistent: “Mondmaskers? Daar is geen sprake van bij ons”

Het zijn barre tijden voor zowat iedereen op de planeet. Een pandemie slaat wild om zich heen en we kijken met argusogen naar de zorgsector voor een oplossing. Kortrijkzane Veerle Vanderstraeten (61) werkt als ADL-assistent en kampt niet alleen met de beperkingen van het coronavirus. Het moet gecombineerd worden met een nooit eindigende reeks aan besparingen. “We staan in de eerste lijn, krijgen geen bescherming en weten niet eens of ons systeem zal kunnen blijven bestaan”, klinkt het in een noodkreet.

“Ik werk in de zorg, dus ik zorg eerst even voor de koffie”, start ze al lachend het interview. Veerle probeert er de glimlach in te houden en respecteert alle maatregelen die door de overheid werden opgelegd. “Ik ga je geen hand geven en we zetten ons elk aan een kant van de tafel, zo blijven we op voldoende afstand van elkaar”, klinkt het. Veerle houdt haar telefoon nauwlettend in het oog want ze kan op elk moment opgeroepen worden. “Ik ben stand-by om eventuele zieke collega’s te vervangen. Onze gebruikers rekenen op onze permanente beschikbaarheid dus in deze tijden van virussen en besmettingen moeten we ieder tekort meteen kunnen opvangen.”

Diensten inhuren

ADL-assistenten, mensen die bijstaan in de Activiteiten van het Dagelijkse Leven, zijn zorgverleners die mensen met een fysieke beperking bijstaan waar nodig. “Het concept is eenvoudig en complex tegelijk”, zegt Veerle. “We hebben geen patiënten maar gebruikers, mensen die onze diensten inhuren. Het zijn mensen die pakweg 30 jaar geleden wegkwijnden in instellingen, terwijl ze mentaal helemaal geen problemen hebben. Ze leven in hun eigen woning of in een sociale huurwoning en die wordt compleet aangepast. Natuurlijk word je dan geconfronteerd met bepaalde dingen die je niet meer zelfstandig kan doen. Een pen laten vallen, je bril die onder de kast ligt of zelfs ‘s nachts opstaan om naar het toilet te gaan? Voor ons de meest normale zaak ter wereld maar voor onze gebruikers vaak een onoverkomelijk euvel. Dan bellen ze ons, 24/7 en we staan hen bij. Ik gebruik bewust niet het woord ‘hulp’ omdat ADL-assistenten eigenlijk het verlengde van armen en benen zijn. We staan onze gebruikers bij zodat ze zichzelf kunnen behelpen en zo zelfstandig mogelijk kunnen leven.”

“Het systeem van ADL bestaat iets meer dan 20 jaar. Ik werkte vroeger in een hobbywinkel maar voelde op een bepaald moment aan dat ik nood had aan iets anders. Een vriend van ons was actief in de zorgsector en stelde me voor om te solliciteren. Eerst begreep ik niet goed hoe ik geschikt zou kunnen zijn voor een job in die sector, ik had immers totaal geen opleiding hierin genoten. Bleek dat dit net de sleutel was van het ADL-systeem. Wie verpleegster is of een opleiding in de zorg heeft genoten, werkt volgens een bepaalde routine, een zeker systeem. Wij moeten werken volgens de noden van onze gebruikers. We gaan nooit tegenspreken, behalve als het hen in gevaar zou brengen uiteraard.”

Personeelstekort

Het feit dat de ADL assistenten niet meteen een grote groep van zorgkundigen vormen, in deze tijden van crisis, voor heel wat bijkomende druk en risico’s. “We kregen een volledige waslijst aan maatregelen doorgestuurd, die we meteen in de praktijk moesten omzetten”. Veerle legt meteen een enorm pijnpunt voor. “Niet alleen is er van dingen zoals mondmaskers voor ons helemaal geen sprake maar we worden ook geconfronteerd met een eindeloze lijst aan besparingen. Dus naast het feit dat we onze voorzorgsmaatregelen op uiterst creatieve manieren moeten gaan uitvoeren, is het tempo waarop we moeten werken ook verschroeiend hoog geworden. We willen onze gebruikers en onszelf niet in gevaar brengen.”

We worden geconfronteerd met een waslijst aan besparingen

“Combineer dat met het herleiden van het personeel dat we nog hebben en dan begrijp je al snel dat we bepaalde oproepen pas erg laat kunnen behandelen. Waar we standaard eigenlijk al binnen de paar minuten ter plaatse zijn, is het op dit moment vaak zelfs uren wachten alvorens we bij de mensen thuis aankomen. Echt vlot kun je het niet noemen maar we mogen geen risico’s nemen, al was het maar om onze gebruikers niet in de steek te laten. Ondertussen is het voor ons ook koffiedik kijken hoe het allemaal verder moet. Onze organisatie doet haar uiterste best om zoveel mogelijk informatie te krijgen over de Corona dreiging en hoe we hiermee moeten omgaan. Helaas worden onze vragen vaak beantwoord met andere vragen waardoor we leven in een waas van onduidelijkheid.”

Band met iedereen

Ondanks het onzichtbare gevaar en de besparingen, blijft Veerle positief. “Ik weet dat ik, samen met al mijn collega’s, onze gebruikers toch die kleine boost kan geven. We wandelen of fietsen naar alle adressen die we onder onze vleugels hebben en ik kan daar ook wel van genieten. Het is een feit dat dit voor mij nog steeds mijn ‘job’ is en ik slaag er eigenlijk wel in om werk en privé strikt gescheiden te houden maar je kan natuurlijk nooit vermijden dat je ergens wel een band krijgt met iedereen. Ik herinner me nog de allereerste keer dat ik bij iemand thuis kwam. Ook ik stond nooit echt stil bij de fysieke beperkingen van bepaalde mensen. ‘Een man in een rolstoel, OK’ dacht ik. Toen ik eenmaal bij die man thuis was, werd ik ondergedompeld in een wereld die voor hem compleet anders was dan voor mij. Toch waren we in dezelfde ruimte, op hetzelfde moment en wat voor mij banale zaken waren, waren voor hem enorme uitdagingen. Het was een verrijking omdat ik toen van op de eerste lijn zag hoe ingrijpend een handicap uiteindelijk is. In het begin was het ook erg onwennig want je probeert telkens aangepast te reageren, wat vaak voor ongemakkelijke situaties zorgt. Ondertussen ken ik al onze gebruikers door en door en sta ik er vaak zelfs niet eens meer bij stil dat ze fysieke beperkingen hebben.”

Staan er voor Veerle, los van de ontwikkelingen op coronagebied, nog nieuwe uitdagingen voor de deur? “Goede vraag”, zegt ze. “Er is zonet een woning vrij gekomen in Kortrijk waar we eigenlijk een nieuwe gebruiker in zouden kunnen laten logeren. Alleen is er geen geld beschikbaar en zijn de wachtlijsten voor zowel plaats als subsidie gigantisch lang. Door het coronavirus is er daar alvast geen enkele evolutie in merkbaar, laat ons dus hopen dat het allemaal snel achter de rug is.”