Teleurgesteld Buurtcomité Hoog Kortrijk kijkt met argusogen naar opening detentiehuis op 12 september: “Democratie en inspraak zijn blijkbaar holle begrippen”

Maandag 12 september opent het eerste Belgische detentiehuis de deuren op Hoog Kortrijk. 18 personeelsleden gaan er voltijds aan de slag. Het detentiehuis zal er voorlopig plaats bieden voor acht kortgedetineerden, op een capaciteit van 57. Sinds de aankondiging op 15 oktober 2021 heeft het Buurtcomité Hoog Kortrijk zich tegen de beslissing verzet. Dat protest lijkt ondertussen af te zwakken, al is de kritiek nog niet helemaal verstomd.

Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne en Kortrijks burgemeester Ruth Vandenberghe (Team Burgemeester) kondigden midden oktober vorig jaar het eerste van 15 detentiehuizen aan op de site van het leegstaande woonzorgcentrum Lichtendal in Kortrijk. Het detentiehuis moest rond februari 2022 klaar zijn om de deuren te openen, maar een vierde coronagolf stak daar een stokje voor. Naast de twee directeurs zullen er ook 16 personeelsleden aan de slag gaan: administratieve medewerkers, maatschappelijk werkers, psychologen, bewakers en opvoeders. Partners zijn onder meer Hogeschool VIVES, de VDAB, het CAW en andere overheidsinstellingen die onderdeel vormen van het reclasseringsproces van de gedetineerden.

Iedereen verdient een tweede kans, maar hoe en waar dat moet gebeuren, daar hebben we nog steeds onze vragen bij – Buurtcomité Hoog Kortrijk

Zo’n acht kortgedetineerden nemen hun intrek in het detentiehuis. Het gaat om mannen met een gevangenisstraf van maximaal drie jaar (met uitzondering van veroordeelden voor terroristische misdrijven of zedenfeiten, n.v.d.r.), die er voorbereid worden op re-integratie in de maatschappij. Ze worden op basis van strenge criteria geselecteerd en vormen een laag veiligheidsrisico.

Lege doos met zwarte rouwstrik

Nadat het detentiehuis aangekondigd werd, bundelde het buurtcomité Hoog Kortrijk de vragen en bezwaren van de buurtbewoners. Het buurtoverleg op 27 oktober 2021, waar onder meer Vincent Van Quickenborne, Mechelen-burgemeester Bart Somers (OPEN VLD) en directeur gevangeniswezen Rudy Van De Voorde op present tekenden, nam de woede, nervositeit en de argwaan van de burgers niet weg, integendeel.

Tot grote frustratie van de buurt bleef het sindsdien stil rond het detentiehuis, op het nieuws in februari dat de opening uitgesteld zou worden na. Ook ging Van Quickenborne op 31 mei ter plaatse om kennis te maken met het personeel, dat er bezig was aan zijn vijf weken durende opleiding.

De buurtbewoners vinden dat ze al tien maanden niet betrokken worden in het beslissingsproces, noch krijgen ze de essentiële info waar ze recht op hebben. Op maandag 29 augustus overhandigde het Buurtcomité Hoog Kortrijk om die reden nog een symbolische lege doos met zwarte rouwstrik aan de verantwoordelijken van het detentiehuis. “Er werd nochtans na de infovergadering een petitie met vragen en bezwaren ondertekend door 800 mensen in een straal van een kilometer rond Lichtendal”, zegt Jean-Marie Laverge, woordvoerder van het Buurtcomité. “Noch de mensen van het detentiehuis, noch de stad, noch Justitie vond het nodig om gedurende al die tijd enige vorm van overleg te plegen. Jawel, we zijn in diepe rouw omdat democratie en inspraak blijkbaar holle begrippen zijn.”

Drie grote bezwaren

De drie grote bezwaren die de buurt ook al eind vorig jaar had, blijven dezelfde. Zo was er te weinig ruimte voor dialoog, vinden ze. “Wij vragen ons af waarom er in Kortrijk geen voorafgaand onderzoek werd uitgevoerd naar de mening van de buurt. Iets wat wel kon in Ninove bijvoorbeeld”, zegt Jean-Marie.

Ook de ligging van het detentiehuis blijkt een obstakel. Het voormalige woonzorgcentrum Lichtendal ligt namelijk in een residentiële buurt en in de nabijheid van enkele scholen, de Kulak en Hogeschool VIVES. “Wij hebben vanaf de eerste dag ook volwaardige alternatieven voorgesteld. In West-Vlaanderen staan drie legerkazernes leeg, zij liggen perifeer tegenover woonbuurten. Er is plaats genoeg en men weet daar ook perfect om te gaan met het veiligheidsprobleem”, klinkt het vanuit het buurtcomité.

Noch de mensen van het detentiehuis, noch de stad, noch Justitie vond het nodig om gedurende al die tijd enige vorm van overleg te plegen

Ook het feit dat de kortgedetineerden het detentiehuis onder voorwaarden mogen verlaten, stuit op onbegrip. Het comité verwijst naar de gebeurtenissen in oktober vorig jaar, waarin een gewapende jongeman de campus van VIVES binnendrong en gans Kortrijk op stelten zetten. Al lijkt die ongerustheid minder gegrond, aangezien de gedetineerden niet zomaar binnen en buiten kunnen wandelen. Ze kunnen het detentiehuis wel verlaten, maar enkel op afgesproken momenten en binnen duidelijke kaders.

Ook overbuur Antoine Cornelis (80), reeds 48 jaar wonende te Sint-Denijseweg 44, doet zijn beklag over de gekozen locatie en het gebruik van het gebouw als detentiecentrum. Ondanks de strikte voorwaarden waaronder gedetineerden het detentiehuis zouden mogen verlaten, heeft hij er weinig vertrouwen in. “Niet alleen is de locatie slecht, we zijn ook op geen enkel moment tijdens het beslissingstraject geraadpleegd en zijn veel te laat ingelicht. Het lijkt me eerder een zet van burgemeester Van Quickenborne om te scoren in zijn hoedanigheid als minister van Justitie”, zegt Antoine.

Een deel van het gebouw wordt voorlopig tot eind 2022 ook verhuurd aan vzw Bethanie. Het begeleidingscentrum laat er momenteel verschillende kansarme tienermeisjes begeleid zelfstandig wonen. “Hoe bestaat het dat die kwetsbare meisjes nog enkele weken of maanden in hetzelfde huis mogen verblijven als de veroordeelden? Een zonder meer hallucinante vaststelling”, besluit Antoine.

Opening detentiehuis stuit op verontwaardigde kritiek bij sommige buurtbewoners

Maandag opent het eerste Belgisch detentiehuis de deuren in Kortrijk. Er starten 18 voltijdse personeelsleden van de 37. Paar dagen later volgen de eerste acht, van de in totaal 57, kortgedetineerden. Het gaat om mannen met een gevangenisstraf van maximaal drie jaar (met uitzondering van veroordeelden voor terroristische misdrijven of zedenfeiten, n.v.d.r.) en die voorbereid worden op hun re-integratie in de maatschappij. Ze worden op basis van strenge criteria geselecteerd en vormen een laag veiligheidsrisico. De plannen werden eind mei door Vincent Van Quickenborne, federaal minister van Justitie, aangekondigd, maar stuiten sindsdien op heel wat vragen en bezwaren van een actiegroep van mensen uit de omgeving. De argwaan die in de buurt leeft tegenover het project staat in schril contrast met het enthousiasme en vertrouwen van het opgeleide personeel van het detentiehuis en haar partners, waaronder Hogeschool VIVES (met haar sociale opleidingen), de VDAB, het CAW en andere overheidsinstellingen die onderdeel vormen van het reclasseringsproces van de gedetineerden.

Lege doos met zwarte rouwstrik

Vorige week maandag werd ’s avonds namens het Buurtcomité Hoog Kortrijk (een a-politieke beweging gedragen door 800 burgers uit de onmiddellijke omgeving) een symbolische lege doos met zwarte rouwstrik en vlag overhandigt aan de verantwoordelijken van het detentiehuis. De buurtbewoners willen hiermee nogmaals aangeven dat ze al tien maanden niet betrokken worden in het beslissingsproces en niet de essentiële info krijgen waar ze recht op hebben. “Er werd nochtans na de infovergadering een petitie met vragen en bezwaren ondertekend door 800 mensen in een straal van een kilometer rond Lichtendal. Noch het detentiehuis, noch de stad, noch Justitie vond het nodig om gedurende al die tijd enige vorm van overleg te plegen of antwoorden te geven. Jawel, we zijn in diepe rouw omdat democratie en inspraak zonder meer holle begrippen blijken te zijn”, zegt woordvoerder Jean-Marie Laverge.

Drie grote bezwaren

De voornaamste punten van kritiek komen neer op drie grote bezwaren. Volgens het comité werd de hele buurt geconfronteerd met een “fait accompli” waarbij er op de “symbolische” infovergadering geen ruimte was voor dialoog. “Wij vragen ons af waarom er in Kortrijk geen voorafgaand onderzoek werd uitgevoerd naar wat de buurt denkt. Iets wat wel kon in Ninove bijvoorbeeld”, zegt Jean-Marie. Een tweede bezwaar wordt door het comité geuit op de ligging. Het voormalige woonzorgcentrum Lichtendal ligt in een residentiële buurt in de nabijheid van scholen. “Wij hebben vanaf de eerste dag ook volwaardige alternatieven voorgesteld. In West-Vlaanderen staan drie legerkazernes leeg, zij liggen perifeer tegenover woonbuurten. Er is plaats genoeg en men weet daar ook perfect om te gaan met het veiligheidsprobleem”, klinkt het vanuit het buurtcomité. Als derde bezwaar verwijst de actiegroep naar “het ambulant karakter”. De kortgedetineerden mogen onder voorwaarden het detentiehuis verlaten. “Dus wie zal in deze fraaie buurt ooit nog rustig kunnen rondwandelen? Moeten we in dit verband nog even herinneren aan het feit dat de hele hogeschoolcampus in het voorjaar bijna een dag in rep en roer stond omdat er één verdacht personage rond liep?”, uit de actiegroep haar ongerustheid. Een paniek die volgens de regels van een gesloten instelling zoals dit detentiehuis als onterecht kan worden ervaren aangezien gedetineerden niet zomaar binnen en buiten kunnen wandelen. Ze kunnen het detentiehuis wel verlaten, maar enkel op afgesproken momenten en binnen duidelijke kaders. Dat systeem van uitgangsvergunningen voor sollicitatiegesprekken of therapiesessies bestaat bijvoorbeeld ook in het traditionele gevangeniswezen. In de protestbrief die tijdens de stille wake van vorige week maandag werd voorgelezen herhaalt het comité dat zij ook vinden dat iedereen een tweede kans verdient en dat dit principe niet in vraag wordt gesteld, “maar hoe dat moet gebeuren en waar dat moet gebeuren, daar hebben we dus niets dan onbeantwoorde vragen bij.” Hoewel destijds 800 mensen de petitie tegen het detentiehuis hebben ondertekend, lijkt het protest toch af te zwakken. Een 400tal mensen hebben de infovergadering in oktober bijgewoond en slechts 45 personen zijn nog naar een infomoment gegaan met trekkers Jean-Marie Laverge, Karel Cambien en Paul Detavernier. Op 29 augustus waren vervolgens maar 30 personen aanwezig om opnieuw te protesteren bij de overhandiging van de lege doos aan de directie van het detentiehuis. “Misschien slaat de desinteresse toe”, vraagt Jean-Marie zich af. “maar uit goed ingelichte bron, en dat is geen bluf, weet ik dat Wouter Vermeersch (oppositie Vlaams Belang) maandag aanstaande in de Kortrijkse gemeenteraad een interpellatie zal houden over het detentiehuis.”

De kat bij de melk zetten

Ook overbuur Antoine Cornelis (80), reeds 48 jaar wonende te Sint-Denijseweg 44, doet zijn beklag over de gekozen locatie en het gebruik van het gebouw als detentiecentrum. Hij vindt een woonwijk met in de nabijheid scholen, waar veel jonge mensen rondlopen, geen plaats om mensen met een criminele achtergrond te huisvesten. Ondanks de strikte voorwaarden waaronder gedetineerden het detentiehuis zouden mogen verlaten, heeft hij er weinig vertrouwen in. “Dit is niet langer een veilig gebied. Deze mensen hebben reeds feiten gepleegd, wie kan zeggen dat ze niet zullen hervallen. Dat is de kat bij de melk zetten. Niet alleen is de locatie slecht, we zijn ook op geen enkel moment tijdens het beslissingstraject geraadpleegd. We kregen geen inspraak en zijn veel te laat ingelicht. Het lijkt me eerder een zet van burgemeester Van Quickenborne om een pluim op zijn hoed te steken als minister van Justitie”, zegt Antoine. Een deel van het gebouw wordt voorlopig tot eind 2022 ook verhuurd aan vzw Bethanie. Het begeleidingscentrum laat momenteel verschillende kansarme tienermeisjes begeleid zelfstandig wonen in het gewezen rusthuis Lichtendal. “Hoe bestaat het dat de kwetsbare meisjes van Bethanie nog enkele weken of maanden in hetzelfde huis mogen verblijven als de veroordeelden? Een zonder meer hallucinante vaststelling”, besluit Antoine.

Van: regional@newsroomrmg.roularta.be

Verzonden: woensdag 7 september 2022 18:42

Aan: margot.demeulemeester@outlook.com

Onderwerp: 36 KORT MD2 Detentiehuis / RSL/Kortrijk KM10 ……………….. CCI-Id: guCulELNcStynC_qhyMaig

Text Assignment

Name:

36 KORT MD2 Detentiehuis

Requested size:

4550 chr

Reporter:

Margot Demeulemeester

Ext. assignee(s):

Requested by:

Jan Steenhoudt

Instructions:

Packages:

KWP, 522/1 – DESK, 08-09-2022

KW_web, KW.be/Nieuws/Samenleving, 07-09-2022 12:00

Story Folder

Name:

36 KORT MD2 Detentiehuis

Summary:

ART1

Team

Name

Phone

Mobile

E-mail

Reporter:

Margot Demeulemeester

0498 67 24 24

margot.demeulemeester@outlook.com

Editor:

Margot Demeulemeester

0498 67 24 24

margot.demeulemeester@outlook.com

Afgezwakt protest

In de protestbrief die het buurtcomité tijdens de stille wake van 29 augustus voorlas, herhaalt het dat het principe van ‘de tweede kans’ zeker niet in vraag wordt gesteld. “Maar hoe en waar dat moet gebeuren, daar hebben we nog steeds onze vragen bij.”

Toch lijkt het protest af te zwakken. Van de 800 mensen die destijds de petitie tegen het detentiehuis ondertekenden, woonden de helft de infovergadering in oktober bij. En slechts 45 personen gingen naar het infomoment met de leiders van het buurtcomité Jean-Marie Laverge, Karel Cambien en Paul Detavernier. Op 29 augustus waren vervolgens maar 30 personen aanwezig bij de overhandiging van de lege doos aan de directie van het detentiehuis. “Misschien slaat de desinteresse toe”, vraagt Jean-Marie zich af. “maar uit goed ingelichte bron, en dat is geen bluf, weet ik dat Wouter Vermeersch (Vlaams Belang) maandag aanstaande in de Kortrijkse gemeenteraad een interpellatie zal houden over het detentiehuis. Wie weet haalt dat wel nog iets uit.”