Stefaan De Clerck: “Ik heb angstige jaren gekend, maar nu is het water weer helder”
“In ons huis zijn er tegenwoordig meer familiebijeenkomsten dan vergaderingen”, glundert Stefaan De Clerck (67). Na een rijke politieke carrière neemt hij nu afscheid van de actieve politiek. De agenda wordt er daarom niet per se minder druk op. Proximus slorpt momenteel veel van zijn tijd op. Toch beseft hij dat hij kwetsbaar is op zijn leeftijd. “De jongste tijd spendeerde ik meer tijd dan me lief is in het ziekenhuis.” Niet voor zichzelf, maar voor zijn vrouw die aan het strijden is.
Daags na de eerste gemeenteraad in 18 jaar zonder Stefaan De Clerck, ontvangt hij ons ontspannen in zijn woning. Nog niet goed binnen en de telefoon rinkelt. Tijdens ons gesprek zal het nog enkele keren gebeuren. Proximus is nooit veraf. Na het opstappen van de ceo Dominique Leroy heeft hij het als voorzitter van de raad van bestuur momenteel erg druk. “Straks vertrek ik snel weer naar Brussel”, vertelt hij.
Door die crisis bij Proximus kon Stefaan De Clerck niet bij de symbolische overdracht zijn op de recente gemeenteraad. “Ik heb vannacht nog eens naar de online streaming (de gemeenteraad wordt getoond op internet, red.) gekeken. De overdracht is goed verlopen. Ik ben blij dat het nieuwe team nu een goede start kan nemen. Ik ben positief.” Positief. Het is een woord dat hij nog vaak tijdens het interview in de mond zal nemen. “Ik wil positief en constructief zijn. En niet overkomen als een zeurkous. Ik voel ook geen negativiteit bij mezelf.”
(Lees verder onder de video)
Schaapachtig bevestigen
De gemeenteraadszittingen zelf zal hij niet meteen missen. “Het is niet de meest enthousiasmerende avond van de maand”, bekent de oud-burgemeester. “Het zou een prachtig moment kunnen zijn. Een debat over de stad en de toekomst. De vergadering is tegenwoordig gereduceerd tot een schaapachtig bevestigen van wat er al beslist is in het schepencollege. We hebben zoveel stadsprojecten die een grondige discussie verdienen: Hoog Kortrijk, het station, de doortrekking van het kanaal Bossuit-Kortrijk… Dat zijn ongelooflijk belangrijke dossiers voor de stad. Nu komt dat in stukjes op de gemeenteraad, zonder discussie ten gronde. Ikzelf heb destijds het plan voor het station eerst op de gemeenteraad voorgesteld, met een grondig debat. Maar toen kwam er een nieuwe coalitie en alles wat op tafel lag, werd eraf geveegd.”
Een langetermijnvisie ontwikkelen, dat is het stokpaardje van Stefaan De Clerck. “Ik doe dat graag. Een dossier in de diepte uitspitten, rekening houden met alle mogelijke gevolgen. Laat eens een expert naar de gemeenteraad komen om een onderzoek te voeren en ambitie uit te spreken. Pas op, dat vergt dan natuurlijk meer inspanningen van de raadsleden zelf: inlezen in dikke dossiers en je er een visie over vormen. Niets ellendiger dan een groot debat organiseren met ongeïnformeerde mensen. Dan blijf je steken in platitudes. En voor een gemeenteraadslid is dat niet altijd evident om zo diep te graven in een dossier. Ik mis dat, die dimensie van de politiek.”
Toen de nieuwe coalitie kwam, werd alles wat op tafel lag eraf geveegd
“De roep naar de nationale politiek is groot. Ook voor burgemeesters”
Stefaan De Clerck is twee keer minister van Justitie geweest en was twee bestuursperiodes burgemeester. Hij vindt het moeilijk om te kiezen tussen beide.
“De verantwoordelijkheid als minister is natuurlijk stukken groter. Als minister van Justitie, in de periode Dutroux, heb ik de hele hervorming van justitie op de rails gezet. Dat heeft op nationaal en zelfs Europees niveau bakens verzet”, weet hij. “Maar wat je als burgemeester realiseert, blijft zichtbaar en nabij. Ik beleef er dagelijks plezier aan als ik over de bruggen wandel die ik zelf heb gerealiseerd. Of als ik in Bar Amorse een pint ga drinken, terwijl ik er zelf heb voor geijverd dat daar een bar zou kunnen komen. Dat is prettig. Als minister van Justitie is dat minder tastbaar, behalve dan misschien een gevangenis die ik mocht openen. Alhoewel ze nu binnenkort pas één openen waarvan ik de plannen heb opgestart.”
“Als politicus wil je in je eigen omgeving de populairste zijn. En je kan de populairste zijn door verkozen te worden tot burgemeester. Het is de roep van een politicus om geliefd te zijn, vooral in zijn eigen omgeving. Veel nationale politici zijn verslaafd aan zo’n momentum of zoeken zo’n momentum op. Ik begrijp dat, want je bent dan ook de eerste burger van de stad. Maar altijd komt de roep van dat hogere, andere debat, op nationaal of Europees niveau. Wie burgemeester is, houdt na zes jaar de boot van de nationale politiek wat af. Toch begint het dan weer te kietelen, die drang naar die stevige dossiers. Dat is wat je ziet bij alle burgemeesters die wat langer blijven. Bart Somers wil toch ook weer minister worden, om die andere liberale burgemeester maar niet te noemen.”
Boekenliefde
In het kantoor van Stefaan valt meteen zijn immense boekenverzameling op. Of is het een verslaving? “Ik ben cultuurverslaafd. Ik lees graag. Vroeger was dat allemaal serieuze literatuur: justitie, politiek, design, Kortrijk… Met ouder worden, zit ik meer in de fictie, de literatuur. Ik laat me hoe langer hoe liever wegdrijven in een goede roman. Ik heb erg genoten van De Bourgondiërs van Bart Van Loo, die hier in de streek woont. En van Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer heb ik ook erg genoten. De boeken van Connie Palmen, Karl Ove Knausgard…”
“Daar heb ik nu ook meer tijd voor. Cultuur is prachtig. Wat er allemaal beschikbaar is om te lezen, te bekijken, te beluisteren… dat is prachtig. De stad heeft een mooi cultureel aanbod, maar het kan verdomd beter. Zeker de sluiting van het Broelmuseum is een kwalijke zaak voor de stad.”
Wanneer hij over het station begint, laait de passie van Stef weer naar boven. “Eerst moet het station afgewerkt worden om van daaruit de verbinding te maken. Met Hoog Kortrijk bijvoorbeeld. Een belangrijke plek waar veel mensen samenkomen, in bedrijven zoals Barco, het hoger onderwijs en AZ Groeninge. Ik spendeerde de laatste maanden meer tijd dan me lief is in het ziekenhuis en dan besef je dat je bijna verplicht bent om de auto te nemen om vanuit de stad op Hoog Kortrijk te geraken. Er is grote nood aan een snelle verbinding.”
Acht van de vijftien kleinkinderen basketten, dus we kunnen al wat ‘matchkes’ spelen. En natuurlijk doe ik dan mee
Kanker
Het was voor zijn vrouw, Mine De Jaegere, dat hij vaak in het ziekenhuis kwam. “Mijn vrouw is momenteel aan het strijden”, vertelt hij. Een strijd tegen kanker. Zelf is hij intussen 67 en beseft hij hoe kwetsbaar het leven is. En hoewel hij opkeek tegen zijn zestigste verjaardag, heeft hij zich met zijn leeftijd verzoend. “Mijn vader is overleden aan 60 en dat was een moeilijke periode. Ook al door de wijziging in mandaat. (In die periode verwees de stadscoalitie CD&V naar de oppositie in Kortrijk, red.). Maar ik ben dat te boven gekomen. Ik ben nu op een andere manier bezig met ouder worden. Ik besef heel goed onze kwetsbaarheid, zeker nu ik intens meeleef met mijn echtgenote. Maar ik beleef tegelijk het plezier van de vriendschappen, de familie. Ik heb mij verzoend met ouder worden en ik heb een nieuwe rijkdom ontdekt. Een levenswijsheid die mij best bevalt. Maar ik heb angstige jaren gehad. Maar ik ben daardoor gezwommen en het water is weer helderder, zoals het water in de Leie. Er zit weer vis in.” (lacht)
Familie is en blijft belangrijk ten huize De Clerck. “Met vijf kinderen en intussen 15 kleinkinderen is het hier vaak een vol huis. Er zijn in dit huis tegenwoordig meer familiebijeenkomsten dan vergaderingen. En basketpartijtjes! Intussen spelen acht van de 15 basket, dus we kunnen al wat matchkes spelen. Natuurlijk speel ik dan ook mee. Daar komt nu ook meer tijd voor vrij, om intenser met familie bezig te zijn.”
Voortdoen
Drie van de vijf kinderen zijn ook politiek actief of zijn het geweest. “Het is mijn grote passie, dus automatisch pikken ze daar iets van mee. Marie was schepen en heeft nu voor haar andere passie – basket en management – gekozen. Felix is aan het investeren in de nationale politiek, op de lange termijn. En dé grote verrassing: Julie. Zij was net niet verkozen in Bonheiden, maar zetelt er vanaf 2020 wellicht in de gemeenteraad. Ik laat ze uiteraard vrij om wel of niet voor politiek te kiezen. Ze krijgen mijn passie mee, maar ik waarschuw ze evenzeer voor de negatieve kanten. Ze moeten beseffen dat alles vluchtig is, ze moeten iets achter de hand houden. En ze moeten vooral onafhankelijk blijven.”
Familie is een van de belangrijkste waarden die de oud-burgemeester zijn kinderen wil meegeven. “Samen sterk staan als familie, dat heeft op heel veel betrekking. Van het eigen gezin tot het werk dat je doet. Anderzijds is het bij ons belangrijk om sociaal bewogen te zijn. Mensen graag zien, is erg belangrijk. En zoals net gezegd: onafhankelijkheid is heel belangrijk, belangrijker nog dan vrijheid. Maar daar moet je hard voor werken én op je lijn blijven. Recht vooruit, voortdoen. Altijd voortdoen. En excelleren in wat je doet, ik haat middelmatigheid.”
Sinds maandag is hij voorgedragen als ereburgemeester. “Ik word nog vaak aangesproken als burgemeester“, vertelt hij. Iets wat prompt wordt bewezen wanneer de fotograaf hem op foto vereeuwigt. “Het is wel prettig natuurlijk. Ik draag die titel met fierheid omdat ik denk dat we met onze ploeg, een keer samen met SP.A en een keer met Open VLD, de stad in een mooie plooi hebben gelegd. Het was mij een eer om burgemeester te mogen zijn.”
“De roep naar de nationale politiek is groot. Ook voor burgemeesters”
Stefaan De Clerck is twee keer minister van Justitie geweest en was twee bestuursperiodes burgemeester. Hij vindt het moeilijk om te kiezen tussen beide.
“De verantwoordelijkheid als minister is natuurlijk stukken groter. Als minister van Justitie, in de periode Dutroux, heb ik de hele hervorming van justitie op de rails gezet. Dat heeft op nationaal en zelfs Europees niveau bakens verzet”, weet hij. “Maar wat je als burgemeester realiseert, blijft zichtbaar en nabij. Ik beleef er dagelijks plezier aan als ik over de bruggen wandel die ik zelf heb gerealiseerd. Of als ik in Bar Amorse een pint ga drinken, terwijl ik er zelf heb voor geijverd dat daar een bar zou kunnen komen. Dat is prettig. Als minister van Justitie is dat minder tastbaar, behalve dan misschien een gevangenis die ik mocht openen. Alhoewel ze nu binnenkort pas één openen waarvan ik de plannen heb opgestart.”
“Als politicus wil je in je eigen omgeving de populairste zijn. En je kan de populairste zijn door verkozen te worden tot burgemeester. Het is de roep van een politicus om geliefd te zijn, vooral in zijn eigen omgeving. Veel nationale politici zijn verslaafd aan zo’n momentum of zoeken zo’n momentum op. Ik begrijp dat, want je bent dan ook de eerste burger van de stad. Maar altijd komt de roep van dat hogere, andere debat, op nationaal of Europees niveau. Wie burgemeester is, houdt na zes jaar de boot van de nationale politiek wat af. Toch begint het dan weer te kietelen, die drang naar die stevige dossiers. Dat is wat je ziet bij alle burgemeesters die wat langer blijven. Bart Somers wil toch ook weer minister worden, om die andere liberale burgemeester maar niet te noemen.”
Bio
– Geboren op 12 december 1951 in Kortrijk in het huis waar hij nu nog woont. Getrouwd met Mine De Jaegere (59). Het gezin telt vijf kinderen: Marie, Sarah, Julie, Thomas en Felix en 15 kleinkinderen.
– Werkte na zijn studies rechten aan de KU Leuven 15 jaar als advocaat aan de Kortrijkse balie. Was een goede basketter.
– Zijn politieke loopbaan begon op 9 oktober 1990 toen hij als opvolger van de zieke Toon Steverlynck in het parlement kwam. In 1995 werd hij minister van Justitie in de regering Dehaene II. De ontsnapping van Marc Dutroux op 23 april 1998 leidde tot zijn ontslag.
– In oktober 1999 werd hij verkozen tot CVP-voorzitter. Hij zette de vernieuwing van de partij op de rails, met de naamsverandering naar CD&V tot gevolg. In 2003 werd hij verkozen in de Senaat, een jaar later zetelde hij in het Vlaams Parlement. In 2007 zetelde hij weer in de Kamer. Eind 2008 werd hij weer minister van Justitie in de regering Herman Van Rompuy, tot eind 2011.
– In 2013 werd hij door de regering-Di Rupo aangesteld als voorzitter van de raad van bestuur van Belgacom, het huidige Proximus. Daarvoor moest hij ontslag nemen als Kamerlid. Dat mandaat loopt nog tot april 2020 en kan verlengd worden.
– Hij scoorde in de gemeenteraadsverkiezingen van 2000 en volgde Emmanuel de Bethune op als burgemeester. Zes jaar later scoorde hij opnieuw, maar wisselde hij coalitiepartner SP.A in voor VLD. In 2012 zette Vincent Van Quickenborne De Clerck buitenspel door in zee te gaan met N-VA en SP.A. Sindsdien zit CD&V in de oppositie.
Tegenwoordig zijn er de volksraadplegingen zoals De Grote Bevraging en Kortrijk Spreekt die een breder debat op gang moeten brengen. “Je kan uiteraard de mening vragen van de inwoners over bijvoorbeeld peuken op straat. Maar je moet ook een debat met experten kunnen organiseren. Over de betonstop bijvoorbeeld. Hoe pak je dat aan als stad? Hoe kunnen we daarin de beste stad van Vlaanderen worden? Er gebeuren veel goede dingen door het huidige bestuur, maar ik mis wat diepgang.”
Stadsvernieuwing
De oud-burgemeester is vooral trots op de stadsvernieuwing die hij op gang bracht. “Een totaalvisie ontwikkelen en dat dan gaan bepleiten in Brussel. Ik deed dat enorm graag. Ik heb voor drie grote stadsvernieuwingsprojecten veel geld naar Kortrijk gehaald. Dat was voor de ontwikkeling van Buda-eiland met de Budafabriek. Maar dan zie je dat dat een school wordt, wat totaal niet de bedoeling was (studenten Howest krijgen er les, red.). Het tweede project was de reconversie van Overleie. Daar is ook nog veel werk. Ik kocht ook Kortrijk Weide aan, voor amper 1 miljoen, waar nu Hangar K en het zwembad zijn. Het was beter geweest dat het politiekantoor daar ook werd gebouwd. De bouw op de nieuwe locatie is enorm duur gebleken. Daarnaast is er ook de realisatie van het winkelcentrum K en daarmee gepaard gaand de Zwevegemsestraat, die een toegangsweg voor de stad moest worden. De Zwevegemsestraat is nog altijd niet afgewerkt, terwijl de onteigeningen al acht jaar achter de rug zijn. Het is een schande! Maar bon, ik ging positief blijven.”
“De huidige bestuursploeg doet ook veel goede dingen. Wij waren bezig met de hardware. Het hertekenen van de openbare ruimte, nieuwe stadsdelen, de heraanleg van de pleinen… Het bouwen van bruggen en ontmoetingsplaatsen. De huidige ploeg is meer bezig met de software: ad-hocevenementen, pop-ups, spin-offs…. Alles zit een beetje in de hippe hiphopsfeer. Zij kunnen doen wat ze doen, omdat wij bouwden en dingen mogelijk maakten. Het huidige bestuur is goed in mooie dossiers aankondigen, maar belangrijke realisaties als het voetbalstadion of het station blijven veel te lang aanslepen“
Boekenliefde
In het kantoor van Stefaan valt meteen zijn immense boekenverzameling op. Of is het een verslaving? “Ik ben cultuurverslaafd. Ik lees graag. Vroeger was dat allemaal serieuze literatuur: justitie, politiek, design, Kortrijk… Met ouder worden, zit ik meer in de fictie, de literatuur. Ik laat me hoe langer hoe liever wegdrijven in een goede roman. Ik heb erg genoten van De Bourgondiërs van Bart Van Loo, die hier in de streek woont. En van Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer heb ik ook erg genoten. De boeken van Connie Palmen, Karl Ove Knausgard…”
“Daar heb ik nu ook meer tijd voor. Cultuur is prachtig. Wat er allemaal beschikbaar is om te lezen, te bekijken, te beluisteren… dat is prachtig. De stad heeft een mooi cultureel aanbod, maar het kan verdomd beter. Zeker de sluiting van het Broelmuseum is een kwalijke zaak voor de stad.”
Wanneer hij over het station begint, laait de passie van Stef weer naar boven. “Eerst moet het station afgewerkt worden om van daaruit de verbinding te maken. Met Hoog Kortrijk bijvoorbeeld. Een belangrijke plek waar veel mensen samenkomen, in bedrijven zoals Barco, het hoger onderwijs en AZ Groeninge. Ik spendeerde de laatste maanden meer tijd dan me lief is in het ziekenhuis en dan besef je dat je bijna verplicht bent om de auto te nemen om vanuit de stad op Hoog Kortrijk te geraken. Er is grote nood aan een snelle verbinding.”
Acht van de vijftien kleinkinderen basketten, dus we kunnen al wat ‘matchkes’ spelen. En natuurlijk doe ik dan mee
Kanker
Het was voor zijn vrouw, Mine De Jaegere, dat hij vaak in het ziekenhuis kwam. “Mijn vrouw is momenteel aan het strijden”, vertelt hij. Een strijd tegen kanker. Zelf is hij intussen 67 en beseft hij hoe kwetsbaar het leven is. En hoewel hij opkeek tegen zijn zestigste verjaardag, heeft hij zich met zijn leeftijd verzoend. “Mijn vader is overleden aan 60 en dat was een moeilijke periode. Ook al door de wijziging in mandaat. (In die periode verwees de stadscoalitie CD&V naar de oppositie in Kortrijk, red.). Maar ik ben dat te boven gekomen. Ik ben nu op een andere manier bezig met ouder worden. Ik besef heel goed onze kwetsbaarheid, zeker nu ik intens meeleef met mijn echtgenote. Maar ik beleef tegelijk het plezier van de vriendschappen, de familie. Ik heb mij verzoend met ouder worden en ik heb een nieuwe rijkdom ontdekt. Een levenswijsheid die mij best bevalt. Maar ik heb angstige jaren gehad. Maar ik ben daardoor gezwommen en het water is weer helderder, zoals het water in de Leie. Er zit weer vis in.” (lacht)
Familie is en blijft belangrijk ten huize De Clerck. “Met vijf kinderen en intussen 15 kleinkinderen is het hier vaak een vol huis. Er zijn in dit huis tegenwoordig meer familiebijeenkomsten dan vergaderingen. En basketpartijtjes! Intussen spelen acht van de 15 basket, dus we kunnen al wat matchkes spelen. Natuurlijk speel ik dan ook mee. Daar komt nu ook meer tijd voor vrij, om intenser met familie bezig te zijn.”
Voortdoen
Drie van de vijf kinderen zijn ook politiek actief of zijn het geweest. “Het is mijn grote passie, dus automatisch pikken ze daar iets van mee. Marie was schepen en heeft nu voor haar andere passie – basket en management – gekozen. Felix is aan het investeren in de nationale politiek, op de lange termijn. En dé grote verrassing: Julie. Zij was net niet verkozen in Bonheiden, maar zetelt er vanaf 2020 wellicht in de gemeenteraad. Ik laat ze uiteraard vrij om wel of niet voor politiek te kiezen. Ze krijgen mijn passie mee, maar ik waarschuw ze evenzeer voor de negatieve kanten. Ze moeten beseffen dat alles vluchtig is, ze moeten iets achter de hand houden. En ze moeten vooral onafhankelijk blijven.”
Familie is een van de belangrijkste waarden die de oud-burgemeester zijn kinderen wil meegeven. “Samen sterk staan als familie, dat heeft op heel veel betrekking. Van het eigen gezin tot het werk dat je doet. Anderzijds is het bij ons belangrijk om sociaal bewogen te zijn. Mensen graag zien, is erg belangrijk. En zoals net gezegd: onafhankelijkheid is heel belangrijk, belangrijker nog dan vrijheid. Maar daar moet je hard voor werken én op je lijn blijven. Recht vooruit, voortdoen. Altijd voortdoen. En excelleren in wat je doet, ik haat middelmatigheid.”
Sinds maandag is hij voorgedragen als ereburgemeester. “Ik word nog vaak aangesproken als burgemeester“, vertelt hij. Iets wat prompt wordt bewezen wanneer de fotograaf hem op foto vereeuwigt. “Het is wel prettig natuurlijk. Ik draag die titel met fierheid omdat ik denk dat we met onze ploeg, een keer samen met SP.A en een keer met Open VLD, de stad in een mooie plooi hebben gelegd. Het was mij een eer om burgemeester te mogen zijn.”
“De roep naar de nationale politiek is groot. Ook voor burgemeesters”
Stefaan De Clerck is twee keer minister van Justitie geweest en was twee bestuursperiodes burgemeester. Hij vindt het moeilijk om te kiezen tussen beide.
“De verantwoordelijkheid als minister is natuurlijk stukken groter. Als minister van Justitie, in de periode Dutroux, heb ik de hele hervorming van justitie op de rails gezet. Dat heeft op nationaal en zelfs Europees niveau bakens verzet”, weet hij. “Maar wat je als burgemeester realiseert, blijft zichtbaar en nabij. Ik beleef er dagelijks plezier aan als ik over de bruggen wandel die ik zelf heb gerealiseerd. Of als ik in Bar Amorse een pint ga drinken, terwijl ik er zelf heb voor geijverd dat daar een bar zou kunnen komen. Dat is prettig. Als minister van Justitie is dat minder tastbaar, behalve dan misschien een gevangenis die ik mocht openen. Alhoewel ze nu binnenkort pas één openen waarvan ik de plannen heb opgestart.”
“Als politicus wil je in je eigen omgeving de populairste zijn. En je kan de populairste zijn door verkozen te worden tot burgemeester. Het is de roep van een politicus om geliefd te zijn, vooral in zijn eigen omgeving. Veel nationale politici zijn verslaafd aan zo’n momentum of zoeken zo’n momentum op. Ik begrijp dat, want je bent dan ook de eerste burger van de stad. Maar altijd komt de roep van dat hogere, andere debat, op nationaal of Europees niveau. Wie burgemeester is, houdt na zes jaar de boot van de nationale politiek wat af. Toch begint het dan weer te kietelen, die drang naar die stevige dossiers. Dat is wat je ziet bij alle burgemeesters die wat langer blijven. Bart Somers wil toch ook weer minister worden, om die andere liberale burgemeester maar niet te noemen.”
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier