Spoeddiensten en experts prediken kalmte na verbod: “Lachgas is een hype, dat waait wel over”

Sinds deze week mogen Kortrijkse horecazaken en nachtwinkels geen patronen met lachgas meer verkopen. Die zijn eigenlijk bedoeld voor slagroomspuiten, maar jongeren zouden ze alsmaar meer gebruiken om in een roes te komen. Ook tijdens de laatste Kortrijkse gemeenteraad kwam het probleem, en daarbij ook de drugsproblematiek in het algemeen, aan bod. Volgens oppositielid Roel Deseyn (CD&V) trokken Kortrijkse ziekenhuizen daarover aan de alarmbel, burgemeester Van Quickenborne bevestigde dat en beloofde samen te zitten met de betrokken artsen.

Heeft de stad Kortrijk een drugsprobleem? Die vraag dringt zich op na recente uitlatingen in de gemeenteraad en het gloednieuwe verbod op de verkoop van lachgas in horecazaken en nachtwinkels. Overtreders riskeren een GAS-boete tot 350 euro. Kortrijk is de eerste West-Vlaamse stad met zo’n verbod, maar in zeker acht andere gemeenten en steden in ons land worden er al boetes uitgedeeld.

Het verbod wordt van harte toegejuicht door de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). Zij hopen zelfs op een federaal wetgevend kader. Ook de Stichting Brandwonden, die al weet heeft van een dodelijk slachtoffer in West-Vlaanderen, toont zich tevreden met het Kortrijkse initiatief. Wie de flesjes fout gebruikt, kan zware vrieswonden oplopen. Langdurig gebruik van lachgas kan in het ergste geval tot zuurstofkort met hersenschade als gevolg en zelfs verlamming leiden.

Eerst in ballonnetje

“Recreatieve gebruikers ervaren eigenlijk gewoon een roes, die hooguit een paar minuten duurt”, klinkt het bij enkele jongeren. We treffen hen aan in een van de grootste parken van de stad. De kleine ampullen tussen de verdorde bladeren aan hun voeten tonen duidelijk aan dat ze geen beginnende gebruikers meer zijn. “Maar die zijn zeker niet allemaal van vandaag, hoor“, glimlachen ze. “We komen hier wel vaker, soms met grotere groepen.”

Vandaag zijn ze er met z’n drieën, alle drie gaan ze nog naar de middelabre school. Een plek waar lachgas verboden is. “Ook onze ouders mogen niet van ons gebruik weten”, zegt een van hen. “Maar eerlijk? Het is eigenlijk nogal vreemd dat net lachgas verboden wordt. Als je weet wat je doet, is het absoluut niet gevaarlijk. De fles wordt heel koud, net daarom doen we het gas eerst in een ballonnetje. En als je het gas daaruit zuigt, is er niks aan de hand.”

Zijn vriend vindt het verbod dan weer belachelijk. “Wij kochten onze ampulles sowieso al niet in de nachtwinkel. Veel te duur daar. In de Colruyt bijvoorbeeld is dat veel goedkoper. En online vind je 50 patronen voor amper 16 euro. Daar mag het wel nog gewoon verkocht worden.” “Vroeger rookten we wel eens wiet“, pikt de derde in. “Dat is eigenlijk veel gevaarlijker. Daar ben je uren high van. Als je het gas gebruikt, moet je er alleen op letten dat je niet plots probeert om recht te gaan staan. Dan kan je wel eens op je bek gaan.” Lachend wijst hij naar zijn kompaan. “Mijn vriend heeft zo zijn elleboog geschaafd. Aan zijn moeder heeft hij gezegd dat hij was gevallen met de brommer.” Luid gelach weerklinkt.

Cijfers van de politie lijken de bezorgdheden in de gemeenteraad in elk geval te staven. Terwijl er in 2014 456 pv’s werden uitgeschreven voor drugsbezit, waren dat er in 2018 al 660. Voor drugshandel waren dat er 80 vijf jaar geleden in tegenstelling tot 78 in 2018. Het aantal pv’s voor drugsgebruik daalden zelfs van zes naar drie. Alleen kan je aan de hand van die cijfers niet concluderen dat er meer drugs gebruikt worden in onze stad. Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat de politie strenger is gaan controleren. Voor lachgas zijn op dit moment nog geen specifieke cijfers voorhanden.

Alcohol is erger

Op de spoeddienst van AZ Groeninge worden geen concrete cijfers bijgehouden. Dokter Vincent Van Belleghem (54), diensthoofd op de afdeling spoedgevallen en al staflid sinds 1997 merkte naar eigen zeggen geen piek op in wat drugsgerelateerde gevallen op de spoeddienst betreft. “Wat we wel zien, is een verschuiving in de soorten drugs die mensen gebruiken“, verduidelijkt hij. “Vroeger werden er meer verdovende drugs gebruikt, zoals heroïne. Dan zag je hier de uitgemergelde 30-plussers binnenkomen. Tegenwoordig willen jongeren langer kunnen feesten en dus zitten de oppeppende middelen zoals cocaïne in de lift.”

De gevaarlijkste drug in onze stad is en blijft nog altijd alcohol – dokter Vincent Van Belleghem, diensthoofd spoedgevallen

Is lachgas dan de grote uitzondering? Dat werkt immers ook verdovend. ” Om eerlijk te zijn hebben wij daar nog niks van ondervonden”, aldus de arts. “Begrijp me niet verkeerd, bij langdurig gebruik kan het inderdaad letsels veroorzaken. Maar die hebben wij hier (nog) niet zien binnenkomen. Je merkt wel al eens aan een patiënt dat die wat giechelig is en dan durft er al eens eentje bekennen dat ze aan het lachgas gezeten hebben. Dat zijn dan dikwijls jongeren die gevallen zijn. Volgens mij is dat eerder een hype. Iemand heeft ontdekt dat dat niet te duur is en is dat aan zijn vrienden gaan vertellen. Maar net zoals alle hypes waait dat wel over. Of dat verbod veel aan die cyclus zal veranderen, betwijfel ik ten zeerste”, aldus de dokter. “De gevaarlijkste drug in onze stad is trouwens nog altijd alcohol”, pleit hij. “We hebben hier op donderdag natuurlijk traditioneel onze studenten. Maar we zien ook steeds meer ouderen die kampen met eenzaamheid en dan naar de fles grijpen.”

Jan Theuwen (59), directeur en oprichter van vzw Kompas, die druggebruikers begeleidt en behandelt, valt dokter Van Belleghem bij in die analyse. “Wij hebben die verschuiving ook gezien”, bevestigt hij. “Sinds de jaren 90 is het recreatief gebruik van drugs erg gestegen. Dat er een probleem is in Kortrijk valt niet te ontkennen. Wij zitten met wachtlijsten van twee maanden voor crisisopvang. Maar ik denk niet dat er een groter probleem is dan anders. Lachgas lijkt mij vooral een politieke hype.”