West-Vlaamse antenne opgericht voor mensen met euthanasievraag bij psychisch lijden

Reakiro is er voor mensen die worstelen met levenszinvragen of een aanhoudend verlangen naar de dood. © Davy Coghe Davy Coghe
Stefan Vankerkhoven

Vanaf 3 mei kunnen mensen uit West-Vlaanderen met een ernstige psychiatrische aandoening die omwille van ondraaglijk psychisch lijden aan euthanasie denken terecht in een nieuw antennepunt van Reakiro. Het programma zal worden aangeboden in Brugge.

In 2020 werd Reakiro opgestart in Leuven door de Organisatie Broeders van Liefde België, het UPC KU Leuven, vzw Walden en Vzw de Hulster. Het Reakiro antennepunt in West-Vlaanderen vormt nu een samenwerking tussen alle psychiatrische ziekenhuizen van West-Vlaanderen.

Pionierswerk

Het gaat om PC Menen, Kliniek Sint-Jozef Pittem, Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart Ieper, Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus Beernem (Broeders van Liefde), Psychiatrisch Ziekenhuis Onze-Lieve-Vrouw Brugge, Psychiatrisch Ziekenhuis H. Familie Kortrijk en PTC Rustenburg Brugge alsook de congregatie Zusters van de ‘Bermhertigheid Jesu’.

“Met dit tweede Reakiropunt verankeren we dit pionierswerk definitief in onze samenleving”, vertelt Joost Vanhaecke, coördinator van Reakiro West-Vlaanderen. Het project krijgt een antennepunt dat richt zich tot de inwoners van West-Vlaanderen en hulpvragers van buiten West-Vlaanderen die momenteel in behandeling zijn in één van de ondersteunende ziekenhuizen. Reakiro wil deskundig en kwaliteitsvol omgaan met vragen naar euthanasie door een nieuw zorg- en opvangmodel aan te bieden.

Inloophuis

Reakiro is een inloophuis dat onthaal en informatie aan patiënten en hun naasten aanbiedt, maar ook groeps- en individuele begeleiding. Mensen die overwegen een euthanasieprocedure te starten, al hebben aangevat of reeds doorliepen kunnen bij Reakiro terecht.

Ook mensen zonder euthanasievraag die worstelen met levenszinvragen of een aanhoudend verlangen naar de dood zijn welkom. Als de patiënt dat wenst, wordt ook zijn omgeving bij de begeleiding betrokken. Reakiro grijpt niet in in het evaluatietraject inzake euthanasie, maar wil een vrijplaats bieden voor het exploreren van ambivalentie met betrekking tot de vragen waarmee de mensen die zich aanmelden, worstelen.

Complementair

De basisgedachte van Reakiro is op zoek gaan naar alles wat een mens nog kan doen, ook als hij denkt dat er niets meer kan worden gedaan. Reakiro is geen op zichzelf staand aanbod. Het wil complementair zijn en samenwerken met de aanwezige hulpverlening. Indien er geen huisarts, psychiater of psycholoog betrokken is, zullen inspanningen gedaan worden om samen met de mensen een hulpverlenersnetwerk te zoeken. Reakiro wil liefst invoegen in het bestaande weefsel en dit ‘weefsel aan hulpverleners’ inspireren op vlak van gepaste zorg voor deze specifieke doelgroep.

Joost Vanhaecke, coördinator van Reakiro West-Vlaanderen: “”In Reakiro begeleiden we gasten in het komen tot een zo weloverwogen, vrije en authentieke keuze in hun zoeken tussen verlies van perspectief en de weg van hoop en herstel, in hun zoeken tussen leven en dood. Reakiro integreert vier pijlers. De presentiebenadering stelt de kwaliteit voorop van het aanwezig zijn bij de ander, afgestemd op diens beleving, leefwereld en levensloop.”

Comfort

“De palliatieve benadering wil de principes van zorg bij het levenseinde vertalen naar de patiënt met een ernstige psychiatrische aandoening: de focus wordt verlegd van medisch ingrijpen naar comfort en levenskwaliteit in het hier en nu door een integrale benadering die therapeutische hardnekkigheid vermijdt.”

“De herstelaanpak staat voor het (her)vinden van een persoonlijke balans: een betekenisvol leven uitbouwen ondanks een psychiatrische aandoening en de grote impact ervan. Perspectief bieden, empowerment geven en de focus leggen op sterktes en krachtbronnen zijn daarbij cruciaal. De existentiële dimensie, tenslotte, gaat in op vragen over zingeving, gemis aan zin en de betekenis van leven, lijden en sterven.”

Tweesporenbeleid

De Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie pleit in haar uitgebreide advies over euthanasie voor een tweesporenbeleid. Niet elke persoon kiest na een afgeronde euthanasieprocedure voor de dood. Sommigen vinden een tweede levensadem. Dr. Lieve Lemey, psychiater Reakiro West-Vlaanderen:

“Bij een euthanasieaanvraag zien wij steeds twee sporen. Enerzijds het verzoek tot euthanasie zelf en het traject van het levenseinde, anderzijds de existentiële zingevingsvragen waar de persoon mee worstelt en het traject van herstel. Reakiro beluistert beide sporen: het opnieuw aanreiken van perspectief aan de patiënt en het bieden van herstel ondersteunende zorg én tegelijkertijd ook het bieden van erkenning voor de pijn, de beschadiging en de delen van het leven die men als verloren en hopeloos ervaart.”

“Door ruimte te bieden aan het nadenken en spreken over leven en dood en over zingeving en zinverlies, kan het mogelijk herstel ten volle worden geëxploreerd. Reakiro gaat in alle openheid met deze mensen mee op weg in hun zoektocht tussen leven en dood. Reakiro is gericht op het leven en op herstel zonder de mogelijkheid van euthanasie uit te sluiten.”

Dwang vermijden

“De doelgroep die Reakiro beoogt, kent doorgaans een lang behandeltraject in de geestelijke gezondheidszorg met vaak negatieve ervaringen in de zorg, van onvoldoende betrokkenheid in beslissingen tot het ervaren van dwang. Aan meer van hetzelfde hebben deze mensen vaak geen boodschap.”

“De geestelijke gezondheidszorg is in volle hervorming, zodat de verdere zorg en behandeling anders loopt dan in het verleden. Ze is meer ingebed in de samenleving, heeft meer aandacht voor ervaringsdeskundigheid, voor sterktes en mogelijkheden van patiënten, voor empowerment van die patiënten en gemeenschappelijke besluitvorming die dwang maximaal vermijdt. Maar deze veranderende zorg komt nog onvoldoende tegemoet aan de specifieke noden van deze groep”, aldsu dr. Lieve Lemey.

Aanvullend

Wie op Reakiro beroep doet, kan daarnaast terugvallen op zijn of haar huisarts en liefst ook op een psycholoog en/of psychiater. Het aanbod van Reakiro staat niet op zichzelf, maar is aanvullend bij een lopende psychiatrische en/of psychotherapeutische begeleiding en een eventueel evaluatietraject van het euthanasieverzoek. Reakiro kiest er uitdrukkelijk voor om de evaluatie of uitklaring van het euthanasieverzoek gescheiden te houden van wat Reakiro biedt aan de mensen die zich aanmelden.

Info : www.reakiro.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier