Voor Monique Delanghe (69) uit Zonnebeke is Allerheiligen telkens weer een emotionele periode. Al dertig jaar trekt ze dan naar het graf van haar dochter Hilde Viaene, die in 1994 overleed in Guatemala. Monique vindt troost in het album dat ze aanlegde met foto’s en teksten, van bij de geboorte van haar dochter tot haar overlijden.
Het is met weemoed, maar ook met enige trots dat Monique Delanghe vertelt over haar dochter. Haar man Etienne Viaene overleed in 2015. Monique was lesgeefster in de verpleegstersschool in Roeselare en het gezin telde twee dochters: Hilde en Mieke. “Hilde studeerde af als licentiaat aardrijkskunde”, vertelt Monique. “Die passie erfde ze van haar vader, die ook een grote interesse had voor het vak en Hilde was ook wel een papakindje. Later kwam daar nog ontwikkelingssamenwerking bij. Zo reisde ze via Erasmus naar Bolivia, waar ze haar hart verloor aan de indianen en hun levenswijze. Later trok ze met haar man naar Guatemala voor het project Dorpen in Verzet. Ze drongen door tot in het oerwoud. Het was de bedoeling om daar zes weken te verblijven. Helaas is ze er ziek geworden. Voor de aanvang van de reis had ik al een vreemd voorgevoel. Bij het afscheid in Zaventem – de laatste keer dat ik haar levend zag – gaf ik haar nog een kruisje, wat ik normaal nooit deed.”
“Voor haar reis had ik een voorgevoel, ik gaf haar zelfs een kruisje”
Op 24 juli 1994 kwam Hilde in Guatemala om het leven. “Buitenlandse Zaken meldde het overlijden eerst aan haar schoonouders en later kwamen wij aan de beurt. Eerst dachten we dat ze vermoord was door het leger. Maar ze is ziek geworden, wellicht door een besmetting. In twee uur tijd was ze overleden. Medico Del Mundo gaf op het overlijdensattest hart-longinfarct aan als oorzaak. Hadden ze gesproken over besmetting, dan zou haar lijk niet vrijgegeven zijn. Haar lichaam werd na haar dood naar een naburig dorp gebracht en later naar de hoofdstad door het leger om daarna overgebracht te worden naar ons land. Ze lag opgebaard als een echte indiaanse, met haar pikzwarte haren in vlechtjes en een gele blouse. Het was net een inlandse”, mijmert Monique. “Bijzonder is wel dat we twee weken na haar overlijden nog een brief van haar ontvingen waarin ze ons geruststelde en dat alles in orde was. Het is het laatste wat ik van haar heb en dat koester ik.”
Grafzerk
Hilde ligt begraven op de begraafplaats van Zonnebeke. Het grafzerk is heel opvallend. “Het werd ontworpen door een kunstenaarskoppel dat Hilde in Bolivia had leren kennen en het zit vol symboliek. Het is een soort totempaal. De onderste helft stelt de gevallen vrouw voor en de bliksemschicht is de man die als de bliksem is geraakt door wat er met zijn vrouw is gebeurd. Die symboliek past volledig bij de liefde voor de indianen van Hilde.”
“Haar dood stootte bij mij op ongeloof. Het voelde alsof er iets uit mijn lichaam is weggerukt. Maar ik ben blij dat Hilde niet vergeten wordt. Het beeld is nu minder scherp en er wordt gezegd dat de tijd alle wonden heelt, maar de littekens blijven. De eindejaarsperiode en Allerheiligen zijn telkens emotionele momenten. Hilde verjaarde op 30 december en meestal werden de eindejaarsfeesten bij ons niet gevierd.”
De echte verwerking kwam er na een reis van vier weken naar Guatemala. “We deden dat met pater-scheutist Vanderjeugd, die in dat land had gewerkt. We zijn in het oerwoud geweest en hebben Hildes leefwereld gevoeld. In het oerwoud stond zelfs een kruisje met haar naam ter nagedachtenis. Dat toont aan dat ze gewaardeerd werd en haar doortocht daar niet nutteloos was. Door die reis heb ik haar dood beter kunnen plaatsen. Nu volg ik nog altijd het reilen en zeilen in Zuid-Amerika op de voet.”
Foto’s
Na het overlijden van haar dochter heeft Monique een speciaal album gemaakt over Hilde. Met tederheid en blinkende ogen gaat ze door het album. “Het zijn foto’s vanaf haar geboorte, kinderjaren en jeugd tot foto’s over haar reis. Het album bevat ook tekstjes. Dit is een vorm van verwerking. Als ik het doorblader, dan voel ik mij dicht bij mijn dochter. Het is een vorm van communicatie. Hilde zou nu 56 jaar geweest zijn. Soms vraag ik me af hoe haar leven zou verlopen zijn.”
1 november
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
