Het ‘hazengevecht’ in Knokke-Heist kent een nieuwe episode. Twee jaar nadat het toenmalig gemeentebestuur besliste om de expo te weigeren en nadien de beelden ter waarde van 26 miljoen euro weg te halen – die alsnog werden geplaatst – heeft de Raad van State die beslissingen vernietigd. Bij het verwijderen liepen de beelden volgens curator Alexander Tuteleers ook veel schade op. “We spreken over een groot bedrag. Niet over pakweg 100.000 euro”, zegt Tuteleers.
Voor de kiem van het arrest keren we terug naar juni 2022. Onder andere in het natuurgebied van het Zwin werden zestien grote bronzen hazenbeelden neergepoot door curator Alexander Tuteleers in het kader van Sculpture Link. Waarde van de indrukwekkende verzameling kunstwerken? Een slordige 26 miljoen euro. Het was dan ook een huzarenstukje om de werken van Barry Flanagan verzameld én in Knokke-Heist te krijgen. Na enkele dagen waren 14 beelden evenwel ‘plots’ verdwenen.
Weggehaald op bevel van het toenmalige gemeentebestuur, zo bleek. “Zonder vergunning kunnen we niet tolereren dat er zomaar kunstwerken worden neergepoot. Zeker niet in natuurgebied”, stelde toenmalig burgemeester Piet De Groote. Want volgens hem was er helemaal geen vergunning voor de beeldenwandeling. Het schepencollege had de beeldenwandeling van Tuteleers namelijk geweigerd.
En dat klopt effectief. Op 3 november 2021 diende Alexander Tuteleers de aanvraag in voor de 29ste editie van Sculpture Link. Zelf omschreef de curator dat als een ‘gratis publiek toegankelijke beeldenwandeling die kunstliefhebbers laat genieten van kunst in open ruimte langs de zeedijk van Knokke-Heist.’ Enkele maanden later, we schrijven 17 januari 2022, krijgt Tuteleers een mail waarin staat dat zijn aanvraag wordt geweigerd. “Omdat er meerdere kandidaten zijn, is er beslist een concessie uit te schrijven”, klinkt de motivatie van het toenmalig gemeentebestuur. “Van zodra de concessie wordt uitgeschreven wordt u op de hoogte gebracht en kan u zich kandidaat stellen.” Enkele weken later wordt de concessie officieel bekendgemaakt. Twee ondernemingen dienen daarop een offerte in. Alexander Tuteleers is daar niet bij. De concessie wordt uiteindelijk weer ingetrokken wegens een gebrek aan kwalitatieve voorstellen.
Nieuwe aanvraag
Maar de discussie bleef aanslepen. En die had vooral betrekking over de weigering van 17 januari 2022. Want volgens Tuteleers was die onwettig. Onder andere omdat de beslissing niet kon teruggevonden worden in de besluitenlijst van het college van burgemeester en schepenen van die maand en de beslissing niet gemotiveerd is. Uit het antwoord van de gemeente blijkt dat de beslissing verkeerdelijk werd opgenomen in een burgemeestersbesluit in plaats van een collegebesluit. Een louter administratieve vergissing, zo klinkt het. Uiteindelijk besliste het college op 6 mei 2022 nogmaals om de aanvraag te weigeren.
Maar nóg is het verhaal niet ten einde. Op 1 juni 2022 dient Alexander Tuteleers een nieuwe aanvraag in. Opnieuw voor een beeldenwandeling, dit keer onder de naam ‘29e SL Barry Flanagan’. Nogmaals voor de periode tussen 15 juni en 15 augustus 2022. Op 10 juni 2022 beslist het schepencollege om de aanvraag te weigeren. In de beslissing wordt verwezen naar het feit dat evenementen in open lucht minimum 6 weken op voorhand dienen aangevraagd te worden en wordt verwezen naar de eerder uitgeschreven concessie waarbij hij zich géén kandidaat stelde.
Beelden verwijderd
Opnieuw een ‘njet’ dus voor de plannen van Tuteleers, maar opgeven doet hij niet. Op 13 en 14 juni 2022 poot hij 14 loodzware en peperdure kunstwerken neer op diverse locaties in de kustgemeente. De meeste daarvan in Natuurreservaat Het Zwin, beheerd door het Agentschap Natuur en Bos. Ook zij gaven volgens het toenmalig gemeentebestuur geen toelating. Op dezelfde dag repliceert de curator dat geen enkel beeld op openbaar domein werd geplaatst. Alexander Tuteleers voelde zich geviseerd. Volgens hem mochten de beelden daar wél staan.
Op 17 juni 2022 dringt het gemeentebestuur er nogmaals op aan om de beelden te laten verwijderen. Dat gebeurt niet, waarop op vraag van het schepencollege op 23 juni 2022 werd beslist om de beelden te laten weghalen omdat er geen gevolg werd gegeven aan het herhaaldelijk bevel.
Case closed zou je denken? Helemaal niet, want volgens Alexander Tuteleers liepen de beelden schade op bij het weghalen. “En dan spreken we over een groot bedrag. Ik ga niet in detail, maar we spreken niet over pakweg 100.000 euro. Daarover zitten we nog steeds met schadeclaims”, aldus Tuteleers.
De zaak eindigde uiteindelijk voor de Raad van State en daar is nu een arrest uitgesproken. De beslissing om de expo tot twee keer toe te weigeren, werd door de Raad van State vernietigd. Net als het bevel om de beelden van het openbaar domein te verwijderen. Volgens de Raad van State was het schepencollege namelijk niet bevoegd om deze specifieke aanvraag te weigeren, waardoor ook het bevel tot wegname van de beelden onwettig werd. Mogelijk gaat het om een administratieve fout. In het arrest wordt onder andere verwezen naar bepalingen in de Algemene Politieverordening, maar het feit blijft dat de organisator nu wel gelijk krijgt van de Raad van State.
Impasse
“De gemeente had die beelden nooit mogen wegnemen. Als ze de beelden hadden laten staan, waren ze nooit beschadigd geweest. Maar ik ben zeker bereid om rond de tafel te gaan zitten met de gemeente op een constructieve manier”, reageert Alexander Tuteleers. “We zaten in een soort impasse, waarvan ik hoop dat die nu achter de rug is. Ik sta zeker open voor een nieuwe editie in de toekomst. Er zetelt ondertussen ook een nieuwe burgemeester. We willen dus zeker op zoek naar een oplossing.”
Burgemeester Jan Morbee (GBL) stelt open te staan voor elk constructief overleg en gaat het dossier en arrest eerst in detail bekijken met de bevoegde diensten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
