Caféklap in De Tijger in Jabbeke: “Ja, ze verdient haar eigen straat”

Kurt Vandemaele gaat op zoek naar de wijsheid in de kan, in café De Tijger in Jabbeke.

Jabbeke is in rouw. Want vrijdag 25 mei is de laatste dag uit het caféleven van het wankele huis in de Dorpsstraat dat in 1877 moet zijn opgetrokken. En krijgt Marie-Jeanne eindelijk de rust waarnaar ze niet verlangt. “De gemeente had dit gebouw moeten klasseren”, foetert Christian, een man die je er wel vaker aantreft in de buurt van de toog.

Marie-Jeanne stond er van haar 14de achter de toog

Het beruchte cafeetje gaat binnenkort tegen de vlakte en maakt plaats voor appartementen. “Marie-Jeanne valt niets te verwijten,” zegt Christian. “Het is haar eigendom, ze heeft recht op haar pensioen. En ze heeft gelijk dat ze op haar leeftijd nog iets tracht te krijgen voor het pand.” Het huisje zou wellicht toch niet lang meer stand hebben gehouden. En ook Marie-Jeanne kon dit ritme niet meer volhouden. “Het is wel geweest,” zegt ze. Jaren was ze zeven op zeven open. Slechts sinds kort nam ze op donderdagnamiddag een halve dag rust. Haar café werd met de jaren alsmaar befaamder en de werklast nam toe. “Het was een toeristische attractie geworden,” legt een van de trouwe klanten uit. “Je zag hier alsmaar vaker toeristen foto’s nemen van het interieur en de mensen die het bevolken.”

Marie-Jeanne weigerde de prijs van haar biertjes op te slaan. Of het werkmanspintje in een glas gedronken werd dat tot drie keer toe was gespoeld, of in een flesje, de prijs bleef 1,20 euro. Omdat de gewone man zijn troostrijke vocht tegen democratische prijzen moest kunnen betrekken, vond ze. “Deze plek heeft een aantrekkingskracht die je niet kan benoemen. Wanneer je hier binnenkomt, besluipt je een warm gevoel,” zegt een vrouw die een uitstraling heeft waarmee je de term ‘gezelligheid’ zou kunnen uitleggen. Een andere vrouw zegt: “Als zulke bruine cafeetjes sluiten, worden alleen de psychiaters er beter van”.

Marie-Jeanne is de vrouw met de fluwelen persoonlijkheid die één keer tot 17 flesjes onder haar armen kan dragen

Volgens Georges is de nestwarmte het geheim van ‘De Tijger’. Wellicht daarom dat het café van Marie-Jeanne zowat het beroemdste café van West-Vlaanderen is. Of liever… was. Marie-Jeanne is de vrouw met de fluwelen persoonlijkheid die één keer tot 17 flesjes onder haar armen kan dragen. Het beeld van Marie-Jeanne in haar schort, met de flesjes onder haar arm, zal nog lang bijblijven. Misschien moet haar standbeeld er zo wel uitzien. Of misschien is een eigen straat een beter idee. In #metoo-tijden moeten onze gemeenten toch vrouwelijke straatnamen bij krijgen. Zo blijft Marie-Jeanne altijd een deel van het Jabbeke dat ze jarenlang een hart en ziel gegeven heeft. Velen in de wijde omtrek van Jabbeke zullen verweesd achterblijven nu de meest befaamde cafébazin van de provincie niet langer mensen ontvangt in het etablissement dat in de 73 voorbije jaren haar leven was. Ze stond er van haar 14de achter de toog, 59 jaar lang. Voor velen is ze een moedertje. Roger kende haar als kind. Hij is 86 en groeide op in café Concordia. Zijn vader was schoenmaker, “en op maandag was het zijn sluitingsdag en dan trok hij naar café De Tijger om er naar eigen zeggen de teennagels van Marie-Jeanne’s grootmoeder te knippen. Als hij weer eens veel te laat thuiskwam, zei hij altijd dat het kwam doordat ze zulke harde nagels had.”

Zo’n café zal ik nooit meer vinden. En zo’n cafébazin zeker niet. Zo sympathiek en joviaal

Er wordt veel gelachen in ‘De Tijger’. En toch is naast al het lief ook het leed nooit ver weg. Van op de schouw kijkt haar zoon Kurt toe. In juni is het twintig jaar geleden dat hij om het leven kwam in een verkeersongeval. Achter de toog brandt een kaarsje bij de foto van haar man. Vergankelijkheid, het is altijd een thema geweest in het café van Marie-Jeanne. Dat het er voor het laatst is behangen in het jaar dat Abba Eurosong won en Barbara Dex geboren werd, zoals Georges zegt, maakt het café alleen maar mythischer. De verf die van het plafond bladdert, net zoals het papier dat hier en daar van de muren pelt, de zelfklevers tegen de gangdeur, alles toont de schoonheid van het verval. “Maar het is er altijd proper,” hoor ik er tal van keren zeggen. Beruchte figuren als George Van Maeckelberghe, ooit nog ploegmaat van Anquetil, en John Moelaert, 5 jaar in de eerste ploeg van Club Brugge, hebben er heldendaden in lyrische verhalen leren gieten. Maar nu spaart John zijn mooie woorden voor Marie-Jeanne: “Natuurlijk zal ik Marie-Jeanne en haar café missen. Zo’n café zal ik nooit meer vinden. En zo’n cafébazin zeker niet. Zo sympathiek en joviaal. Als je eens je hart wou luchten, dan kon je hier terecht. Ja, voor mij verdient ze een eigen straat.”