Kliniek Sint-Jozef in Pittem opent de deuren tijdens allereerste Open Geestdagen: “Hier helpen wij mensen weer op de goede weg”

Dit weekend zwaaien meer dan honderd Vlaamse en Brusselse instanties de deuren wagenwijd open tijdens de eerste Open Geestdagen. Initiatiefnemer Te Gek!? wil het brede publiek zo laten kennismaken met geestelijke gezondheidszorg in al haar facetten, iets waar de Pittemse Kliniek Sint-Jozef maar al te graag de schouders onder zet. “Elke keer we iemand opnieuw op de rails helpen krijgen, is de voldoening niet onder woorden te brengen”, klinkt het.

De wortels van Kliniek Sint-Jozef, een centrum voor psychiatrie en psychotherapie, gaat terug tot net na de Tweede Wereldoorlog. In mei 1945 openden de Zusters van Maria een neurologische kliniek, drie jaar eerder – in volle oorlogsperiode – hadden ze het kasteel van de vroegere Pittemse burgemeester Joos de ter Beerst gekocht.

“Dat gebeurde in samenspraak met psychiater José Van Laere uit Kortrijk”, legt algemeen directeur Ilse Hoet uit, gesteund door stafmedewerker Zorg Sabine Vandoorne en afdelingshoofd Thomas Dhondt. “Hij was op zoek naar een plek om een open ziekenhuis voor vrouwen op te richten. Vanaf 1955 waren ook mannen welkom.”

78 jaar na de start is de fond van Sint-Jozef nog altijd dezelfde. “Een open huis in een groene oase van bijna twintig hectare, waar we met gerichte behandelingen een helende omgeving kunnen aanbieden. Vandaag werken we op drie zorgprogramma’s volgens levensfases: jongeren vanaf 15 jaar, volwassenen en ouderen.”

“Jonge mensen ervaren al erg vroeg een steeds groter wordende druk” – Ilse Hoet, algemeen directeur

“We vangen mensen op met angst-, stemmings- en persoonlijkheidsproblemen, hebben een jarenlange knowhow in huis rond verslavingszorg – alcohol, medicatie, tabak en cannabis – we behandelen psychoses, maar buigen ons ook over ontwikkelingsstoornissen uit de kindertijd of adolescentie en problematieken die zich bij het ouder worden kunnen manifesteren.”

Gelijke voet

Een van dé kerngedachten bij Kliniek Sint-Jozef is dat iedereen op gelijke voet behandeld wordt. “Vanuit gelijkwaardigheid gaan we samen met de patiënt op pad. We treden voortdurend in dialoog en laten ons raken door hun verhaal. Zorg op maat, daar draait het bij ons om.”

Het psychiatrisch ziekenhuis ziet alle lagen van de samenleving om hulp aankloppen, “al is het aantal jongvolwassenen de laatste jaren wel gestegen. De vraag naar gepaste psychiatrische en psychotherapeutische hulp neemt alleen maar toe. En dat is eenvoudig te verklaren. Jonge mensen ervaren al erg vroeg een steeds groter wordende druk. We leven in een erg prestatiegerichte maatschappij. Op school, maar ook op vlak van vrije tijd ligt de lat steeds hoger. De alom aanwezige sociale media hebben het er ook niet makkelijker op gemaakt.”

De aanpak van Kliniek Sint-Jozef werkt. “Wij zetten erg in op gesprekken met psychiaters en psychologen en bieden daarnaast een breed behandelaanbod. Sport en beweging in het algemeen zijn zeer belangrijk, maar we bieden bijvoorbeeld ook muzikale, ergotherapeutische en creatieve sessies aan.”

“Het gebeurt niet zelden dat mensen zo een nieuw talent ontdekken en daar ook later mee aan de slag gaan. Sommigen werken ook effectief mee op het domein. Ze steken een handje toe in de cafetaria, doen een stage bij onze technische dienst… Het gevoel nuttig bezig te zijn, doet vaak wonderen en biedt ook kansen voor na de opname.”

Dankbaarheid

Een ander uniek aspect zijn de ervaringswerkers. “Dat zijn mensen die hier een opname achter de rug hebben en nu als vrijwilliger bij ons aan de slag zijn. Er zijn ook enkele betaalde ervaringswerkers in dienst. Zij staan klaar om onze mensen bij te staan en doen dit vanuit hun eigen invalshoek. Dat levert dikwijls boeiende inzichten op.”

“We proberen ook altijd de hele achterban van de patiënt te betrekken, want iedereen kan zijn steentje bijdragen in het herstelproces. Elke keer we iemand opnieuw op de rails helpen krijgen, is de voldoening niet onder woorden te brengen. De dankbaarheid die we op zo’n momenten mogen ervaren, is onbetaalbaar.”

“Elke keer we iemand opnieuw op de rails helpen krijgen, is de voldoening niet onder woorden te brengen” – algemeen directeur Ilse Hoet

Kliniek Sint-Jozef is een dorp op zich. 178 bedden staan klaar en op jaarbasis worden zo’n duizendtal mensen geholpen. “Op piekmomenten kan dat oplopen tot twee- à driehonderd per dag. Cijfers die meteen ook aantonen dat niet iedereen hier blijft overnachten. Ambulante behandelingen zijn een basisonderdeel van hoe onze 342 teamleden elke dag opnieuw het beste van zichzelf geven.”

Toch worden ze ook in Pittem met wachtlijsten geconfronteerd. “Eigenlijk zitten we altijd vol, maar we maken er een punt van om iedereen zo snel mogelijk te helpen.”

Nieuw onderkomen

Mentaal welzijn is al veel meer bespreekbaar geworden, maar de drempel blijft soms nog hoog, valt te horen. “Daarom zijn deze Open Geestdagen meer dan nodig. Het laat ons toe om aan een breed publiek te tonen hoe we aan de slag gaan en wat onze toekomstplannen zijn.”

Die zijn niet min, want tegen 2028 moet Kliniek Sint-Jozef over een volledig nieuwe accommodatie beschikken die perfect afgestemd is op de zorgvisie.

“De eerste fases zijn intussen al in gebruik genomen en scheiden verblijf en therapie volledig. Net zoals je ook werk en privé van elkaar kan loskoppelen. De Zusters van Maria die destijds de eerste stenen hebben gelegd, zouden deze plek niet meer herkennen. Maar onze missie blijft al bijna tachtig jaar onveranderd: mensen weer op de goeie weg helpen zetten.”