Brugse Heilige Magdalenakerk krijgt ‘meest sexy glasraam ter wereld’

Een niet-alledaagse Maria Magdalena. © Davy Coghe Davy Coghe
Olivier Neese
Olivier Neese Editieredacteur Brugsch Handelsblad Brugge - Torhout

Brugge is een opmerkelijke blikvanger rijker. In de Heilige Magdalenakerk werd een saai en kapot ruitjesglas vervangen door een gigantische glasraam met daarop een vurige, levensechte Maria Magdalena. Het wordt nu al ‘het meest sexy glasraam ter wereld’ genoemd. “Met dit werkstuk wilde ik tonen wat er in de glaskunst allemaal mogelijk is”, zegt de Brugse glasrestaurator Birgit Verplancke (28), die met haar bedrijf voor het opmerkelijke raam zorgde.

Al geruime tijd was de nood hoog – no pun intented – aan bijkomende toiletten aan het Koningin Astridpark, in Brugge beter bekend als de Botanieken Hof. In samenwerking met de kerkfabriek van Heilige Magdalena en de aanwezig YOT vzw werd de zuidwesthoek van de aangrenzende Heilige Magdalenakerk omgevormd tot ‘de waterkant’, met daarin drie publiek toegankelijke toiletten, waarvan een met een hellend vlak. Die worden komend weekend voorgesteld, al zal de aandacht misschien vooral gaan naar het nieuwe, zeer gewaagde glasraam in die ruimte.

(lees verder onder het kader)

Ook publieke toiletten in Badengebouw en aan het Minnewater gaan weer open

De publieke toiletten in de Heilige Magdalenakerk openen dit weekend de deuren. Na even zoeken vond de Stad Brugge iemand die de uitbating op zich wil nemen. De toiletten drie, waarvan één met een hellend vlak zullen open zijn tijdens het weekend, op woensdag, tijdens de schoolvakanties en op officiële feestdagen tussen 10 en 18 uur. Op woensdagen buiten de schoolvakanties zullen de toiletten open zijn vanaf 11.30 uur. De uitbater mag hooguit 1 euro per toiletbezoek vragen. “Dat tarief hanteert de Stad in alle publieke toiletten. Kinderen onder de 6 jaar moeten gratis gebruik kunnen maken van de voorzieningen”, zegt burgemeester Dirk De fauw (CD&V). De Stad vond intussen ook nieuwe uitbaters voor de publieke toiletten in het Badengebouw in Zeebrugge en aan het Minnewaterpark. Die waren een tijdje gesloten nadat de vorige uitbaters waren overleden.

Carré confiture

Het oorspronkelijke glasraam was in zo’n bijzonder slechte staat – het hout was rot, het glas op meerdere plaatsen weg en de ijzers verroest -, waardoor besloten werd om deze te restaureren. Meer dan een jaar geleden werd er aangeklopt bij BirgitConRes, het bedrijf van de Brugse glasrestaurator Birgit Verplancke. “We trokken onze stoute schoenen aan en in plaats van de saaie ruitjesvorm – wat wij carré confituurtjes noemen – gewoon te herstellen, vroegen we of er geen interesse was in een volledig nieuw stuk”, vertelt ze. “Daar had YOT, de levensbeschouwelijke vereniging die onderdak vindt in de kerk, en voorzitter Koen Dekorte wel oren naar.”

Er volgde een jaar overleg tussen alle actoren – Erfgoed Vlaanderen, de Stad Brugge, de kerkfabriek van de Heilige Magdalena, YOT en de aannemer van de waterruimte. Wat kan er allemaal, wat mag er allemaal? “Het vervangen van de ruitjes was geen probleem, want dat heeft weinig historische waarde. Bovendien wilden wij van onze kant een serieuze financiële inspanning doen. We beloofden dat we het tegen de prijs zouden doen alsof we de ruitjes gewoon zouden vervangen, ongeveer 20.000 euro.” Uiteindelijk viel de keuze op een zeer gewaagde optie. Op het nieuwe, bijna twee meter hoge glasraam is een sexy, roodharige Maria Magdalena te zien, met haar haren in de wind, een ontblote schouder en een vragende hand naar het publiek. Ze wordt niet statig en gestileerd maar heel dynamisch, levensecht en heel modern afgebeeld. “Dat is uniek in de wereld”, klinkt het. “Heiligen worden vaak met hoofddoeken of donker haar afgebeeld, maar wij wilden haar tonen als een echte, jonge en moderne vrouw. Het raam is trouwens volledig gemaakt door twee vrouwen – mijn rechterhand Hannah Demaine en ikzelf. Een vrouw gemaakt door vrouwen, in de kerk!”

(lees verder onder de foto)

Het glasraam werd volledig gemaakt door twee vrouwen: Birgit Verplancke en haar rechterhand Hannah Demaine.
Het glasraam werd volledig gemaakt door twee vrouwen: Birgit Verplancke en haar rechterhand Hannah Demaine. © Davy Coghe Davy Coghe

Visitekaartje

Het zevendelig glasraam, wat nu al ‘het meest sexy glasraam ter wereld’ genoemd wordt, zit daarnaast ook doorspekt van symboliek. “Voor dit werk hebben we ons zelfs in de Bijbelse teksten verdiept, zodat dit niet zomaar een afbeelding is. Alles heeft een reden. Haar half omgedraaide pose is een verwijzing naar de verzen in de bijbel, maar ook de kleuren en bloemen dragen stuk voor stuk symboliek met zich mee.” Voor de aandachtige kijkers zit er in het groen ook een heel klein duiveltje verwerkt, als easter egg in het paneel.

“Voor het glasraam plaatsten we gewapend glas. Je weet maar nooit…”

Het glasraam moet een blikvanger worden in Brugge, iets dat de toeristen gezien móéten hebben als ze de stad bezoeken. Daarom zal het glasraam langs twee kanten verlicht worden, zowel van binnen- als van buiten uit. “Met dit werk wilden we een statement maken. We kunnen niet de ene dag op de barricades staan en pleiten dat er meer durf nodig is en hoe prachtig en veelzijdig de glaskunst kan zijn, om dan bij zo’n kans het niet zelf te doen. In dit werk zit álles wat er op dit moment in de glaskunst mogelijk is: van het traditionele glas-in-lood en brandschilderen tot het zandstralen en fusen. Ook bij het glas gebruiken we het volledige scala: van mondgeblazen tot industrieel glas. Alles wat momenteel in de glaskunst mogelijk is, zit in dit werk vervat. Dit is een staalkaart van wat we kunnen. Kan je een mooier reclamepaneel voor je bedrijf, voor Brugge als glasstad – want dat zijn we! – én voor de glaskunst in het algemeen hebben dan dit? We willen tonen dat glaskunst zeker geen kunst uit het verleden is.”

Schommel

Verwachten de makers geen kritiek van behoudsgezinde Bruggelingen? “We zijn realistisch en beseffen dat de kans bestaat dat er mensen zullen vinden dat dit modern paneel te ver gaat. Voor het glasraam plaatsten we gewapend glas, zodat het beschermd is tegen de natuurelementen en vandalisme. Je weet maar nooit…”

Het is niet de eerste keer dat YOT vzw, die sinds 2002 in de Heilige Magdalenakerk – in Brugge beter bekend als de Madeleinekerke – werkt, gedurfd uit de hoek komt. Het noemt zichzelf een ‘labo voor levensbeschouwing’ en experimenteert graag met de vorm en inhoud van het christelijk erfgoed. Zo ligt er voor de kerk het kunstbeeld ‘Homeless Jezus’, hangt er in de kerk die nog steeds gewijd is een meditatieve schommel, was er jarenlang een binnenvijver, kan je koffie drinken in de koffiehoek of zijn er hedendaagse kunstwerken te ontdekken.

>> Op zaterdag 4 en zondag 5 mei wordt de waterkant en het glasraam voorgesteld. Tussen 13 en 17 uur is iedereen aanwezig om uitleg te geven. Meer info: www.birgitverplancke.be of www.yot.be

Glasrestaurator Birgit Verplancke: op haar 28ste al internationale top

Birgit Verplancke (28) is in geen tijd uitgegroeid tot een van de grootste namen in de nationale en internationale glaswereld. Toen ze na haar studie conservatie en restauratie aan de Universiteit Antwerpen zich toelegde op glaskunst, kreeg ze vrij snel van de FOD Economie de titel van ‘Ambachtsman’, als jongste persoon én eerste vrouw. Daarna volgden het label ‘Handmade in Brugge’, een internationale erkenning van het Michelangelo Foundation en de prijs van ‘Jonge Starter’ op de eerste Brugge Awards. Op haar steeds groter wordend palmares staat onder meer de vernieuwing van ‘de kleinste raampjes van Brugge’ in Gruuthuuse. Naast restauratie en conservatie is haar bedrijf BirgitConRes, dat haar atelier heeft op het bedrijventerrein Vogelzang in Sint-Michiels, sinds eind vorig jaar ook een van de weinige groothandels in glas. Zelf leidt ze bij Syntra West ook nog nieuwe generaties glazeniers op. Elk jaar brengt ze in de eindejaarsperiode een glazen kerstboomfiguurtje op de markt voor het goede doel.