Begraafplaatsen in Roeselare hebben geen enkel beschermd graf, zelfs niet dat van Rodenbach

Bij het gedeeltelijk gerestaureerde dodenhuisje op de oude stedelijke begraafplaats zien we vlnr. schepen Marc Vanwalleghem, Wim Vercruysse, Andries Sioen en schepen Dirk Lievens. © Stefaan Beel
Peter Soete

Dit verlengde weekend zullen veel mensen een bezoekje brengen aan een kerkhof. Op 1 november herdenkt men al sinds jaar en dag de overleden familieleden en vrienden en een groet aan het graf of het columbarium hoort daar vaak bij.

Naast de begraafplaatsen in de deelgemeenten Rumbeke en Beveren zijn er in Roeselare twee begraafplaatsen. Enerzijds is er de ‘nieuwe’ begraafplaats in de Groenestraat over de R32 en anderzijds heb je de historische begraafplaats in de Blekerijstraat in het stadscentrum.

“Natuurlijk hebben we de begraafplaatsen een extra poetsbeurt gegeven tegen het Allerheiligenweekend”, begint schepen Marc Vanwalleghem. “Op de nieuwe stedelijke begraafplaats hebben we ook het betonrot aan de inkompoort aangepakt en enkele weken geleden hebben we ook de kinderbegraafplaats definitief vorm gegeven.”

Eeuwige vergunning

“Op het kerkhof in de Blekerijstraat zijn we gestart met de restauratie van het historische dodenhuisje. Het dak en de goten zijn al hersteld, het opnieuw voegen van de muren staat nog op het programma net als een grondige opknapbeurt binnenin.”

“We merken dat de reconversie van de oude begraafplaats naar een parkbegraafplaats zich verder doorzet. Groen en erfgoed gaan hier perfect samen met dodenherdenking. Ieder jaar maken we ook een lijst op van graven waarvan de ‘eeuwige vergunning’ afloopt. Dat zijn graven die 50 jaar oud zijn. Een verlenging van nog eens 50 jaar kan door een eenvoudige aanvraag aan de dienst Burgerzaken.”

“Wanneer er geen nabestaanden reageren op de brief die op het graf en aan de ingang van het kerkhof hangt, dan heeft de stad twee mogelijkheden. Ofwel wordt het graf verwijderd ofwel wordt het graf behouden als de stad het als waardevol bestempelt. Dan kan het eventueel ook hergebruikt worden door een nieuwe familie.”

Waardevolle graven

“Op de begraafplaats Blekerijstraat werden dit jaar 34 graven effectief weggenomen”, neemt Wim Vercruysse over. “Dit is wel op het recentere gedeelte dat dateert uit de jaren 50. Dit jaar werden 27 nieuwe aanplakkingen gedaan van graven met een concessie die in 2022 afloopt. Er werden ook al 49 concessies verlengd van de 287 graven die vorig jaar een aanplakking kregen. Wellicht zullen er nog meer verlengingen zijn want dit kan nog tot het einde van dit kalenderjaar.”

“Op de Roeselaarse begraafplaatsen is momenteel nog geen enkel graf een beschermd monument”, gaat Elien Vernackt verder. Elien is erfgoedconsulent bouwkundig erfgoed bij Radar, een intergemeentelijke onroerend erfgoeddienst. “Er zijn natuurlijk een aantal voorwaarden verbonden om als beschermd grafmonument te worden aanzien. Een eerste criterium is de historische waarde. Dan kijkt men naar een bepaalde stijl of een bepaalde periode die door de grafzerk wordt weergegeven. Oorlogsgraven zijn daar een goed voorbeeld van.”

“Een tweede criterium kan de volkskundige waarde zijn. Dan spreken we over het graf van een burgemeester, een minister, een beeldend kunstenaar, een schrijver, belangrijke sportlui, dokters of industriëlen.”

Lokaal erfgoed

“Wanneer een graf een belangrijke architecturale waarde heeft, kan het ook in aanmerking komen om beschermd te worden. Dan denk ik aan zeer typische kenmerken van een bepaalde periode of net zeer zeldzame kenmerken. Ook een grote artistieke waarde kan van een graf een beschermd monument maken; hier hebben we het dan over puur esthetische kenmerken. Tenslotte kan een graf met een grote socio-culturele waarde in aanmerking komen om beschermd te worden. Dat zijn dan laatste rustplaatsen van mensen die een verschil hebben gemaakt in de maatschappij.”

“Het klopt inderdaad dat er op de Roeselaarse begraafplaatsen geen enkel grafmonument officieel beschermd is”, besluit schepen Marc Vanwalleghem. “Daar hangt ook een financieel plaatje aan vast.”

“De stad zorgt wel voor het onderhoud en de bescherming van belangrijke graven, van het lokale erfgoed. Maar het klopt dat het graf van Rodenbach of de mooie grafkapellen op het oude gedeelte van het kerkhof geen officiële erfgoedbescherming genieten. Maar, zoals eerder gezegd, dit wil dus niet zeggen dat ze gevaar lopen om te verdwijnen.”