Bij graafwerken in het gehucht Potyze in Ieper merkte Jan Decorte, archeoloog bij CO7, donkere strepen in de aarde opduiken. Toen hij een kijkje ging nemen, werd zijn vermoeden bevestigd: onder de oppervlakte stak iets waardevols. Na grondig onderzoek bleek het resten van een Britse verdedigingslinie te zijn. “Een heel waardevolle ontdekking.”
Het gehucht Potyze ligt op anderhalve kilometer ten noordoosten van het stadscentrum, langs de weg naar Zonnebeke. Tijdens de Eerste Wereldoorlog bevond de plaats zich in Brits gebied, dicht bij het front van de Ieperboog. “Een landbouwer vroeg onlangs aan het Ieperse stadsbestuur een vergunning om er een wachtbekken op zijn gronden uit te graven”, zegt Sofie Vanhoutte, archeologe bij het Agentschap Onroerend Erfgoed en verantwoordelijk voor de toevalsvondsten in West-Vlaanderen.
In het gebied waar de landbouwer actief is, moet wie werken wil uitvoeren op een oppervlakte groter dan 5.000 vierkante meter verplicht een archeologisch vooronderzoek laten uitvoeren. “Hier zaten we daar net onder, zodat de landbouwer onmiddellijk aan de slag mocht”, aldus Sofie Vanhoutte. Er is een beetje geluk mee gemoeid dat er dan toch opgravingen op de site gebeurden. Net naast het stuk grond ligt het erfgoeddepot Depotyze, het gezamenlijk depot voor erfgoed uit de regio. Jan Decorte, archeoloog bij CO7, keek vanuit het depot door het venster, toen zijn geoefend oog plots iets opmerkte dat verdacht veel op resten van een loopgracht leek. “Jan liep direct naar buiten, op het terrein werden zijn vermoedens bevestigd, en de werken werden daarop stilgelegd”, gaat Sofie verder. “Omdat het om een toevalsvondst ging, werden wij, het Agentschap Onroerend Erfgoed, erbij geroepen en konden we de opgravingen opstarten. Voor dergelijke grote werken doen wij een beroep op externe archeologische bedrijven en in dit geval schakelden we Ruben Willaert nv in.” Simon Verdegem, de man die ooit in Wijtschate de opgraving Hill80 tot een goed einde bracht, werd aangesteld als veldwerkleider. Wat hij aan de oppervlakte bracht, bleek niet niets te zijn.
Simon Verdegem dacht even dat hij op resten was gestoten van de zogenaamde General Headquarters (GHQ) Line, een belangrijke Britse verdedigingslinie. Dat bleek echter het geval niet. Wel ging het om een latere loopgraaf, aangelegd in de tweede helft van 1915 en omgedoopt tot Prowse Trench. “Gelukkig voor ons had deze nieuwe fase de oude GHQ Line niet weggegraven, maar lag ze er net achter”, schrijft Simon Verdegem in een blog op de site van Onroerend Erfgoed. “Daarvan was niet meer bewaard gebleven dan de diepere uitgraving voor de drainage en de afdrukken van de ingeheide palen voor de wandbeschoeiing. Op basis hiervan kan het verloop van de GHO Line nog min of meer gereconstrueerd worden.”
“We hadden wettelijk 30 kalenderdagen tijd om de opgraving af te werken en gelukkig slaagden we daar in”, zegt archeologe Sofie Vanhoutte. “Het is wel zo dat wij de kosten dragen van het vooronderzoek, zodat de bouwheer enkel tijd verloor, maar geen geld.”
Ondertussen is van de site niets meer te zien. “Alles wordt opgetekend, geregistreerd en uitvoerig gedocumenteerd. Daarnaast zijn verschillende stalen genomen, van het hout bijvoorbeeld”, weet Sofie Vanhoutte. Op de site werden wel allerlei spullen gevonden: Britse kogels, aardewerkscherven, lege flessen, een rol prikkeldraad, granaten en oorlogsschroot. “We troffen ook iets zeer pakkends aan: een overblijfstel van een wenskaart met de zinsnede ‘A loving wish to cheer you on your way.” Op de site werden geen stoffelijke resten van soldaten gevonden. “Toch gaat het hier om een belangrijke opgraving die ons veel leert over de situatie tijdens de Eerste Wereldoorlog op deze plaats. Het is dus goed dat Jan Decorte zo alert was (lacht).”
Voor meer info: https://www.onroerenderfgoed.be/blog/opgegraven-volgens-het-boekje-geallieerde-loopgraven-nabij-potijze
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier