Unizo wil belastingen vooral eenvoudiger

© Belga
Tom Gheeraert
Tom Gheeraert Medewerker KW

Niet alleen voor gezinnen, maar ook voor ondernemingen verschillen de gemeentelijke belastingen heel sterk. Dat blijkt uit een onderzoek van Unizo West-Vlaanderen. Unizo-directeur Frederik Serruys is duidelijk: “Veel gemeentebesturen beseffen niet eens hoe hoog die lokale belastingdruk is.” Hij roept dan ook de toekomstige bestuursploegen op om die belastingstal uit te mesten.

Voor het belastingonderzoek werkte Unizo met vier type bedrijven: een consultant, een café met terras, een supermarkt en een natuursteenbedrijf. De ondernemersvereniging koos 15 gemeenten op basis van de bedrijvigheid die er aanwezig is. Unizo keek verrast op van de resultaten van haar onderzoek.

Unizo wil belastingen vooral eenvoudiger

Directeur Frederik Serruys: “Op de grafiek is duidelijk te zien hoe groot de verschillen kunnen zijn. Zowel wat betreft het aantal lokale belastingen – van 11 in Knokke-Heist tot 25 in Oostende – als wat betreft de omvang ervan. Kijk naar het resultaat voor het café, dan steekt Brugge er met kop en schouders bovenuit. Brugge is natuurlijk een uitgesproken toeristische stad, dus die hoge belasting kunnen we nog een beetje duiden, maar dat betekent niet dat elke plaats in Brugge even toeristisch is. Ook in de Brugse deelgemeenten betalen ze relatief veel, maar daar genieten ze niet van dat toerisme.”

Maar ook voor de supermarkt zijn de verschillen in belastingen opmerkelijk. Diksmuide valt bijzonder duur uit.

Directeur Frederik Serruys van Unizo West-Vlaanderen.
Directeur Frederik Serruys van Unizo West-Vlaanderen.© TOGH

“Hetzelfde voor een natuursteenbedrijf: Brugge, Veurne, Diksmuide innen een pak meer belastingen dan gemiddeld. We hadden het niet verwacht, ook al omdat het de eerste keer is dat we zo’n onderzoek, met typebedrijven, uitvoeren.”

Deze belastingen bracht Unizo in rekening

De gemeentelijke belastingen die Unizo in dit onderzoek voor de vier type-ondernemingen (consultant, horeca, supermarkt en natuursteenbedrijf – zie infografiek) in rekening bracht zijn:

– de aanvullende belasting op de personenbelasting

– gemeentelijke opcentiemen op de onroerende voorheffing

– de algemene gemeentelijke bedrijfsbelasting

– belasting op basis van oppervlakte

– belasting op basis van drijfkracht

– belasting op het maken van reclame (reclameborden en het verspreiden van niet-geadresseerd reclamedrukwerk)

– belasting voor het gebruik van het openbaar domein (bijvoorbeeld terras)

– milieubelasting.

Zijn de gemeenten zich bewust van die verschillen?

“Ik vraag me af de steden en gemeenten elkaar benchmarken, dus dat ze zichzelf vergelijken met andere steden en gemeenten in West-Vlaanderen. Ik denk het niet en ik denk ook niet dat ze beseffen hoe hoog de belastingdruk is. Deze studie is een goed middel om de gemeentebesturen eens wakker te schudden.”

“Verschuif de belastingen van ondernemers richting gebruikers”

“Niet dat we Diksmuide met de vinger willen wijzen. Maar we willen wel vragen of ze daar beseffen dat er zo véél belastingen zijn. Diksmuide scoort bovengemiddeld voor alle vier de types van ondernemingen. Moeten ze dat niet eens evalueren? Voor ondernemers is het misschien wel een reden om zich niet in Diksmuide te vestigen. Ik denk dat de conclusies van dit onderzoek misschien wel wat kan losmaken in die steden en gemeenten.”

Zijn er bedrijven die gemeenten mijden omwille van de belastingdruk?

“Ik denk van wel, maar het wordt niet uitdrukkelijk gezegd. De meeste bedrijven blijven waar ze zitten, ook omwille van medewerkers, eigenaars… Die zijn meestal trouw aan hun gemeente. Een groeibedrijf met plaatsgebrek dat wil herlokaliseren zal daar wel rekening mee houden. Daarom ook moet die fiscaliteit in elke gemeente of stad transparanter: maak duidelijk hoe het zit met de fiscaliteit voor ondernemers, zorg ervoor dat het eenduidig, helder en eenvoudig is.”

Vonden jullie hopeloos verouderde lokale belastingen?

“In Oostende en Tielt heb je nog een belasting op drijfkracht. Dat is voor een stuk gebaseerd op energieverbruik. Een productiebedrijf wordt daar zwaar belast omdat het veel energie nodig heeft. Dat is niet meer relevant vandaag. Wellicht is dat een oude historische belasting, toen het credo nog was dat zware productiebedrijven ook zwaar belast moeten worden.”

“Te vaak blijven lokale belastingen alleen van kracht omdat het nooit anders was”

“Een andere voorbeeld is de belasting op reclamedrukwerk. Stop daarmee. Ik zie niet meteen het nut van die belasting. Dat is iets wat misschien een zekere historiek heeft, maar wat is het nut daarvan? Specifieke belastingen zijn alleen verantwoord als je echt een reden ervoor kunt aanhalen.”

Leveren gemeenten die meer belastingen heffen ook een betere service aan ondernemers?

“Die link zien we in de meeste gevallen niet, maar dat zou je wel verwachten. In ruil voor bijvoorbeeld een hoge terrasbelasting, zou een bestuur kunnen zorgen voor vuilnisbakken, ondergrondse glascontainers, grote terraspleinen… Dan is die belasting verantwoord. Maar als die ruil er niet is, dan stellen ondernemers zich vragen. Roeselare lijkt ons dan wel weer een voorbeeld van goede service naar ondernemers toe, zonder ‘al te hoge’ belastingen.”

“Misschien moet je de lasten ook meer verleggen naar de verbruiker. Horeca biedt een dienst aan, maar het zijn de gebruikers die het openbaar domein benutten. Ik geef het voorbeeld van de cruisetoeristen in Brugge. Die komen met bussen vanuit Zeebrugge, vertoeven maximaal drie uur in Brugge, maar spenderen zeer weinig. Ze laten wel vuilnis achter en zorgen voor overbevolking. Moet dat niet belast worden? Ik denk dat een belastingreglement vaak voorhistorisch is. Heel weinig aangepast aan de hedendaagse verwachtingen. Vandaar dit onderzoek.”

Worden er ook belastingen geheven om bepaalde ondernemingen bewust weg te houden? Ik denk bijvoorbeeld aan Poperinge, dat een heel hoge belasting heeft voor nachtwinkels?

“Je kan een andere beleid voeren ten opzichte van nachtwinkels. Via bepaalde wetgeving, maar toch niet via verhoogde belastingen. Je kan een charter maken, zoals ze in Brugge gedaan hebben, waarbij nachtwinkels zich aan bepaalde regels moeten houden. Bijvoorbeeld geen alcohol meer verkopen na middernacht. Anders worden die nachtwinkels openluchtcafés.”

“Wat dan weer moeilijk uit te leggen is, is dat de terrasbelasting in Brugge vijf keer hoger is dan gemiddeld. Dat vind ik niet verantwoord. ‘Ze doen het goed, dus we gaan er maar een deel van afpakken’. Dat werkt niet zeer stimulerend om startende ondernemers aan te trekken. Dan moet je niet verwonderd zijn dat horecazaken vier euro voor een pintje aanrekenen op hun terras. Zo werk je jezelf uit de markt. Welke Bruggeling gaat nu nog een terrasje doen op de Grote Markt als de prijzen zo hoog liggen?”

Welke suggesties heeft Unizo West-Vlaanderen voor steden en gemeenten?

“Om de zes jaar alle belastingreglementen eens herbekijken is niet te veel gevraagd. Geef je belastingbeleid een strategische visie mee. Hoe wil je ondernemers aantrekken en houden? Transparantie en duidelijkheid zijn belangrijk. De provincie West-Vlaanderen doet dat. Bij de belastingbrief steekt een foldertje met uitleg over wat er met de belastingen gebeurt. Dat vind ik een goed voorbeeld.”

“Kortrijk heft een retributie voor publiek toegankelijke ruimtes in het winkelwandelgebied. De opbrengst daarvan gaat in een pot die wordt aangewend om investeringen in die winkelgebieden te financieren. Bijvoorbeeld voor de aankoop van kerstverlichting.”

“Begin met belastingen duidelijk bekend te maken op de website. Het is precies alsof ze die regelgeving rond belastingen bewust afschermen.”

“Ondersteun ondernemers die bijvoorbeeld hinder ondervinden van wegenwerken. In een aantal gemeenten hebben we het voorstel gedaan om bepaalde belastingen kwijt te schelden vanaf het moment dat er hinder ontstaat. Fiscale stimulansen kunnen ook starters de eerste moeilijke jaren helpen doorstaan. Geef ze eerst de kans om zich te wortelen in je stad of gemeente.”

Is het voor steden en gemeenten moeilijk om hun belastingen aan te passen?

“Voor een gemeente is een belastingreglement veranderen niet zo moeilijk. Laat een analyse maken. Betrek een aantal groepen bij die analyse. Het is niet per se de bedoeling om minder inkomsten te verwerven, maar wees creatief in de zoektocht naar inkomsten. De hoteltaks is een mooi voorbeeld: de last wordt van de ondernemer verschoven naar de gebruiker. Die toerist zal geen probleem maken van die 2 euro per nacht dat hij moet betalen. De congrestoerist zal daarvoor Kortrijk niet links laten liggen. Zoals de cultuurtoerist dat evenmin zal doen voor Brugge. Maar zo vermindert de belastingdruk voor de inwoners en de ondernemers. Dat lijkt mij een goede manier om met belastingen om te gaan.”