De nieuwe minister van de Noordzee luistert naar de naam Annelies Verlinden. Geen West-Vlaming dus deze keer, wel iemand met grote affiniteit – haar woorden. Voor het eerst, en exclusief voor onze krant, legt de flegmatieke CD&V-politica uit Schoten haar kaarten op tafel. Wat opvalt is dat Verlinden twijfelt over het peperdure energie-eiland dat voor de kust van Oostende zou komen. Eerstdaags valt die beslissing.
Maandagmiddag, het iconische Thermae Palace in Oostende. Annelies Verlinden arriveert stipt op tijd – vier medewerkers in haar kielzog. We krijgen een hand en een brede glimlach. “Je geeft mij de gelegenheid om op een weekdag naar zee te komen, dus ik ben je bijzonder dankbaar.” Bij de aanblik van het hotel laat de 46-jarige CD&V-minister wel een kleine zucht vallen. “Hoelang staat dit gebouw al in de steigers? Zó mooi en toch vergane glorie. (fijntjes) Gelukkig heeft de Vlaamse regering wél nog geld. Ik hoop dat de 30 miljoen zal volstaan voor de renovatie.”
Dat ze blij is dat het beleidsdomein Noordzee in haar schoot is gevallen, vervolgt ze enthousiast. “In de eerste plaats om rationele redenen: veiligheid is ook hier een groot issue, dus het is logisch dat de Noordzee gekoppeld wordt aan Justitie (haar andere beleidsdomein, red.). Maar ook om emotionele redenen. Ik kom hier al 45 jaar op vakantie. Enfin, niet hier, maar in Wenduine, waar mijn grootouders begin jaren 80 een appartement kochten.”
Meestal komt de Noordzee in handen van de West-Vlaming in de regering…
(pikt in) “Maar nu is er geen West-Vlaming. Nu, ik vind sowieso niet dat je hier moet wonen om grote affiniteit te voelen. De Noordzee is van belang voor élke Belg. Maar als het een troost kan zijn: ik ga nauw samenwerken met mijn Vlaamse collega die bevoegd is voor visserij en die wél een West-Vlaamse is: Hilde Crevits.” (glimlacht)
Hoe zijn uw grootouders in Wenduine beland?
“Goede vraag. Dat moet ik dringend eens aan mijn moeder vragen. Maar het voelt intussen als thuiskomen voor mij. En elk jaar worden de herinneringen beter. Dat is eigen aan nostalgie, zeker? Wenduine was altijd een beetje de zoete inval. Mijn grootouders waren daar, neven en nichten kwamen op bezoek, vrienden. En dat is nog altijd zo. In de paasvakantie gaat mijn moeder een week naar het appartement met de kleinzonen. Als mijn agenda het toelaat, spring ik zeker ook eens binnen. Op 15 augustus ga ik sowieso. Het is intussen een jaarlijkse traditie geworden dat we daar allemaal samen Moederdag vieren (in Antwerpen is dat op 15 augustus, red.). Dan eten we lekkere garnalen, waar ik grote liefhebber van ben.”
Wat doet u graag aan zee? Is watersport iets voor u?
“Soms ga ik eens suppen of surfen, maar ik ben geen grote held, hoor. Er is wel een nieuwe en mooie surfclub gekomen in Wenduine. In een ander leven zou ik dat eens moeten leren. (lacht) Wat ik het liefst van al doe, is lopen in de duinen.”
De Noordzee is een grijze zee wordt soms gezegd. Kan een minister zich geen appartement aan de Côte d’Azur veroorloven?
“Ook dat is voor een ander leven. (lacht) Neen, ik zou niet willen wisselen. Mijn grootmoeder zei vaak: Aan onze zee is het altijd mooi weer. Ik geef haar gelijk. Zelfs als de wind woest tekeergaat, heeft de Noordzee iets moois.”
Een quizvraag om uw kennis te testen: welke twee gemeenten liggen aan de uiteinden van onze Noordzee?
(zonder aarzelen) “Knokke en De Panne. Je ziet: ik heb echt wel affiniteit met de Noordzee. Wenduine is niet de enige plek die ik ken. Mijn andere grootouders gingen trouwens altijd naar Nieuwpoort op vakantie. Onlangs zijn we daar op weekend geweest voor de verjaardag van mijn moeder.”
Oké, u bent geslaagd. Over naar het beleid. Wat ziet u als grootste uitdaging?
(denkt na) “Het verzoenen van de verschillende belangen en activiteiten. Dat gaat over onze zeehavens, over offshore windenergie, over biodiversiteit, enzovoort. De Noordzee lijkt misschien eindeloos, maar is dat niet. Op een beperkte oppervlakte moet je een evenwicht vinden tussen drie grote belangen: economie, veiligheid en duurzaamheid. Het kader daarvoor wordt het nieuwe marien ruimtelijk plan dat tegen volgend jaar klaar moet zijn.”
Welke accentverschillen mogen we verwachten in vergelijking met het vorige plan?
“Omdat de druk op de Noordzee steeds groter wordt, gaan we meer uitgesproken keuzes moeten maken. Wie lag er zes jaar geleden, bij de opmaak van het vorig plan, wakker van de Russische inmenging? Of het luik duurzaamheid: we willen onze internationale doelstellingen tegen 2030 halen. Dat is geen eeuwigheid meer.”
“Een derde zone voor windmolenparken is niet aan de orde. Dat zou een te grote druk leggen op het evenwicht”
Laten we eens inzoomen. Vandaag zijn er twee zones aangeduid voor windmolenparken. Bent u van plan een derde zone aan te duiden?
“Neen, dat is niet aan de orde. Dat zou een te grote druk zetten op het evenwicht dat we net hebben besproken. Het zal eerder zaak zijn om de windmolens in de oostelijke zone, die straks twintig jaar oud zijn, te vervangen door nieuwe molens die meer energie kunnen leveren op dezelfde ruimte. Vandaag is offshore windenergie goed voor tien procent van de elektriciteit van de gezinnen. Dat aandeel moet omhoog.”
Frankrijk is van plan om een nieuw windmolenpark te bouwen voor de kust van Duinkerke. Hoe kijkt u daarnaar?
“Dat zou pal op de vaarroute naar de haven van Oostende komen te liggen. We gaan er dus alles aan doen om dat te voorkomen. Vlak na mijn aantreden heb ik al willig beroep aangetekend. Dat is een beroep bij de Franse overheid om haar beslissing te herzien.”
Denkt u dat u dat nog kan tegenhouden?
“Ik ga daar niet op vooruitlopen. Wat ik kan beloven, is driehonderd procent engagement om de Belgische belangen te verdedigen. We zitten natuurlijk al ver in het proces, de vergunningen zijn al uitgereikt. Het wordt dus zeker niet makkelijk. (denkt na) Ik betreur wel wat Frankrijk doet. Wij houden wel altijd rekening met onze buurlanden.”
Komt premier De Wever (N-VA) tegenwoordig niet héél goed overeen met de Franse president Macron?
“Wie weet kan het inderdaad nog onder regeringsleiders opgelost worden? Dat zou een goede zaak zijn.”
Hoe kijkt u naar het veelbesproken energie-eiland dat voor de kust van Oostende zou komen? Dat zou de windmolenparken moeten verbinden met het land en met elkaar.
“Dat is vooral een vraag voor mijn collega die bevoegd is voor Energie (Mathieu Bihet van MR, red.). In het regeerakkoord staat dat we tegen het einde van deze maand een beslissing zullen nemen.”
De kostprijs zou tot 7 miljard euro oplopen. Wat ik wil weten: bent u nog altijd voorstander?
(wikt haar woorden) “Ik begrijp het idee dat dat eiland als internationale hub grote troeven kan hebben. Als je windmolenparken van verschillende landen connecteert, kan je meer windenergie aan land brengen. De vraag is of dat in deze tijden, waarin we al zoveel extra geld zoeken, zoveel miljarden waard is. Ik vind dat we daar héél kritisch naar moeten kijken. Want wie zal dat betalen? Je moet absoluut vermijden dat de energiefactuur van burgers, die al onder druk staat, hoger wordt.”
“We willen dat de Noordzee een belangrijke motor blijft van onze economie”
Is het denkbaar dat het eiland alsnog afgevoerd wordt?
“Het basisidee van een eiland dat offshore stroom aan land brengt, zal er wel komen, volgens mij. Het heeft ook geen zin om parken te bouwen als je de energie niet aan land krijgt. De vraag zal zijn: moeten we ook een internationale hub worden?”
Na het land is de mens ook het water helemaal aan het inpalmen. Zijn daar geen ethische vragen bij te stellen?
“Het marien ruimtelijk plan moet zorgen voor een evenwicht. We zitten trouwens al aan 37 procent beschermd gebied op onze Noordzee, terwijl de internationale doelstelling 30 procent is tegen 2030.”
Maar ook in deze beschermde gebieden wordt er bijvoorbeeld aan zandwinning gedaan, wat negatieve invloed heeft op de natuur. Vindt u dat kunnen?
“Ik ken deze dossiers vandaag onvoldoende om daar uitspraken over te doen. Wat ik wel kan zeggen, is dat voor toekomstige vergunningen aan alle normen zal moeten voldaan worden, dus ook aan de natuurnormen.”
In de plannen die nu op tafel liggen, zou slechts 6 procent van onze Noordzee strikt beschermd gebied worden, waar dus geen menselijke activiteiten zijn. Is dat niet weinig ambitieus? WWF pleit voor minstens 10 procent.
“Ik heb veel begrip voor die vraag. WWF speelt de rol die het moet spelen. Maar het is mijn rol om verschillende belangen te verzoenen. Wij zullen voldoen aan de internationale doelstellingen, dus zeggen dat het weinig ambitieus is, is niet correct. Maar daarnaast willen wij ook dat de Noordzee een belangrijke motor blijft van onze economie.”
Nog een quizvraagje: wat zijn de grootste zoogdieren in het Belgisch deel van de Noordzee?
“Da’s moeilijker voor mij. (aarzelend) Zeehonden?”
Klopt. En bruinvissen, een kleine walvissoort.
“Je ziet: ik ben geen kenner van wildlife. Ik ga niet elke dag op safari. Of het zou in de Wetstraat moeten zijn. Wat je daar vaak te zien krijgt, zijn struisvogels.” (lacht)
Ook veiligheid is een grote uitdaging, lees ik in uw beleidsverklaring. Is de Noordzee een doelwit voor Rusland?
“De Noordzee is een doelwit voor zowel de georganiseerde criminaliteit – die drugs vervoert over onze wateren – als voor vijandige mogendheden zoals Rusland. We moeten daar zeer alert voor zijn. Wat je bijvoorbeeld ziet, is dat Rusland spookschepen gebruikt om te inspecteren waar kritische infrastructuur ligt. Dat gaat over kabels voor transport van data en energie. Wat ze dan zouden kunnen doen, is een anker achterlaten om deze kabels door te trekken. Op die manier kunnen ze gigantisch veel schade aanrichten.”
In januari heeft de Nederlandse marine een Russische onderzeeër geschaduwd. Varen deze ook in onze wateren?
“Ik mag niet in detail gaan, maar ook in onze wateren zijn er al activiteiten gesignaleerd die we niet onmiddellijk kunnen thuisbrengen. Dat is wat we hybride oorlogsvoering noemen. Ze gebruiken ook drones daarvoor. Rusland wil overal ter wereld landen uit hun evenwicht halen en instabiliteit brengen. In sommige landen proberen ze verkiezingen te manipuleren, in andere landen zoeken ze kritische infrastructuur.”
Is het alleen Rusland, waar we waakzaam voor moeten zijn?
“Ik ga geen namen van andere landen noemen, maar het mag duidelijk zijn dat Europa niet alleen vrienden heeft in de wereld.”
Wat kan u doen om onze Noordzee beter te beveiligen?
“Wij willen het Maritiem Informatiekruispunt versterken, waar ook Defensie een belangrijke partner is. Via het MIK wordt informatie over bijvoorbeeld verdachte bewegingen in realtime gedeeld. Ik zou dat graag bovenaan de Europese agenda krijgen zodat we ook met andere landen kunnen samenwerken en informatie delen. (zwijgt even) Veiligheid is misschien wel de zwaarste uitdaging waar we voor staan.”
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
