“Ik ben misschien de eerste, maar ik zal zeker niet de laatste zijn.” Wout Maddens, eerste schepen in Kortrijk, geeft voor het eerst uitgebreide toelichting bij zijn opmerkelijke overstap van Open VLD naar de Waalse liberale partij MR. Dat gefluisterd wordt dat hij het doet om persoonlijke redenen, maakt hem kwaad. “Men heeft niet graag dat ik de vinger op de wonde leg.”
Wout Maddens (65) is een grote naam in de Kortrijkse politiek. Al achttien jaar is de grijzende man schepen van Stadsvernieuwing, en dus één van de architecten van het moderne Kortrijk. Dat hij minder in de schijnwerpers staat, is een eigen keuze. “Ik heb nooit grote interviews gegeven. Vandaag is een uitzondering. Ik werk liever dan dat ik praat.” In 1982 nam Maddens, leraar van opleiding, voor het eerst deel aan lokale verkiezingen: voor de Volksunie en in Wervik, waar hij opgroeide. Begin jaren negentig verhuisde hij naar de Guldensporenstad. In 1992 schafte hij zich een lidkaart aan van de net opgerichte VLD. Een huwelijk dat nu dus volledig spaak loopt.
Vertel: waarom stapt u over van Open VLD naar de Franstalige liberalen van de MR?
“Het is een statement dat ik wil maken, maar ook een vingerwijzing. Open VLD heeft het land 25 jaar onafgebroken mee bestuurd en wat stel je vast? Dat er geen stappen vooruit gezet zijn op onze corebusiness: budget, belastingen en arbeidsmarkt. Deze generatie liberalen heeft niet gedaan wat ze beloofde. Ze heeft zich kapot geregeerd en is ten onder gegaan aan inconsequenties. Gevolg: amper zes procent in de peilingen. Men is dus en cours de route bijna alle kiezers kwijtgespeeld.”
Waar is het volgens u fout gelopen?
“De teloorgang is begonnen met het migrantenstemrecht in 2003. Wat een debacle was dat! Guy Verhofstadt (toenmalig premier, red.) verkeerde in euforie na de verkiezingsoverwinning en dacht dat hij zich alles kon permitteren. Dat migrantenstemrecht was een regeringsdictaat, de blauwe achterban wou dat niet. Een tweede debacle was de vorming van de Vivaldi-regering. Dat was voor mij persoonlijk de druppel. Egbert Lachaert werd toen verkozen als partijvoorzitter met de duidelijke belofte om géén linkse regering op poten te zetten. Het omgekeerde is gebeurd. Dat was een bocht die voor veel mensen, mezelf inclusief, onverteerbaar was. Ik noem dat verraad aan de achterban.”
De leden hebben de toetreding tot Vivaldi toch goedgekeurd?
“Onze partijcongressen hebben niets meer te maken met interne democratie. Het zijn geleide congressen geworden waar de lakeien van de partijtop het hoge woord voeren. Ik ga daar al geruime tijd niet meer naartoe.”
Was een overstap naar N-VA niet logischer, gezien uw verleden?
“Neen, toch niet. De N-VA is geen liberale, maar een conservatieve partij. Dat is een groot verschil. Al klopt het wel dat zij op economisch vlak ook rechts zijn. Dat is de reden waarom veel liberalen naar N-VA overgestapt zijn. Maar de échte liberale partij van dit land, dat is de MR. Vandaar het statement dat ik wil maken. In tegenstelling tot de Vlaamse liberale leiders is Georges-Louis Bouchez (MR-voorzitter, red) wél rechtlijnig. Hij verdedigt altijd consequent de liberale lijn.”
Ook de MR zat de voorbije 25 jaar in de regering. Waarom vindt u die partij wel nog geloofwaardig?
“Ja, maar dat is toch anders. (denkt na) Het politiek landschap in Vlaanderen en Wallonië is totaal anders. In Vlaanderen zijn er verschillende partijen ter rechterzijde. In Wallonië staat de MR helemaal alleen. De MR is de beste garantie op het terugdringen van het PS-beleid.”
“Er is zéker plaats voor een liberale partij in Vlaanderen. Kan dat de MR zijn? Volgens mij wel”
Bouchez heeft intussen een andere West-Vlaming, Rudy Aernoudt, aangesteld als zijn kabinetschef, onder meer om verder door te dringen in Vlaanderen. Is dat een goede zaak?
“Ik denk dat wel. Rudy kent het Vlaamse liberale denken. Dat kan een meerwaarde vormen voor de inzichten van Bouchez. Ik ben onlangs uitgenodigd door Bouchez in Brussel omdat hij meer wou weten over mijn move. Wel, ik moet zeggen: in de Melsensstraat (het hoofdkwartier van Open VLD, red.) ben ik nog nooit op die manier ontvangen. Bouchez was sympathiek, gemoedelijk en geïnteresseerd. Ook Rudy was erbij. Zij zijn inderdaad aan het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn in Vlaanderen.”
Gaat u een MR-afdeling opstarten in Kortrijk?
“Daar is naar gepolst, maar ik heb neen gezegd. Ik heb mijn handen vol met mijn schepenmandaat. Ik zou niet weten waar ik de tijd moet vinden om een nieuwe afdeling op te starten.”
Zou de MR levensvatbaar zijn in Vlaanderen, denkt u?
“Er is zéker plaats voor een liberale partij in Vlaanderen. Kan dat de MR zijn? Volgens mij wel. What’s in a name? Maar dat kan evengoed een nieuwe liberale partij zijn. Het is niet aan mij om dat te bepalen. Het belangrijkste is dat Vlaanderen weer een liberale partij krijgt. Want we hebben een alternatief nodig voor het conservatisme van de N-VA. Ik vrees overigens dat de N-VA de nieuwe CVP aan het worden is. Een reden te meer om een sterke liberale partij op te zetten.”
Gelooft u niet in de vernieuwingsoperatie van Open VLD-voorzitter Eva De Bleeker?
“Neen. Ik ken mevrouw De Bleeker niet persoonlijk, maar het verhaal dat zij vertelt, slaat niet aan. Het is terminaal. Met deze generatie is het over en uit voor Open VLD. (denkt na) Politiek is een kwestie van geloofwaardigheid. Als je 25 jaar lang je idealen laat verwateren, krijg je dat niet rechtgetrokken met dezelfde mensen. Als je een nieuwe liberale partij wil, zal het met nieuwe mensen moeten zijn.”
Is uw stadsgenoot Vincent Van Quickenborne ook een reden waarom u de overstap maakt?
“Neen. Los daarvan: Vincent heeft ongetwijfeld zijn capaciteiten en verdiensten, maar ook hij behoort tot de generatie die zich kapot bestuurd heeft.”
In Brussel wordt wel gefluisterd dat u dit vooral om persoonlijke redenen doet.
(feller) “Maar neen, helemaal niet. Wat ik doe, is de vinger op de wonde leggen. Dat heeft men natuurlijk niet graag en dan gaat men dat op die manier framen. Ik ben niet de enige die de overstap maakt, hoor. Ik ben misschien de eerste die ermee naar buiten komt, maar ik zal zeker niet de laatste zijn (wij hebben cijfers opgevraagd over het aantal West-Vlamingen bij de MR, maar helaas kregen we nog geen antwoord, red.). Er zijn veel leden die een overstap overwegen. Dat heeft dus niets met persoonlijke zaken te maken, maar alles met de inhoud.”
“Vincent Van Quickenborne heeft zijn verdiensten, maar ook hij behoort tot de generatie die zich kapot bestuurd heeft”
Hoe reageert burgemeester Ruth Vandenberghe (Open VLD), met wie u ook persoonlijk een goede band hebt?
“De burgemeester heeft geen enkel probleem met deze overstap, want zij heeft er een volbloed liberaal bij in haar coalitie. Kom, we gaan nog een koffie drinken.” (lacht)
Gaat ook zij de overstap maken?
“Dat moet u aan haar vragen.”
Heeft deze overstap impact op de werking van de nieuwe coalitie?
“Neen. Vergeet niet dat wij opgekomen zijn met een brede stadslijst van liberalen, christendemocraten en onafhankelijken. Ik blijf een liberaal pur sang. De sfeer in het schepencollege is uitermate goed, ook al verliepen de onderhandelingen moeizaam. Meer zelfs: het waren de moeilijkste onderhandelingen die ik ooit gevoerd heb en ik draai al een tijdje mee. Maar sinds de ondertekening van het akkoord is deze bladzijde helemaal omgedraaid.” (naast de stadslijst zitten N-VA en Vooruit in de coalitie, red.)
Laten we ook eens naar Kortrijk kijken. Wat is de grootste uitdaging die vandaag op de plank ligt?
“Als ik kijk naar mijn bevoegdheden, dan zeg ik: Kortrijk nóg mooier en leefbaarder maken. Er zitten tal van projecten in de pijplijn. Een belangrijke is natuurlijk het laatste luik van de heraanleg van de Leieboorden. In mei wordt de eerste steen gelegd van twee nieuwe woontorens. Daarnaast hebben we grote plannen met de Noord-Zuid-as, die een mooie boulevard moet worden, en de site van de Expo. Ik durf te stellen dat Kortrijk op twintig jaar tijd een aantrekkelijker stad is geworden, maar het werk is nooit af.”
Heeft het imago geen deuk gekregen door het spiking-schandaal? Er is sprake van minstens 41 slachtoffers.
(zucht) “Natuurlijk is dat een drama. Maar dat is geen zuiver Kortrijks probleem, hé. Wie denkt dat dit alleen hier voorkomt, vergist zich schromelijk. Het is trouwens dankzij het goede speurwerk van de politie dat deze zaak naar boven komt. (even stil) Je kan alleen maar hopen dat het geen trend is in het uitgaansleven. Meer kan ik daar eigenlijk niet over zeggen. Dat is trouwens niet mijn domein.”
Het bestuur is mee verantwoordelijk, sneerde Wouter Vermeersch (Vlaams Belang) in het parlement. Volgens hem zweeg u toen hij het probleem drie jaar geleden aankaartte.
“We moeten vooral opletten dat we van het parlement in Brussel geen Kortrijkse gemeenteraad maken en omgekeerd. Helaas lijken niet alle verkozenen daar op die manier over te denken. Het is goed voor onze stad dat we zoveel parlementairen hebben, maar die zouden hun energie beter gebruiken voor dossiers die Kortrijk ten goede komen. Als je aan lokale politiek wil doen, moet je op de gemeenteraad spreken. ”
Had u nooit nationale ambities?
“Neen. Ik heb één keer op een lijst gestaan, begin jaren tweeduizend. Maar dat was op een onbeduidende plaats, niet in de vuurlinie. Het mooiste bestuursniveau is het lokale niveau. Als je schepen mag zijn, kan je echt iets realiseren. Kijk naar de resultaten die wij hier boeken. Het is trouwens maar weinig mensen gegeven om meer dan drie legislaturen quasi dezelfde bevoegdheden te mogen uitvoeren. Ik vind dat nog altijd een ongelooflijk voorrecht.”
Toch stopt u ermee binnen twee jaar, hoewel u op basis van uw stemmenaantal nog zes jaar zou kunnen aanblijven. Is dat uw eigen keuze?
“Ja. Omdat ik dan 67 jaar zal zijn en exact 20 jaar bevoegd voor stadsvernieuwing. Dat is een mooie periode die ik graag op een mooie manier wil afsluiten. Of ik in de gemeenteraad zal blijven zetelen, weet ik nog niet. Komt daarbij dat ik volgende maand enkele overbruggingen krijg voor mijn hart. Dat doet je de dingen relativeren.”
U maakt plaats voor Van Quickenborne. Dat kan bezwaarlijk beschouwd worden als vernieuwing. Druist dat niet in tegen het statement dat u vandaag wou maken?
“Goed, kijk … (wikt zijn woorden) Ik stop omdat ik vind dat 20 jaar genoeg is. Dat is mijn keuze. De rest moet je aan Vincent Van Quickenborne vragen.”
Tot slot: vriend en vijand erkennen dat u een belangrijke hand hebt in de modernisering van Kortrijk. Waar ben u zelf het meeste fier op?
(denkt na) “De ontwikkeling van de Leieboorden. Omdat het een voorbeeld is van consequente stadsvernieuwing, een woord dat ik graag als rode draad gebruik voor het beleid dat ik gevoerd heb. De manier waarop de Leieboorden ontwikkeld zijn, is een voorbeeld van waartoe een visie kan leiden. Ik ben heel fier op het resultaat.”
